Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników
Agnieszka Gierszon

Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny, możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i  hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

Erytropoetyna (EPO) jest hormonem glikoproteinowym wytwarzanym przez komórki nerek oraz – u płodów i (w wyjątkowych sytuacjach) u osób dorosłych – także przez wątrobę. Jej zadanie stanowi stymulacja erytropoezy, czyli wzrostu komórek macierzystych z układu czerwonokriwnkowego i  białokrwinkowego oraz megakariocytów, stanowiących prekursory dojrzałych płytek krwi. Badanie poziomu erytropoetyny wskazane jest m.in. w diagnostyce niedokrwistości (anemii) i nadkrwistości, chorób nerek i nowotworów, a także w monitorowaniu dopingu u sportowców. Oprócz tego erytropoetyna w postaci zastrzyków może być stosowana jako lek na niedokrwistość w przebiegu niewydolności nerek i chorób onkologicznych.

Co to jest erytropoetyna?

Erytropoetyna to hormon wydzielany głównie przez nerki, a w niewielkich ilościach także przez wątrobę. Wytwarzana jest w odpowiedzi na hipoksję, czyli niedotlenienie i odgrywa kluczową rolę w pobudzeniu szpiku kostnego do produkcji czerwonych krwinek (erytrocytów). Czerwone krwinki to komórki zaangażowane w transport tlenu, stąd wzrost ich liczby w odpowiedzi na działanie erytropoetyny, a tym samym podwyższenie się stężenia tlenu we krwi, hamuje wytwarzanie erytropoetyny przez nerki. Rekombinowana ludzka erytropoetyna (rh-EPO) syntetyzowana na potrzeby przemysłu farmaceutycznego, jest z powodzeniem wykorzystywana jako lek stymulujący wytwarzanie krwinek czerwonych przez szpik kostny pacjenta w przebiegu niektórych niedokrwistości. Z uwagi na swoje właściwości EPO bywa czasem używana przez sportowców jako środek dopingujący.

Sportowcy stosujący erytropoetynę jako preparat skutkujący poprawą zdolności krwi do wiązania i transportowania tlenu, narażają się jednak rozwinięcie choroby zakrzepowo-zatorowej i nadciśnienia tętniczego krwi oraz możliwość dyskwalifikacji z rozgrywek, w których biorą udział, ponieważ proceder ten nie jest legalny.

Wyższy poziom erytropoetyny obserwuje się standardowo u osób zamieszkujących tereny wysokogórskie, na których występuje niższe stężenie tlenu w powietrzu atmosferycznym, a także u nałogowych palaczy i osób z chorobami płuc lub ze zdiagnozowanymi złośliwymi guzami nerek. Zbyt wysoki poziom erytropoetyny może prowadzić do nadkrwistości powikłanej chorobą zakrzepowo-zatorową lub zawałem serca. Z kolei w przebiegu chorób nerek wydzielanie erytropoetyny może ulegać obniżaniu. Prawdopodobnie będzie to skutkowało wywołaniem niedokrwistości związanej z niedostateczną produkcją erytrocytów przez szpik kostny. Choroby związane z zaburzeniami funkcji szpiku również mogą przebiegać z niedokrwistością związaną z brakiem prawidłowej odpowiedzi szpiku na działanie EPO.

Kiedy należy wykonać badanie erytropoetyny?

Badanie erytropoetyny wykonywane jest zwykle w diagnostyce i różnicowaniu przyczyn niedokrwistości i nadkrwistości oraz w monitorowaniu przebiegu i leczenia niektórych nowotworów, chorób nerek i szpiku kostnego. Poziom erytropoetyny oznacza się także w przebiegu leczenia anemii w celu prognozowania odpowiedzi na leczenie. Ponadto, badanie poziomu EPO wykonywane jest na potrzeby medycyny sportowej wśród zawodników monitorowanych pod kątem przyjmowania środków dopingujących.

Polecane dla Ciebie

Erytropoetyna – przebieg badania, cena/refundacja

Badanie poziomu EPO wykonywane jest z próbki krwi żylnej, pobranej zwykle z żyły łokciowej. Do badania poziomu erytropoetyny nie trzeba się specjalnie przygotowywać, jednak wskazane jest, aby na pobranie krwi stawić się, będąc na czczo, tj. na 8–12 godzin przed pobraniem krwi wstrzymać się od poważnego wysiłku fizycznego oraz przyjmowania posiłków i słodzonych napojów. Z uwagi na dobową zmienność uwalniania EPO, wskazane jest, żeby krew od pacjenta pobrać w godzinach porannych.

Ze względu na skomplikowaną metodykę analizowania próbki krwi na zawartość EPO, na wyniki badania czeka się nawet do 7. dni roboczych.

Gdy na badanie poziomu erytropoetyny skierowanie wyda odpowiedni specjalista, np. lekarz hematolog, koszt oznaczenia zostanie zrefundowany przez NFZ w ramach badań wykonywanych na potrzeby ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. W przypadku, gdy sami zdecydujemy się na wykonanie badania za odpłatnością, jego koszt wyniesie około 80–90 złotych. Należy przy tym pamiętać, by każdy wynik badania skonsultować z lekarzem prowadzącym, który w jego interpretacji weźmie pod uwagę nie tylko pojedyncze oznaczenie poziomu erytropoetyny, ale też wywiad kliniczny zarówno w kierunku ewentualnych chorób krwi, jak i aktualny stan zdrowia pacjenta.

Erytropoetyna – normy. Interpretacja wyników badania

Norma wyniku erytropoetyny w osoczu zdrowego dorosłego człowieka wynosi około 4,3–29 IU/L. Wartości referencyjne przyjęte przez poszczególne laboratoria mogą się jednak nieznacznie różnić. Wynika to z odmiennych metod analitycznych przyjętych przez daną pracownię diagnostyczną, a ponadto wieku i płci pacjentów oraz ich stanu klinicznego (np. ciąży). Podwyższony poziom erytropoetyny może występować u pacjentów chorujących na czerwienicę i choroby serca, anemię hemolityczną, niedokrwistość aplastyczną związaną z zaburzeniami funkcji szpiku kostnego, niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz – w związku z obniżoną zawartością tlenu we krwi – u osób odbywających treningi sportowe w wysokich górach i u osób palących papierosy. Obniżony poziom erytropoetyny występuje natomiast u pacjentów z niedokrwistością spowodowaną chorobami nerek i u osób chorujących na przewlekłą mocznicę. U sportowców poziom erytropoetyny w połączeniu z badaniem pozostałych parametrów morfologii krwi, w tym liczby krwinek czerwonych i hematokrytu, badany jest rutynowo przed różnego typu zawodami sportowymi. Normy erytropoetyny dla sportowców nie różnią się od norm przyjętych dla ogólnej populacji.

  1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, pod red. A. Dembińskiej-Kieć, J. Naskalskiego i B. Solnicy, wyd. IV, Wrocław 2018.
  2. Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna, Warszawa 2014.
  3. Bunn H.F, Erythropoietin, „Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine", 1(3) 2013.
  4. Erythropoietin, https://labtestsonline.org/ [online], https://labtestsonline.org/tests/erythropoietin, [dostęp:] 31.03.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kortyzol – norma, badanie, objawy podwyższonego i obniżonego kortyzolu

    Kortyzol (hydrokortyzon) jest naturalnym hormonem steroidowym produkowanym w organizmie przez korę nadnerczy. Nazywany jest hormonem stresu. Wywiera bardzo duży wpływ na metabolizm, w tym na stężenie glukozy we krwi, podnosząc jej poziom w reakcji na stres. Stężenie kortyzolu jest zależne od pory dnia – w godzinach porannych jest najwyższe, a w godzinach wieczornych najniższe. Tę zależność należy wziąć pod uwagę podczas interpretacji wyników badania. Czy można zbadać poziom stresu, wykonując oznaczenie poziomu kortyzolu? Odpowiedź w artykule.

  • GGTP – skierowanie, refundacja, cena

    GGTP to enzym pomocny w diagnozowaniu między innymi chorób wątroby, trzustki czy nerek. Jego wysoki poziom obserwuje się również u osób z problemem nadużywania alkoholu. Istnieje szereg objawów towarzyszących chorobom wątroby i dróg żółciowych, które powinny skłonić pacjenta do oznaczenia poziomu gamma-glutamylotranspeptydazy. Uwagę powinno przykuć chociażby żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych, obrzęki i świąd skóry czy ból po prawej stronie brzucha. Jak się przygotować do badania GGTP? Ile kosztuje to oznaczenie i czy do badania należy zgłosić się na czczo? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników. Co zrobić, kiedy wynik wskazuje na podwyższony poziom?

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Badanie poziomu serotoniny – normy, cena, interpretacja wyników

    Serotonina stanowi jeden z najbardziej znanych neurotransmiterów modulujących aktywność komórek nerwowych oraz szeroką gamę procesów neuropsychologicznych. Jako że większość puli serotoniny w organizmie zlokalizowana jest poza układem nerwowym, substancja ta ma również wpływ m.in. na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i moczowo-płciowego. Może także regulować proces krzepnięcia i agregację płytek krwi. Oznaczenie poziomu serotoniny wykonywane jest m.in. w diagnostyce rakowiaków, czyli nowotworów wywodzących się z komórek neuroendokrynnych.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij