GGTP – skierowanie, refundacja, cena
Barbara Sitek

GGTP – skierowanie, refundacja, cena

GGTP to enzym pomocny w diagnozowaniu między innymi chorób wątroby, trzustki czy nerek. Jego wysoki  poziom obserwuje się również u osób z problemem nadużywania alkoholu. Istnieje szereg objawów towarzyszących chorobom wątroby i dróg żółciowych, które powinny skłonić pacjenta do oznaczenia poziomu gamma-glutamylotranspeptydazy. Uwagę powinno przykuć chociażby żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych, obrzęki i świąd skóry czy ból po prawej stronie brzucha. Jak się przygotować do badania GGTP, ile kosztuje to oznaczenie i czy do badania należy zgłosić się na czczo? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) obecna we krwi pochodzi przede wszystkim z komórek wątroby oraz dróg żółciowych i bywa uważana za najbardziej czuły marker ich uszkodzenia. Enzym ten jest też obecny w błonie komórkowej wielu innych narządów,  dzięki czemu oznaczenie jego stężenia znajduje dodatkowe zastosowanie m.in. w wykrywaniu chorób trzustki, schorzeń autoimmunologicznych, przebytego zawału sercu, nadczynności tarczycy czy zaburzeń związanych z zespołem metabolicznym. Ponadto najnowsze badania pozwalają  przyjąć, że GGTP może być również cennym wskaźnikiem prognostycznym ryzyka rozwoju chorób sercowowo – naczyniowych.

Co to jest GGTP – Gamma-glutamylotranspeptydaza?

Gamma-glutamylotranspeptydaza (określana skrótami: GGTP, GTP, GGT lub γ-GT) to enzym, którego podstawowym zadaniem jest uczestniczenie w transporcie aminokwasów przez membrany (błony) komórkowe. Najwięcej GGTP występuje w komórkach nabłonka dróg żółciowych, wątroby, trzustki, jelita oraz nerek, a ponadto w gruczole krokowym, mózgu, płynie mózgowo-rdzeniowym i ślinie. GGTP obecna w osoczu krwi pochodzi w głównej mierze z komórek wątroby i pęcherzyka żółciowego, a wzrost jej stężenia świadczy o uszkodzeniu tych narządów lub cholestazie, czyli blokadzie w odpływie żółci. Poziom GGTP rośnie także u osób regularnie nadużywających alkoholu, dlatego badanie jej stężenia bywa wykorzystywane w diagnostyce alkoholizmu, a także w monitorowaniu leczenia dotkniętych nim pacjentów. Dodatkowe zastosowanie oznaczenia gamma-glutamylotranspeptydazy obejmuje wykorzystanie enzymu jako biomarkera stresu oksydacyjnego oraz wskaźnika ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego i potencjalnych zmian miażdżycowych, co wynika z udziału GGTP w reakcjach biochemicznych związanych z metabolizmem glutationu i utlenianiem cholesterolu (w formie LDL).

Kiedy należy zbadać GGTP?

Badanie GGTP zalecane jest przede wszystkim pacjentom z podejrzeniem choroby wątroby i dróg żółciowych. Objawy mogące wskazywać na występowanie takiego schorzenia to m.in.:

•    żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i białek oczu,
•    ból po prawej stronie jamy brzusznej,
•    zaburzenia trawienia,
•    utrata apetytu,
•    ciemne zabarwienie moczu,
•    obrzęki,
•    świąd skóry.

Pomiar GGTP wykonywany łącznie z oznaczeniami pozostałych enzymów wątrobowych pozwala różnicować pochodzenie żółtaczki i jest pomocny w ustalaniu przyczyny niewydolności wątroby. Przyjmuje się, że przy nasilonej cholestazie wartość GGTP może wzrosnąć nawet 10–12 krotnie. Z kolei stosunek GGTP do AST (aminotransferaza asparaginianowa) lub ALT (aminotransferaza alaninowa) umożliwia rozróżnienie niedrożności dróg żółciowych i wirusowego zapalenia wątroby (WZW) z innymi stanami niewydolności tego narządu. Badanie poziomu GGTP bywa także wykonywane w celu ustalenia przyczyny podwyższonego poziomu fosfatazy zasadowej (ALP) w osoczu lub określenia, czy źródłem ALP są kości, czy komórki wątroby.

Oznaczenie stężenia GGTP może być również stosowane jako jeden z profilaktycznych testów przesiewowych, pozwalających na wczesne wykrycie pacjentów z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, u których warto wprowadzić jak najwięcej działań zapobiegawczych, opóźniających rozwój lub wystąpienie potencjalnych schorzeń.

Polecane dla Ciebie

Badanie GGTP – przygotowanie

Poziom GGTP oznaczany jest najczęściej w surowicy lub osoczu krwi, pobranej z żyły łokciowej. Do punktu pobrań najlepiej zgłosić się w  godzinach porannych, będąc na czczo, czyli po co najmniej 12-godzinnej przerwie w spożywaniu pokarmu. W dniu poprzedzającym wykonanie testu zaleca się zrezygnować z alkoholu, palenia papierosów i jedzenia ciężkostrawnych, tłustych potraw.

GGTP – cena/refundacja, skierowanie

Oznaczenie GGTP należy do jednych z tańszych parametrów diagnostycznych, a koszt jego wykonania nie przekracza 10 zł. Czas oczekiwania na wynik to jeden dzień. Do przeprowadzania analizy stężenia GGTP nie jest konieczne posiadanie skierowania lekarskiego.

Norma GGTP dla dzieci, kobiet i mężczyzn

Prawidłowa ilość enzymu w osoczu zależy od wieku, a także płci pacjenta (poziom GGTP u mężczyzn jest nieco wyższy ze względu na obecność gruczołu krokowego). Zakres norm zależy od metody oznaczenia stosowanej w danym laboratorium, jednak najczęściej zawiera się on w następujących przedziałach:

  • u dzieci poniżej 6 m. ż. < 135 U/l
  • od 6 do 12 m. ż. < 40 U/l
  • 1 – 12 lat <22 U/l
  • u chłopców między 12 a 18 r. ż. <45 U/l
  • u dziewcząt 12 – 18 lat <25 U/l
  • u mężczyzn powyżej 18 r. ż. <60 U/l
  • u dorosłych kobiet <35 U/l.

Obniżony poziom GGTP nie ma znaczenia diagnostycznego, natomiast podwyższony powinien zostać każdorazowo skonsultowany z lekarzem.

O czym świadczy podwyższony poziom GGTP? Jak obniżyć za wysokie GGTP?

Podwyższony poziom GGTP w większości przypadków jest wynikiem zaburzeń w pracy wątroby i przewodów żółciowych, skutkujących wystąpieniem cholestazy zewnątrz- lub wewnątrzwątrobowej, czyli zablokowaniem przepływu żółci w obrębie wątroby lub poza nią, np. w przebiegu kamicy pęcherzyka żółciowego i kamicy przewodów żółciowych. GGTP rośnie również w trakcie alkoholowego stłuszczenia wątroby, choroby miąższu wątroby, wirusowego zapalania wątroby i przy toksycznym uszkodzeniu tego narządu. Do uszkodzeń polekowych wątroby może dochodzić m.in. u pacjentów stosujących leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe, ryfampicynę, furosemid lub metotreksat.

Poziom GGTP podnosi się też w czasie gwałtownego rozrostu komórek, np. podczas rozwoju nowotworu wątroby lub tworzenia przerzutów w jej obrębie. Jeżeli jednak wzrostowi GGTP nie towarzyszy podwyższony poziom bilirubiny ani ASPAT i ALAT, wówczas może on wynikać z chorób innych narządów lub schorzeń autoimmunologicznych. Wzrost aktywności GGTP notuje się m.in. w przebiegu ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki i innych schorzeń mogących doprowadzić do uszkodzenia tego narządu, ponadto przy zawale serca, niewydolności nerek, nadczynności tarczycy i reumatoidalnym zapaleniu stawów, przy zapaleniu płuc, jelit i opłucnej, w cukrzycy, insulinooporności i zespole metabolicznym oraz u osób długotrwale nadużywających alkoholu.

Jeżeli podwyższony poziom GGTP wynika z upośledzenia czynności wątroby, warto zadbać o poprawę funkcjonowania tego narządu także poprzez codziennie działania profilaktyczne. Należy postarać się o ograniczenie spożywania alkoholu, kawy i soli oraz eliminację z diety potraw ciężkostrawnych, smażonych i bogatych w tłuszcze trans, wprowadzając na ich miejsce większe ilości lekkostrawnych warzyw i owoców, również w postaci świeżo wyciskanych soków. Wyniki badań znajdujące się poza zakresami normy (bezwzględnie powyżej wartości 1000 IU/l), powinny zostać ocenione przez lekarza, który zdecyduje o sposobie leczenia i ewentualnej dalszej diagnostyce.
  1. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Warszawa, 2007, s. 163- 164.
  2. Diagnostyka laboratoryjna, pod red. A. Szutowicza, Gdańsk, 2009, s. 62.
  3. A. Mańkowska-Cyl i in., Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) - czy tylko marker w diagnostyce schorzeń wątroby?, „Biuletyn Laboratoryjnej Diagnostyki Medycznej", nr 1, 2014.
  4. M. Mościński i in., Gamma-glutamylotranspeptydaza — potencjalny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych?, „Folia Cardiologica Excerpta", nr 1 (7) 2012.
  5. L. Koperwas-Wojtanowska, Gamma-glutamylotranspeptydaza - marker schorzeń wątroby, „laboratoria.net” [online] http://laboratoria.net/artykul/26553.html&pn=1, [dostęp:] 15. 10. 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij