GGTP (Gamma-glutamylotranspeptydaza) – badanie i normy, skierowanie, refundacja, cena
Barbara Sitek

GGTP (Gamma-glutamylotranspeptydaza) – badanie i normy, skierowanie, refundacja, cena

GGTP to enzym pomocny w diagnozowaniu między innymi chorób wątroby, trzustki czy nerek. Jego wysoki poziom obserwuje się również u osób z problemem nadużywania alkoholu. Istnieje szereg objawów towarzyszących chorobom wątroby i dróg żółciowych, które powinny skłonić pacjenta do oznaczenia poziomu gamma-glutamylotranspeptydazy. Uwagę powinno przykuć chociażby żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych, obrzęki i świąd skóry czy ból po prawej stronie brzucha. Jak się przygotować do badania GGTP? Ile kosztuje to oznaczenie i czy do badania należy zgłosić się na czczo? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  1. Co to jest GGTP – Gamma-glutamylotranspeptydaza?
  2. Kiedy należy zbadać GGTP?
  3. Badanie GGTP – przygotowanie
  4. Norma GGTP dla dzieci, kobiet i mężczyzn
  5. O czym świadczy podwyższony poziom GGTP?
  6. Jak obniżyć za wysokie GGTP?

Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) obecna we krwi pochodzi przede wszystkim z komórek wątroby oraz dróg żółciowych i bywa uważana za najbardziej czuły marker ich uszkodzenia. Enzym ten jest też obecny w błonie komórkowej wielu innych narządów, dzięki czemu oznaczenie jego stężenia znajduje dodatkowe zastosowanie m.in. w wykrywaniu chorób trzustki, schorzeń autoimmunologicznych, przebytego zawału serca, nadczynności tarczycy czy zaburzeń związanych z zespołem metabolicznym. Ponadto najnowsze badania pozwalają przyjąć, że GGTP może być również cennym wskaźnikiem prognostycznym ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Co to jest GGTP – Gamma-glutamylotranspeptydaza?

Gamma-glutamylotranspeptydaza (określana skrótami GGTP, GTP, GGT lub γ-GT) to enzym, którego podstawowym zadaniem jest uczestniczenie w transporcie aminokwasów przez membrany (błony) komórkowe. Najwięcej GGTP występuje w komórkach nabłonka dróg żółciowych, wątroby, trzustki, jelita oraz nerek, a ponadto w gruczole krokowym, mózgu, płynie mózgowo-rdzeniowym i ślinie. GGTP obecna w osoczu krwi pochodzi w głównej mierze z komórek wątroby i pęcherzyka żółciowego, a wzrost jej stężenia świadczy o uszkodzeniu tych narządów lub cholestazie, czyli blokadzie w odpływie żółci. Poziom GGTP rośnie także u osób regularnie nadużywających alkoholu, dlatego badanie jej stężenia bywa wykorzystywane w diagnostyce alkoholizmu, a także w monitorowaniu leczenia dotkniętych nim pacjentów. Dodatkowe zastosowanie oznaczenia gamma-glutamylotranspeptydazy obejmuje wykorzystanie enzymu jako biomarkera stresu oksydacyjnego oraz jako wskaźnika ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego i potencjalnych zmian miażdżycowych, co wynika z udziału GGTP w reakcjach biochemicznych związanych z metabolizmem glutationu i utlenianiem cholesterolu (w formie LDL).

Kiedy należy zbadać GGTP?

Badanie GGTP zalecane jest przede wszystkim pacjentom z podejrzeniem choroby wątroby i dróg żółciowych. Objawy mogące wskazywać na występowanie takiego schorzenia to m.in.:

  • żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i białek oczu,
  • ból po prawej stronie jamy brzusznej,
  • zaburzenia trawienia,
  • utrata apetytu,
  • ciemne zabarwienie moczu,
  • obrzęki,
  • świąd skóry.

Pomiar GGTP wykonywany łącznie z oznaczeniami pozostałych enzymów wątrobowych pozwala różnicować pochodzenie żółtaczki i jest pomocny w ustalaniu przyczyny niewydolności wątroby. Przyjmuje się, że przy nasilonej cholestazie wartość GGTP może wzrosnąć nawet 10-12-krotnie. Z kolei stosunek GGTP do AST (aminotransferaza asparaginianowa) lub ALT (aminotransferaza alaninowa) umożliwia rozróżnienie niedrożności dróg żółciowych i wirusowego zapalenia wątroby (WZW) z innymi stanami niewydolności tego narządu. Badanie poziomu GGTP bywa także wykonywane w celu ustalenia przyczyny podwyższonego poziomu fosfatazy zasadowej (ALP) w osoczu lub określenia, czy źródłem ALP są kości bądź komórki wątroby.

Oznaczenie stężenia GGTP może być również stosowane jako jeden z profilaktycznych testów przesiewowych, pozwalających na wczesne wykrycie pacjentów z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, u których warto wprowadzić jak najwięcej działań zapobiegawczych, opóźniających rozwój lub wystąpienie potencjalnych schorzeń.

Powiązane produkty

Badanie GGTP – przygotowanie

Poziom GGTP oznaczany jest najczęściej w surowicy lub osoczu krwi pobranej z żyły łokciowej. Do punktu pobrań najlepiej zgłosić się w godzinach porannych, będąc na czczo, czyli po co najmniej 12-godzinnej przerwie w spożywaniu pokarmu. W dniu poprzedzającym wykonanie testu zaleca się zrezygnować z alkoholu, palenia papierosów i jedzenia ciężkostrawnych, tłustych potraw.

GGTP – cena/refundacja, skierowanie

Oznaczenie GGTP należy do jednych z tańszych parametrów diagnostycznych, a koszt jego wykonania nie przekracza 10 zł. Czas oczekiwania na wynik to jeden dzień. Do przeprowadzenia analizy stężenia GGTP nie jest konieczne posiadanie skierowania lekarskiego.

Norma GGTP dla dzieci, kobiet i mężczyzn

Prawidłowa ilość enzymu w osoczu zależy od wieku, a także płci pacjenta (poziom GGTP u mężczyzn jest nieco wyższy ze względu na obecność gruczołu krokowego). Zakres norm zależy od metody oznaczania stosowanej w danym laboratorium, jednak najczęściej zawiera się w następujących przedziałach:

  • u dzieci poniżej 6. miesiąca życia: <135 U/l;
  • u dzieci od 6 do 12 miesiąca życia: <40 U/l;
  • u dzieci w wieku 1-12 lat: <22 U/l;
  • u chłopców w wieku 12-18 lat: <45 U/l;
  • u dziewcząt w wieku 12-18 lat: <25 U/l;
  • u dorosłych mężczyzn: <60 U/l;
  • u dorosłych kobiet: <35 U/l.

Obniżony poziom GGTP nie ma znaczenia diagnostycznego, natomiast podwyższony powinien zostać każdorazowo skonsultowany z lekarzem.

O czym świadczy podwyższony poziom GGTP?

Podwyższony poziom GGTP w większości przypadków jest wynikiem zaburzeń w pracy wątroby i przewodów żółciowych, skutkujących wystąpieniem cholestazy zewnątrz- lub wewnątrzwątrobowej, czyli zablokowaniem przepływu żółci w obrębie wątroby lub poza nią, np. w przebiegu kamicy pęcherzyka żółciowego i kamicy przewodów żółciowych. GGTP rośnie również w trakcie alkoholowego stłuszczenia wątroby, choroby miąższu wątroby, wirusowego zapalenia wątroby i przy toksycznym uszkodzeniu tego narządu. Do uszkodzeń polekowych wątroby może dochodzić m.in. u pacjentów stosujących leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe, ryfampicynę, furosemid lub metotreksat.

Poziom GGTP podnosi się też w czasie gwałtownego rozrostu komórek, np. podczas rozwoju nowotworu wątroby lub tworzenia się przerzutów w jej obrębie. Jeżeli jednak wzrostowi GGTP nie towarzyszy podwyższony poziom bilirubiny ani ASPAT i ALAT, wówczas może on wynikać z chorób innych narządów lub schorzeń autoimmunologicznych. Wzrost aktywności GGTP notuje się m.in. w przebiegu ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki i innych schorzeń mogących doprowadzić do uszkodzenia tego narządu, ponadto przy zawale serca, niewydolności nerek, nadczynności tarczycy, reumatoidalnym zapaleniu stawów, w zapaleniu płuc, opłucnej i jelit, w cukrzycy, insulinooporności i zespole metabolicznym oraz u osób długotrwale nadużywających alkoholu.

Jak obniżyć za wysokie GGTP?

Jeżeli podwyższony poziom GGTP wynika z upośledzenia czynności wątroby, warto zadbać o poprawę funkcjonowania tego narządu także poprzez codzienne działania profilaktyczne. Należy postarać się o ograniczenie spożywania alkoholu, kawy i soli oraz eliminację z diety potraw ciężkostrawnych, smażonych i bogatych w tłuszcze trans. Na ich miejsce warto wprowadzić większe ilości lekkostrawnych warzyw i owoców, również w postaci świeżo wyciskanych soków. Wyniki badań znajdujące się poza zakresami normy (bezwzględnie powyżej wartości 1000 IU/l) powinny zostać ocenione przez lekarza, który zdecyduje o sposobie leczenia i ewentualnej dalszej diagnostyce.

  1. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Warszawa 2007, s. 163-164.
  2. Diagnostyka laboratoryjna, pod red. A. Szutowicza, Gdańsk 2009, s. 62.
  3. A. Mańkowska-Cyl i in., Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) – czy tylko marker w diagnostyce schorzeń wątroby?, „Biuletyn Laboratoryjnej Diagnostyki Medycznej”, nr 1, 2014.
  4. M. Mościński i in., Gamma-glutamylotranspeptydaza – potencjalny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych?, „Folia Cardiologica Excerpta”, nr 1(7), 2012.
  5. L. Koperwas-Wojtanowska, Gamma-glutamylotranspeptydaza – marker schorzeń wątroby, laboratoria.net [online] http://laboratoria.net/artykul/26553.html&pn=1 [dostęp:] 15.10. 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Powiększona wątroba (hepatomegalia) – co oznacza?

    Hepatomegalia to stan, w którym dochodzi do zwiększenia wątroby, najczęściej na skutek uogólnionej miąższowej choroby wątroby – np. związanej z zapaleniem. Inną przyczyną może być wzrost w  obrębie organu pierwotnego lub wtórnego (przerzutowego) guza. Przypadki powiększania wątroby nie niosą bólu, dlatego też wykrywanie ich często jest przypadkowe, np. w trakcie badania brzucha lub wykonywania USG. Jednak mimo to każdy stan, który powoduje hepatomegalię, wymaga pogłębionej diagnostyki i odpowiedniego leczenia przyczynowego. Co zatem oznacza powiększenie wątroby?

  • Objawy chorej wątroby

    Wątroba jest wielofunkcyjnym gruczołem, który zbudowany jest z czterech płatów. Wyróżnia się zatem w jej budowie płat prawy, płat lewy, płat czworoboczny oraz ogoniasty. W budowie wątroby można też wyróżnić dwie powierzchnie: przeponową oraz trzewną. Wątroba u ludzi znajduje się pod przeponą. Jej większa część jest zlokalizowana w prawym podżebrzu i nie powinna spod niego wystawać (wyjątkiem są małe dzieci, u których wątroba może wystawać spod łuku żebrowego na 1-2 cm). Ponadto wątroba zajmuje także część nadbrzusza i lewego podżebrza. Od góry i od przodu jest ograniczona przeponą, zaś od dołu i z tylu graniczy ona z jelitami i żołądkiem. W budowie 100 mikroskopowej wątroby widoczny jest miąższ, który zbudowany jest z komórek - hepatocytów. Krew do wątroby jest doprowadzana na dwa sposoby. Za pośrednictwem tętnicy wątrobowej właściwej do wątroby doprowadzana jest krew utlenowana, czyli krew bogata w tlen mająca funkcje odżywcze. Za pośrednictwem natomiast żyły wrotnej przepływa przez wątrobę krew odtlenowana ze śledziony, żołądka i jelit, krew ta bogata jest w składniki i sole mineralne, które wątroba przechwytuje i przetwarza.

  • Niewydolność wątroby – objawy, przyczyny i leczenie

    Wątroba jest centrum metabolicznym naszego organizmu. Do jej funkcji zalicza się syntezę wielu białek i glukozy, przekształcanie szkodliwych metabolitów do ich neutralnych form, magazynowanie witamin i innych substancji, a także produkcję ciepła. Wszechstronność wątroby sprawia, że niemożliwe jest jej zastąpienie. W związku z tym jedyną skuteczną formą leczenia w przypadku skrajnej niewydolności wątroby jest przeszczep tego narządu.

  • Ból trzustki – objawy i przyczyny, jak boli trzustka?

    Trzustka jest narządem gruczołowym położonym w górnej części jamy brzusznej. Pełni ona w organizmie bardzo ważną funkcję – odpowiedzialna jest za produkcję soku trzustkowego, który ma w swym składzie enzymy regulujące procesy trawienne, jak również wytwarza ona insulinę i glukagon, czyli hormony wpływające na utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy. Najczęstszą dolegliwością, którą odczuwamy przy zaburzonej pracy i chorobach trzustki, jest ból. Jakie zatem przyczyny mogą powodować ból trzustki?

  • Choroby nerek – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroby nerek to jedne z bardziej niejednoznacznych chorób. Dając niespecyficzne objawy, utrudniają przypisanie im właśnie do dysfunkcji nerek. Bo dlaczego ból w okolicy lędźwiowej w połączeniu z osłabieniem należy łączyć z dysfunkcją nerek? Jakie są przyczyny i objawy chorych nerek, które badania należy wykonać, aby sprawdzić, czy nerki dobrze funkcjonują i dlaczego można normalnie funkcjonować, mając tylko jedną nerkę? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Zapalenie nerek – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie ostrego i przewlekłego zapalenia nerek

    Zapalenia nerek stanowią niejednorodną grupę chorób, których cechą charakterystyczną jest obecność stanu zapalnego jednej lub obu nerek. Ze względu na niezwykle ważne funkcje pełnione w organizmie przez nerki, choroby dotyczące tego narządu mogą bardzo negatywnie wpływać na stan pacjenta, doprowadzając niekiedy do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zapalenie nerek może mieć wiele przyczyn i dotyczyć różnych części tego narządu. Objawy zapalenia nerek bywają rozmaite i zależą od rodzaju choroby.

  • Wysokie ALT – czego jest objawem? Jakie są normy badania ALT?

    Prawidłowy zakres referencyjny dla aminotransferazy alaninowej zależy od wielu czynników i może różnić się w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Oznaczenie poziomu ALT we krwi pozwala na wykrycie chorób wątroby i ocenę stopnia ich zaawansowania, jak również na różnicowanie określonych schorzeń wątroby między sobą. Jakie są normy ALT we krwi, jak wygląda badanie oraz czy do oznaczenia trzeba być na czczo?

  • Badania na niepłodność dla kobiet – jak wyglądają? Jak się przygotować?

    Niepłodność to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Szacuje się, że nawet 15% par boryka się z problemami z zajściem w ciążę. Spośród wszystkich przyczyn niepłodności w związku 40% leży po stronie mężczyzn, 40% po stronie kobiet, a w 20% przyczyny pochodzą od obojga partnerów. Wielu z nich zwraca się o pomoc do specjalistów, którzy oferują różne metody diagnostyki i leczenia niepłodności. Jakie badania na niepłodność warto zrobić?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.