Bilirubina całkowita – badanie. Norma, lekko podwyższona i podwyższona
Barbara Sitek

Bilirubina całkowita – badanie. Norma, lekko podwyższona i podwyższona

Badanie poziomu bilirubiny zlecane jest najczęściej podczas diagnozowania chorób wątroby lub oceny jej funkcji, np. podczas terapii lub w trakcie zażywania leków, w tym tabletek antykoncepcyjnych lub izotretynoiny. Na badanie należy się zgłosić na czczo i najlepiej w godzinach porannych. Często wysoki poziom bilirubiny stwierdza się u noworodków, który w skrajnych przypadkach może doprowadzić do uszkodzenia układu nerwowego. Leczenie polega najczęściej na fototerapii, której celem jest przyspieszenie rozkładu bilirubiny.

Bilirubina jest barwnikiem żółciowym, powstającym na drodze rozpadu erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, a konkretnie wchodzącej w ich skład cząsteczki hemu. Przekształcenie hemu w bilirubinę jest procesem kilku etapowym, w którym dużą rolę odgrywa wątroba. Jeżeli narząd ten nie funkcjonuje właściwie, we krwi może pojawić się podwyższony poziom bilirubiny, prowadzący m.in. do żółtaczki lub kamicy żółciowej. Stan ten jest szczególnie niebezpieczny, gdy występuje u noworodków, może bowiem prowadzić do żółtaczki jąder podkorowych mózgu, a w efekcie do ich uszkodzenia. Oznaczenie poziomu bilirubiny całkowitej we krwi jest jednym z podstawowych badań, stosowanych w diagnostyce chorób wątroby oraz pozwalającym na odróżnienie żółtaczki fizjologicznej od patologicznej.

Co to jest bilirubina całkowita, pośrednia i bezpośrednia?

Bilirubina jest barwnikiem powstającym podczas rozpadu cząsteczki hemu – hemoglobiny (odpowiada za transport tlenu w organizmie człowieka). Hemoglobina wchodzi w skład erytrocytów, czyli czerwonych krwinek, które żyją około 120 dni. Po tym czasie ulegają rozpadowi, a uwalniany wtedy hem ulega szeregowi przemian prowadzących do powstania bilirubiny. Bilirubina dalej wraz z osoczem trafia do wątroby, skąd jest wydalana do woreczka żółciowego. Produkty przemiany bilirubiny są barwnikami, odpowiadającymi za żółty kolor moczu oraz brązowy kolor stolca. Informacja ta jest istotna, ponieważ zmiana barwy któregoś z nich, może wskazywać na problemy w funkcjonowaniu wątroby lub dróg żółciowych.

Frakcja bilirubiny znajdująca się w osoczu jest związana z białkami – przede wszystkim z albuminą i jest to tzw. bilirubina pośrednia lub wolna. W wątrobie ulega związaniu z kwasem glukuronowym i wydaleniu wraz z żółcią. Ta frakcja bilirubiny to bilirubina sprzężona lub bezpośredni. We krwi oznacza się najczęściej obydwie te formy jednocześnie i mówi się wówczas o bilirubinie całkowitej, będącej sumą obu frakcji.

Bilirubina całkowita – kiedy należy wykonać badanie?

Oznaczenie stężenia bilirubiny warto wykonać w przypadku:

  • oceny funkcji wątroby,
  • przy diagnozowaniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, w tym żółtaczki i kamieni żółciowych,
  • podejrzenia wirusowego zapalenia wątroby,
  • podejrzenia toksycznego uszkodzenia wątroby (zatrucie grzybami, alkoholem, narkotykami, lekami itp.)
  • podejrzenia choroby hemolitycznej lub innych chorób, związanych z przyspieszonym rozpadem krwinek czerwonych,
  • występowania objawów wskazujących na choroby dróg żółciowych, wątroby lub trzustki: zażółcenia skóry i spojówek, bólów brzucha, ciemnej barwy moczu, zmiany koloru stolca lub anemii,
  • różnicowania żółtaczki fizjologicznej od patologicznej
  • występowania przypadków rodzinnej hiperbilirubinemii.

Powiązane produkty

Bilirubina całkowita – przebieg badania

Do wykonania badania konieczne jest pobranie próbki krwi żylnej, zazwyczaj z żyły łokciowej. Pacjent zgłaszający się na oznaczenie powinien być na czczo, czyli zachować 8-godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Najlepiej zgłosić się do punktu pobrań w godzinach porannych. Warto także poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety, ponieważ mogą one wpływać na wynik badania.

Bilirubina całkowita – normy dla dzieci i dorosłych

Normy dla bilirubiny całkowitej mogą się różnić pomiędzy poszczególnymi laboratoriami, jednak najczęściej zamykają się w przedziale od 0,3 do 1,2 mg/dl dla osób dorosłych.

W przypadku dzieci, zwłaszcza noworodków, stężenia bilirubiny mogą być wyższe i wynosić:

  • do 4 mg/dl w pierwszej dobie życia,
  • do 10 mg/dl w trzeciej dobie życia,
  • u dzieci do 1 miesiąca: do 1 mg/dl.

Powyższe normy nie dotyczą jednak kobiet ciężarnych, u których stwierdza się fizjologicznie podwyższony poziom bilirubiny całkowitej.

Badanie bilirubina całkowita – interpretacja wyniku. Co oznacza podwyższona bilirubina?

Podwyższony poziom bilirubiny we krwi, czyli tzw. hiperbilirubinemia może wynikać m.in. z:

  • uszkodzenia komórek wątroby, na skutek np. marskości wątroby, wirusowego zapalenia lub uszkodzenia toksycznego, alkoholowego lub polekowego,
  • zastoju żółci, spowodowanego m.in. cholestazą wewnątrzwątrobową, chorobami autoimmunologicznymi wątroby, kamicą dróg żółciowych, guzem lub niedrożnością dróg żółciowych,
  • nieprawidłowej hemolizy na skutek chorób autoimmunologicznych, przetoczenia niewłaściwej grupy krwi, niedokrwistości hemolitycznej, zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego lub niedoboru niektórych enzymów,
  • wrodzonych chorób, związanych z nieprawidłowym metabolizowaniem lub sprzęganiem bilirubiny,
  • przyjmowania przez pacjenta leków powodujących rozpad erytrocytów lub komórek wątroby,
  • wrodzonej niedrożności dróg żółciowych lub zapalenia wątroby u noworodków,
  • chorób metabolicznych, takich jak: mukowiscydoza, galaktozemia, tyrozynemia, choroba Wilsona
  • cholestazy ciężarnych, czyli przejściowego wzrostu stężenia bilirubiny u kobiet w ciąży, do którego dochodzi zazwyczaj w wyniku zmian hormonalnych.

W niektórych przypadkach wysoki poziom bilirubiny nie musi być powodem do niepokoju. U osób z chorobą Gilberta zażółcenie rogówek, błon śluzowych i skóry, może pojawić się na skutek silnego stresu, nieprzespanej nocy, spożycia alkoholu lub innych czynników. Również u noworodków zdarza się, że fizjologiczna żółtaczka może się przedłużyć, prowadząc do utrzymywania się podniesionego poziomu bilirubiny do kilku dni po porodzie, nie prowadząc jednak do poważniejszych powikłań.

Które badania wykonać razem z oznaczeniem bilirubiny?

Wraz z oznaczeniem poziomu bilirubiny, w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych oraz różnicowania żółtaczki, wykonuje się często dodatkowe badania laboratoryjne, obejmujące takie parametry jak:

Bilirubina całkowita – cena/refundacja, skierowanie

Koszt oznaczenia stężenia bilirubiny całkowitej zazwyczaj nie przekracza 20 zł. W przypadku, gdy pacjent jest kierowany na badanie ze wskazań lekarskich, to jest ono w pełni refundowane przez NFZ.

Jak obniżyć podwyższony poziom bilirubiny u noworodka i osoby dorosłej?

Podwyższony poziom bilirubiny powinien być zawsze zgłoszony lekarzowi, jednak nie w każdym przypadku wymaga wprowadzenia terapii. Żółtaczka noworodkowa zazwyczaj nie wymaga leczenia, jeśli jednak bilirubina przekracza bezpieczne dla dziecka stężenie, to konieczne jest szybkie wdrożenie terapii, aby uchronić je przed uszkodzeniem układu nerwowego. Najczęściej stosuje się wtedy tzw. fototerapię, czyli naświetlanie specjalnymi lampami, przyspieszającymi rozkład bilirubiny.

Osoby dorosłe z hiperbilirubinemią, oprócz wskazań lekarza, powinny pamiętać o odpowiednim nawodnieniu oraz stosować lekkostrawną dietę. Warto zrezygnować z cukru, dań smażonych i bogatych w tłuszcze, a także zadbać o suplementację witamin z grupy B oraz magnezu.

  1. A. Pietrzak i in., Skórne manifestacje chorób wątroby, „Nowa Medycyna", nr 3, 2002.
  2. A. Urbańska, Zaburzenia barwnikowe hiperpigmentacyjne jako problem kosmetyczny, „Nowa Medycyna", nr 1, 2003.
  3. L. Vasilieva i in., Total bilirubin is a good discriminator between benign and malignant biliary strictures, „HPB: the official journal of the International Hepato Pancreato Biliary Association", nr 14 (1), 2012.
  4. TD. Hull i in., Bilirubin: a potential biomarker and therapeutic target for diabetic nephropathy, „Diabetes", nr 63 (8) 2014.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Klirens kreatyniny (GFR) – badanie, normy, wskazania

    GFR to parametr służący do oceny wydolności pracy nerek. Bez aktualnego wyniku badania wskaźnika czynności nerek nie możemy np. wykonać obrazowych badań diagnostycznych, w których niezbędne jest zastosowanie kontrastu (np. RTG) dla lepszego uwidocznienia oznaczanych struktur. Ponadto klirens kreatyniny jest niezbędnym miernikiem wydolności nerek w trakcie ich terapii. Dzięki niemu możliwa jest ocena skuteczności leczenia nefrologicznego i ewentualnej konieczności zastosowania poważniejszych kroków terapeutycznych, jak chociażby wdrożenie leczenia nerkozastępczego. Kto może skierować nas na badanie GFR, ile kosztuje i jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Wysokie ALT – czego jest objawem? Jakie są normy badania ALT?

    Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

  • Biorezonans – co to jest, jak działa i czy jest skuteczny w leczeniu chorób i nałogów?

    Biorezonans magnetyczny to jedna z metod wykorzystywanych przez osoby praktykujące niekonwencjonalne formy leczenia różnych chorób. Nie udało się dotychczas jednoznacznie rozstrzygnąć, czy terapia z użyciem biorezonansu jest skuteczna. Największym problemem jest brak rzetelnych badań naukowych, które potwierdziłyby słowa zwolenników tej metody dotyczące tego, czy i jak naprawdę działa biorezonans.

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

  • Badanie AMH (wskaźnik rezerwy jajnikowej) – normy, cena

    Badanie AMH, czyli hormonu antymüllerowskiego, jest jednym z kluczowych elementów oceny rezerwy jajnikowej kobiety. Pozwala na ocenę liczby pęcherzyków jajnikowych, które mogą być stymulowane w ramach procedury in vitro. Na czym polega to badanie? Czy warto je wykonać? Jak interpretować wyniki?

  • Badania na niepłodność dla kobiet – jak wyglądają? Jak się przygotować?

    Niepłodność to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 15% par boryka się z problemami z zajściem w ciążę. Spośród wszystkich przyczyn niepłodności w związku 40% leży po stronie mężczyzn, 40% po stronie kobiet, a w 20% przyczyny pochodzą od obojga partnerów. Wielu z nich zwraca się o pomoc do specjalistów, którzy oferują różne metody diagnostyki i leczenia niepłodności. Jakie badania na niepłodność warto zrobić?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.