LDH – badanie krwi, normy. Co oznacza podwyższona dehydrogenaza mleczanowa?
Barbara Sitek

LDH – badanie krwi, normy. Co oznacza podwyższona dehydrogenaza mleczanowa?

Badanie poziomu LDH jest bardzo pomocne podczas diagnozowania przyczyny i miejsca uszkodzenia tkanek. Dehydrogenaza mleczanowa występuje w organizmie w pięciu izoformach i w różnej ilości, zależnie od narządu, w którym się znajdują. Wartość tego wskaźnika przez lata była wykorzystywana jako kryterium diagnostyczne podczas monitorowania zawału serca. Jej podwyższone stężenie stwierdza się również w przypadku innych chorób, np. udaru mózgu, białaczki, zapalenia płuc czy zakażenia wirusem HIV. Jak się przygotować do badania i czy można zmniejszyć wysokie LDH? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Oznaczenie poziomu stężenia dehydrogenazy mleczanowej (LDH) we krwi pacjenta jest badaniem, które jest szybkie i tanie, a co najważniejsze niesie w sobie dużą wartość diagnostyczną. Umożliwia ono ocenę zarówno ogólnego stanu narządów wewnętrznych, jak i wczesne wykrycie rozwijającej się niewydolności narządowej, jeszcze przed wystąpieniem jej objawów klinicznych.

Co to jest dehydrogenaza mleczanowa? Rodzaje LDH w organizmie

Dehydrogenaza mleczanowa (inaczej dehydrogenaza kwasu mlekowego, LDH lub LD) jest enzymem katalizującym, czyli przyspieszającym odwracalną reakcję redukcji pirogronianu do mleczanu. Reakcja ta jest jednym z kluczowych etapów przemiany glukozy, dostarczanej wraz z pożywieniem, w niezbędną dla większości procesów zachodzących w organizmie energię.

LDH lokalizuje się głównie w komórkach narządów miąższowych, takich jak wątroba czy nerki, w tkance mięśniowej i w skórze, czyli w komórkach aktywnych metabolicznie. U osób zdrowych dehydrogenaza jest umiejscowiona w cytoplazmie, czyli we wnętrzu komórki, a do krwi jest wydzielana jedynie w momencie uszkodzenia komórki lub wzrostu przepuszczalności błony komórkowej, czyniąc LDH ważnym markerem niewydolności narządowej, wykorzystywanym w diagnostyce chorób wewnętrznych. Dehydrogenaza mleczanowa występuje w tkankach w pięciu możliwych izoformach, określanych kolejnymi numerami: LDH1, LDH2, LDH3, LDH4 i LDH5. Izoformy są to różne formy tego samego enzymu, katalizującego jedną, określoną reakcję chemiczną, które różnią się między sobą pod względem budowy chemicznej, a ich wzajemne proporcje są zmienne w różnych narządach:

  • LDH1 stanowi około 14-26% z całej puli LDH w organizmie (najwięcej w komórkach mięśnia sercowego, erytrocytach, komórkach nerek),
  • LDH2: 29 do 39% (komórki nerek, erytrocyty, komórki mięśnia sercowego),
  • LDH3: 20-26% (śledziona, płuca, nerki),
  • LDH4: 8-16% (śledziona, płuca, łożysko),  
  • LDH5 od 8 do 16% (tkanki wątroby, skóra, mięśnie szkieletowe).

Kiedy należy wykonać badanie LDH?

Oznaczenie całkowitego stężenia LDH jest zlecane przez lekarzy najczęściej jako badanie przesiewowe w diagnostyce ogólnego stanu zdrowia oraz przy podejrzeniu ostrego lub przewlekłego uszkodzenia tkanek. Dehydrogenaza mleczanowa trafia do krwioobiegu głównie w warunkach uszkodzenia i rozpadu komórek, zatem podwyższony poziom tego enzymu wskazuje na obecność niewydolności lub uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Jeszcze kilkanaście lat temu badanie stężenia LDH było również wykorzystywane jako kryterium diagnostyczne przy podejrzeniu zawału serca. I chociaż obecnie zostało zastąpione oznaczeniami enzymów bardziej specyficznych, takich jak troponina czy kinaza kreatynowa, tak wciąż bywa stosowane jako badanie pomocnicze.

Oznaczenie stężenie LDH bywa również pomocne w przypadku diagnostyki chorób wątroby. Jeśli przyczyną uszkodzenia było ostre zatrucie grzybami lub innymi toksynami wartość LDH gwałtownie wzrasta, jednocześnie ze wzrostem innych enzymów, w tym przypadku głównie aminotransferazy asparaginianowej. W przypadku chorób przewlekłych wzrost LDH zazwyczaj jest stopniowy i rozłożony w czasie. Chociaż sam wzrost stężenia poziomu dehydrogenazy mleczanowej nie jest specyficzny dla chorób wątroby, to w połączeniu z oznaczeniem tzw. prób wątrobowych, czyli aminotransferazy alaninowej (ALAT) i asparaginianowej (ASPAT) oraz z oznaczeniem enzymów związanych z nabłonkiem dróg żółciowych, czyli fosfatazy zasadowej (ALP) i gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP) oraz bilirubiny umożliwia wstępne określenie przyczyn zaburzenia pracy tego narządu. W przypadku wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej oznaczenie LDH pozwala na różnicowanie towarzyszącej jej żółtaczki od żółtaczek innego pochodzenia, ponieważ podczas rozpadu erytrocytów wartość LDH rośnie kilkunastokrotnie.

Dzięki temu, że poszczególne izoformy LDH różnią się między sobą w budowie, możliwe jest również oznaczanie stężenia każdej z nich osobno, co znacznie zwiększa czułość i wartość prognostyczną wyniku. Porównanie stężenia każdej z izoform umożliwia zlokalizowanie narządu, w którym doszło do uszkodzenia, a charakterystyczny obraz elektroforetyczny (obraz uzyskiwany w trakcie rozdzielania mieszaniny białek za pomocą elektroforezy, czyli pod wpływem prądu elektrycznego, poszczególne białka wędrują przez specjalną błonę z różną szybkością, tworząc charakterystyczne prążki) takiej analizy bywa wykorzystywany do diagnozowania specyficznych chorób, np. nasieniaka najądrza albo dystrofii Duchenne’a.

Powiązane produkty

Jak się przygotować do oznaczenia poziomu LDH we krwi?

Poziom LDH oznacza się najczęściej w surowicy krwi, pobierając w tym celu krew z żyły łokciowej pacjenta. Do badania najlepiej zgłosić się na czczo (8h przed wykonaniem oznaczenia należy powstrzymać się od spożywania posiłków i picia napojów), a w ciągu 2 – 3 dni przed nim unikać wysiłku fizycznego oraz spożywania alkoholu. Wynik badania jest dostępny najczęściej w ciągu 24 godzin.

LDH – normy dla kobiet i mężczyzn

Prawidłowy poziom LDH w surowicy krwi osób dorosłych (norma zarówno dla kobiet i mężczyzn) wynosi około 120 – 240 U/l. Wyjątek stanowią kobiety ciężarne, u których w okresie ostatnich 6 miesięcy ciąży aktywność enzymu rośnie i w momencie porodu może przekraczać normę 2- lub 3-krotnie.

Przyczyny za wysokiego poziomu dehydrogenazy mleczanowej

Stężenie LDH rośnie znacząco w takich stanach chorobowych jak: zawał lub zapalenie mięśnia sercowego, udar mózgu, niedokrwistość hemolityczna, niedokrwistość złośliwa (megaloblastyczna), mononukleoza zakaźna, uszkodzenie mięśni szkieletowych, niewydolność wątroby i dróg żółciowych (na skutek uszkodzenia hepatocytów przez toksyny, bakterie, wirusy, choroby autoimmunologiczne lub rozrost nowotworowy), choroby płuc (np. zator płucny czy zawał płuca), choroby nowotworowe, zwłaszcza białaczki i chłoniaki oraz zapalenie płuc, w przebiegu zakażenia wirusem HIV.

Wzrost stężenia dehydrogenazy mleczanowej może być również skutkiem zażywania leków znieczulających, aspiryny, prokainamidu, środków narkotycznych oraz alkoholu.

Jak zmniejszyć podwyższone LDH?

W przypadku zdiagnozowania za wysokiego stężenia LDH należy skonsultować się z lekarzem, który zaleci dalsze kroki postępowania. Ponieważ dehydrogenaza mleczanowa jest sygnałem uszkodzenia tkanek, jej poziom może się obniżyć jedynie na skutek wyleczenia choroby podstawowej. U osób cierpiących na choroby przewlekłe podwyższony poziom LDH może natomiast utrzymywać się przez dłuższy czas.

  1. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007.
  2. A. Szutowicz i in., Diagnostyka laboratoryjna, wyd. Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009.
  3. E. Sarnowskai in., Zaburzenia metabolizmu i funkcji enzymów metabolicznych w procesie nowotworzenia, Nowotwory Journal of Oncology, nr 2 (66) 2016.
  4. K. Gajewski, Dehydrogenaza mleczanowa, artykuł na portalu mp.pl (medycyna praktyczna), https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171840,dehydrogenaza-mleczanowa-ldh, [dostęp:] 27.09.2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij