Cholestaza ciążowa – przyczyny, objawy, leczenie, dieta
Piotr Ziętek

Cholestaza ciążowa – przyczyny, objawy, leczenie, dieta

Cholestaza zwykle pojawia się w III trymestrze ciąży, a jej pierwszym objawem jest świąd skóry. Czym jest cholestaza ciążowa i jaki ma wpływ na mamę oraz dziecko? W jaki sposób ją rozpoznać i leczyć? Jak powinna wyglądać dieta ciężarnej, u której doszło do zastoju żółci? 

Cholestaza ciążowa to choroba, która może pojawić się pod koniec ciąży. Zwykle objawia się żółtaczką i uporczywym świądem. Choroba zawsze ustępuje po porodzie, ale często nawraca w kolejnych ciążach. Wymaga leczenia objawowego i częstej obserwacji płodu. 

Cholestaza ciążowa – co to takiego? 

Cholestaza, inaczej zastój żółci, jest zespołem zaburzeń biochemicznych i objawów klinicznych pojawiających się przy zaburzeniu wydzielania kwasów żółciowych w wątrobie lub w przypadku utrudnionego przepływu żółci przez drogi żółciowe. Zwykle przyczyną cholestazy są złogi powstałe w przebiegu kamicy żółciowej lub obecność guzów wewnątrz jamy brzusznej, np. nowotworów trzustki. Cholestaza może także pojawić się samoistnie u niektórych ciężarnych. Za główną przyczynę cholestazy ciążowej uważa się wysoki poziom estrogenów pod koniec ciąży oraz zwiększoną wrażliwość komórek wątroby na ten hormon. Choroba pojawia się zwykle w trzecim trymestrze. Bardzo rzadko objawy dają o sobie znać na początku ciąży. W przypadku cholestazy ciężarnych dużą rolę dogrywają czynniki genetyczne.

Pojawienie się cholestazy w pierwszej ciąży niesie za sobą duże ryzyko pojawienia się jej w drugiej oraz w kolejnych ciążach. 

Cholestaza w ciąży i wpływ na dziecko 

Pierwszym objawem jest zwykle świąd skóry. Potrafi być on bardzo uporczywy i istotnie obniża jakość życia. Swędzenie skóry często nasila się wieczorem i w nocy. Kilka tygodni później pojawiają się kolejne objawy cholestazy ciążowej takie jak zażółcenie skóry i błon śluzowych, a także ciemniejsze zabarwienie moczu i odbarwienie stolca. Czasami występują biegunki tłuszczowe. Symptomy te, choć mogą być uciążliwe, zwykle nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia matki.

Cholestaza może być natomiast niebezpieczna dla dziecka. Najczęstszym jej powikłaniem jest poród przedwczesny, co niesie za sobą np. ryzyko niedotlenienia. Do rzadszych powikłań należą: spadek akcji serca płodu oraz zespół aspiracji smółki. W najcięższych przypadkach może dojść do obumarcia płodu. 

Cholestaza w ciąży – diagnostyka 

Cholestazę ciężarnych należy podejrzewać w przypadku pojawienia się świądu skóry między 25. a 32. tygodniem ciąży. O zastoju żółci świadczą głównie zaburzenia biochemiczne. W badaniach laboratoryjnych krwi można stwierdzić podwyższone stężenia kwasów żółciowych i bilirubiny oraz zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych, głównie ALT, AST i fosfatazy alkalicznej (ALP). Wskaźniki te mogą być podwyższone w wielu innych chorobach wątroby i dróg żółciowych. Ważna jest odpowiednia interpretacja wyników. Za cholestazą w ciąży przemawiają podwyższone stężenie bilirubiny sprzężonej oraz co najmniej dwukrotnie przekroczona górna granica normy aktywności fosfatazy zasadowej

W diagnostyce różnicowej trzeba uwzględnić cholestazę w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby oraz kamicy żółciowej. Wspomniane choroby należy wziąć pod uwagę szczególnie wówczas gdy pojawiają się dodatkowe objawy lub gdy żółtaczka pojawia się we wczesnym okresie ciąży lub w połogu. 

Polecane dla Ciebie

Cholestaza ciężarnych – jak leczyć? 

Podstawowym lekiem stosowanym w przypadku cholestazy ciężarnych jest kwas ursodeoksycholowy. Uważa się, że lek ten jest najskuteczniejszy w zwalczaniu świądu. Zastosowanie mają również cholestyramina oraz sterydy, głównie deksametazon. Leki sterydowe powodują też przyspieszenie dojrzewania płuc dziecka, co jest bardzo istotne w przypadku porodu przedwczesnego.

Cholestaza ciężarnych wymaga częstego monitorowania ciąży, w tym akcji serca i ruchów płodu. Przy bardzo nasilonej cholestazie z wysokimi wartościami bilirubiny we krwi niektóre wytyczne zalecają indukcję porodu po uzyskaniu dojrzałości płuc dziecka. Z reguły podejmuje się taką próbę w 36. tygodniu ciąży. 

Dieta w cholestazie podczas ciąży 

Żółć bierze udział w trawieniu tłuszczu. Zaburzenie wydzielania żółci oznacza też gorsze wchłanianie tłuszczów, w tym niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Najlepszymi źródłami witamin A i D są pełnotłusty nabiał, tłuste ryby morskie oraz wątroba. W przypadku nasilonych objawów nietolerancji pokarmów tłustych konieczne może być zastosowanie w cholestazie diety wątrobowej o ograniczonej zawartości tłuszczu. Pewną ilość witaminy A można dostarczyć spożywając jej prekursor, jakim jest β-karoten. Występuje on naturalnie w marchwi, pomidorach, dyni i zielonym groszku. Naturalnym źródłem witamin E i K są warzywa liściaste takie jak szpinak, sałaty, pietruszka. Pomimo zwiększonej podaży wymienionych witamin w diecie, może być konieczna ich suplementacja. Szczególnie istotna jest suplementacja witaminy K, która jest niezbędna do prawidłowego krzepnięcia krwi. Stosowanie jakichkolwiek witamin w formie suplementów diety lub leków powinno być uzgodnione z lekarzem. 

Cholestaza w ciąży – konsekwencje  

Nawet pomimo wdrożenia odpowiedniego leczenia istnieje kilkudziesięcioprocentowe ryzyko porodu przedwczesnego z powikłaniami takimi jak niedotlenienie okołoporodowe lub zgon okołoporodowy dziecka. Ryzyko to jest tym wyższe, im wyższe jest stężenie kwasów żółciowych we krwi matki. Wystąpienie cholestazy jednej ciąży niesie też za sobą wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia cholestazy w kolejnych ciążach, a także podczas stosowania doustnych leków antykoncepcyjnych. Leki te są przeciwwskazane u pacjentek, które doświadczyły cholestazy w ciąży. U tych pacjentek stwierdza się też większe ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej w przyszłości. 

  1. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014. 
  2. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015. 
  3. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia T. 1., Warszawa 2015. 
  4. S. R. Sendnd, Nutritional Management of Cholestasis, ”Clinical Liver Disease”, nr 9-12 (15) 2020. 
  5. P. Milkiewicz, Cholestaza ciążowa – wybrane aspekty, „Gastroenterologia Kliniczna”, nr 10-13 (2) 2010. 
  6. B. Leszczyńska-Gorzelak, J. Oleszczuk, B. Marciniak i in., Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w wewnątrzwątrobowej cholestazie ciężarnych, „Ginekologia Polska”, nr 713-717 (83) 2012. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • In vitro – na czym polega? Przebieg, skuteczność, koszt

    Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problemy z płodnością ma ok. 12% populacji. Szacuje się, że w Polsce dotyczy to aż 20% osób w wieku reprodukcyjnym. Nadzieję na posiadanie potomstwa daje jednak metoda in vitro, która w dużej mierze jest finansowana z programów samorządowych.

  • Łysienie poporodowe – jak długo trwa wypadanie włosów po ciąży i jak sobie z nim radzić?

    Każda kobieta marzy o tym, aby jej włosy były piękne, gęste i lśniące. I właśnie w okresie ciąży włosy takie się stają — są mocniejsze i wyglądają zdrowiej niż przed ciążą. Niestety, ten stan nie będzie utrzymywał się długo, ponieważ włosy zaczynają wypadać zazwyczaj po porodzie. Mówi się wówczas, że doszło do łysienia poporodowego. Czy jest ono groźne? Co robić, gdy po ciąży nadmiernie wypadają włosy? Podpowiadamy.

  • USG genetyczne – kiedy wykonać? Ile kosztuje i co może pokazać?

    Badanie USG genetyczne jest w pełni bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i dla kobiety ciężarnej. Jest ono jednym z najważniejszych badań wykonywanych w trakcie trwania ciąży. Podczas badania oceniana jest m.in. anatomia płodu oraz ryzyko aberracji chromosomowych. Jak wygląda obowiązkowe badanie prenatalne i ile kosztuje USG genetyczne?

  • Jakie zmiany hormonalne zachodzą w organizmie kobiety w trakcie ciąży?

    Burza hormonalna to potoczne określenie na wszelkiego rodzaju zmiany zachodzące w gospodarce gruczołów dokrewnych w trakcie trwania ciąży. Każdą kobietę ciężarną dotyczą te same wahania, niemniej towarzyszą im różne odczucia. Co dzieje się z organizmem kobiety w czasie ciąży? Jakie hormony działają na początku ciąży oraz co kortyzol ma wspólnego ze zmiennością nastroju?

  • Pierwsze objawy ciąży – po czym poznać, że doszło do zapłodnienia?

    Mdłości, zawroty głowy, tkliwość piersi? Czy te objawy świadczą o tym, że kobieta jest w ciąży? Owszem, mogą na to wskazywać, niemniej nie muszą. Specjaliści z zakresu ginekologii i położnictwa nie definiują jednoznacznie tzw. wczesnych i późnych objawów ciąży. Można jednak wyróżnić zarówno prawdopodobne, jak i pewne jej oznaki.

  • Kangurowanie – czym jest i jakie może przynieść korzyści?

    Budowanie więzi z dzieckiem można rozpocząć już od pierwszych minut, w których malec pojawi się na świecie. Proces, który odbywa się w kontakcie skóra do skóry, nazywa się kangurowaniem. Może być wykonywane przez mamę, ale także przez tatę noworodka. Jak się przygotować do kangurowania i jak długo można je praktykować?

  • Jakie są objawy niedoczynności tarczycy w ciąży? Czy można ją leczyć? Normy badań

    Niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększyć ryzyko związane z poronieniem, odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym czy krwawieniem poporodowym. Wyjątkowo newralgiczny moment to ten, kiedy niedoczynność wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży. Jak diagnozować i leczyć niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży, tak aby terapia była skuteczna i nie zaszkodziła dziecku?

  • Jak sobie radzić z alergią w ciąży?

    Co piąta kobieta w ciąży cierpi na alergię, zwłaszcza na alergiczny nieżyt nosa i astmę alergiczną. W czasie ciąży może pojawić się także alergiczne zapalenie spojówek, ostra pokrzywka, alergia pokarmowa, alergia na leki, a nawet anafilaksja. Jak zatem radzić sobie z alergią w ciąży? Jakie leki można stosować na alergię w ciąży? Czy w ciąży można robić testy alergiczne? I czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij