Cholinoesteraza – badanie, wskazania, normy, podwyższona
Barbara Sitek

Cholinoesteraza – badanie, wskazania, normy, podwyższona

Cholinoesterazy to enzymy, które są syntezowane głównie w wątrobie, trzustce, mięśniach i mózgu. Badanie poziomu tych białek zaleca się osobom, u których planuje się zabiegi operacyjne oraz wśród tych, którzy regularnie zażywają antydepresanty czy leki przeciwdrgawkowe. Obniżenie poziomu cholinoesterazy możne nastąpić na skutek wystąpienia szeregu chorób wątroby, ale także zatrucia pestycydami czy w trakcie ciąży. Z kolei podwyższenie poziomu tych enzymów obserwuje się u osób otyłych, z problemem alkoholowym i cukrzyków. Ile kosztuje oznaczenie cholinoesterazy, czy na badanie należy stawić się na czczo i czy konieczne jest posiadanie skierowania? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Cholinoesterazy są grupą białek, a dokładnie enzymów, odpowiadających między innymi za rozkładanie neuroprzekaźników, czyli substancji regulujących pracę układu nerwowego. Enzymy te wytwarzane są w wątrobie, a ich stężenie we krwi odzwierciedla stan czynnościowy tego narządu. Obniżone stężenie cholinoesteraz we krwi może zatem wskazywać na niewydolność wątroby, będącą wynikiem marskości lub choroby nowotworowej. Innym powodem spadku poziomu cholinoesterazy może być zatrucie środkami owadobójczymi lub lekami z grupy benzodiazepin, będące z kolei stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Chociaż badanie poziomu cholinoesterazy nie należy do najczęściej zlecanych oznaczeń, to dostarcza ono cennych informacji mogących mieć kluczowy wpływ na zdrowie i życie pacjenta.

Co to jest cholinoesteraza?

Cholinoesterazy są grupą enzymów należących do klasy esteraz cholinowych, czyli związków odpowiadających za rozkładanie estrów choliny do choliny oraz kwasów tłuszczowych. U ludzi występuje kilka form tych enzymów i są one syntezowane głównie w wątrobie, ale także w miąższu trzustki, w mięśniu sercowym oraz w mięśniach szkieletowych i w istocie białej mózgu. Najważniejszymi z cholinoesteraz są acetylocholinoesteraza – rozkładająca acetylocholinę, czyli substancję powodującą skurcz mięśni oraz przekazywanie impulsów pomiędzy neuronami w układzie nerwowym i pseudocholinoesteraza – syntetyzowaną głównie w wątrobie, której poziom we krwi spada w momencie niewydolności tego narządu. Działanie cholinoesteraz umożliwia prawidłowy rozkurcz mięśni oraz przewodzenie impulsów nerwowych. Enzymy te odpowiadają także za rozkładanie różnych grup leków, w tym aspiryny, leków przeciwdrgawkowych czy antydepresantów i przekształcanie ich w inne, bezpieczne dla organizmu związki. U niektórych ludzi może występować uwarunkowany genetycznie niedobór aktywności cholinesterazy, powodujący nadwrażliwość na leki stosowane podczas zabiegów operacyjnych, w szczególności sukcynylocholinę.

We krwi około 5% osób stwierdza się nietypowe formy cholinoesteraz, charakteryzujące się obniżoną aktywnością, które mogą spowodować przedłużony okres bezdechu podczas wybudzania takich pacjentów z narkozy. U osób z tym zaburzeniem stosuje się dużo mniejsze dawki leków, dlatego istotne jest, aby znać poziom cholinoesterazy jeszcze przed przeprowadzeniem operacji.

Kiedy należy wykonać badanie cholinoesterazy?

Badanie laboratoryjne poziomu cholinoesterazy obejmuje łączne oznaczenie stężenia obu form tego enzymu i może być wykorzystywane zarówno do oceny funkcji wątroby, rozpoznania zatrucia pestycydami, jak i kwalifikowania pacjenta do operacji. Oznaczenie stężenia cholinoesterazy zalecane jest u osób z podejrzeniem niewydolności, marskości lub zmian nowotworowych wątroby, zwłaszcza gdy występują u nich objawy mogące świadczyć o rozwoju tych zaburzeń: żółte zabarwienie oczu i skóry, obrzęki, utrata apetytu i zmniejszenie masy ciała, świąd skóry, bóle brzucha po prawej stronie, uczucie przewlekłego zmęczenia, nudności, wzdęcia i wymioty. Badanie wykonuje się również w przypadku podejrzenia u pacjenta zatrucia środkami ochrony roślin, należącymi do grupy związków fosforoorganicznych. Związki te hamują acetylocholinoesterazę i mogą doprowadzić do stanu zagrożenia życia, na skutek nagromadzenia się w organizmie nadmiernych ilości acetylocholiny, co objawia się m.in. wzmożoną aktywnością przewodu pokarmowego, zwężeniem źrenic i oskrzeli, nudnościami, wymiotami oraz obniżeniem ciśnienia krwi. W przypadku ciężkiego zatrucia może także dochodzić do drgawek, zaburzeń i utraty świadomości, wstrząsu i zwolnienia akcji serca. Jeżeli u pacjenta lub jego najbliższych krewnych wystąpiła kiedykolwiek niepożądana reakcja na środki zwiotczające mięśnie, które były stosowane w trakcie operacji lub też zachodzi podejrzenie, że należy on do grupy osób z wrodzonym niedoborem aktywności cholinoesterazy, należy bezwzględnie oznaczyć poziom enzymu przed planowanym zabiegiem chirurgicznym lub inną inwazyjną procedurą medyczną, wymagającą zastosowania sukcynylocholiny.

Powiązane produkty

Jak wygląda badanie cholinoesterazy?

W trakcie badania pobierana jest próbka krwi żylnej, najczęściej ze zgięcia łokciowego. Do testu należy zgłosić się na czczo, co oznacza, że pacjent musi być minimum 8 godzin po ostatnim posiłku. W ciągu 2–3 dni poprzedzających badanie warto zadbać o unikanie stresujących sytuacji i zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości snu i odpoczynku.

Cholinoesteraza – normy w badaniu krwi

Zakresy wartości prawidłowych cholinoesterazy mogą różnić się znacznie pomiędzy laboratoriami, w zależności od metody stosowanej do oznaczenia. Najczęściej mieszczą się one w granicach 500–3800 U/l, jednak interpretując wynik, należy zawsze odnosić się do norm proponowanych przez laboratorium diagnostyczne, wykonujące dane oznaczenie.

Jak interpretować wyniki cholinoesterazy?

Obniżenie aktywności cholinoesterazy może być skutkiem żółtaczki lub uszkodzenia komórek wątroby w przebiegu jej niewydolności, niedokrwienia lub choroby nowotworowej, ropnia wątroby, a ponadto przyjmowania leków obniżających aktywność lub hamujących syntezę cholinoesterazy w wątrobie, takich jak cytostatyki, benzodiazepiny lub środki antykoncepcyjne. Niski poziom cholinoesterazy może nastąpić także na skutek zatrucia pestycydami, w ostrym zapaleniu nerek, wrodzonym niedoborze aktywności cholinoesterazy, podczas ciąży i zatrucia ciążowego, w trakcie ostrej infekcji, wstrząsu septycznego, niedożywienia, zawału lub przewlekłej niewydolności serca. Zwiększona aktywność cholinoesterazy może wystąpić u osób otyłych, nadużywających alkoholu, chorych na cukrzycę typu II, łuszczycę, nadczynność tarczycy lub zespół nerczycowy, a także podczas rekonwalescencji po uszkodzeniu lub ostrej niewydolności wątroby.

Cholinoesteraza – cena badania/refundacja badania

Oznaczenie cholinoesterazy we krwi jest bezpłatne w ramach NFZ w przypadku posiadania skierowania na takie badanie. Skierowanie wystawia lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista. Każdy pacjent może również wykonać badanie poziomu cholinoesterazy w prywatnym zakresie. Wówczas koszt oznaczenia tego parametru wyniesie około 50 zł, a będzie to uzależnione od metody analitycznej, jaka jest wykorzystywana przez dane laboratorium. Przy najprostszej metodzie cena badania cholinoesterazy może oscylować w okolicy kilkunastu złotych.

  1. A. Szutowicz i in., Diagnostyka laboratoryjna, tom I, Gdańsk 2009, str. 67–68.
  2. A. Goździalska i in., Porównanie aktywności esterazy aspirynowej i cholinoesterazy w grupach osób zdrowych i chorych , Państwo i Społeczeństwo,  nr 1, 2013.
  3. A. Rafalska i in., Cholinoesterazy jako wskaźniki wykorzystywane w monitoringu biologicznym narażenia na pestycydy, Nauki Przyrodnicze, nr 4 (14) 2016.
  4. B. Bukowska i in., „Acetylo- i butyrylocholinoesteraza – budowa, funkcje i ich inhibitory", „Current Topics in Biophysics", nr 30, 2007.
  5. S. Janowska, Cholinoesterazy (estrazy cholinowe), „poradnikzdrowie.pl” [online] https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-nerwowy/cholinoesterazy-estrazy-cholinowe-aa-WjTf-kEQc-cy8d.html [dostęp:] 07. 02. 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij