Badanie ASO (odczyn antystreptolizynowy) – wskazania, normy, podwyższone, obniżone
Barbara Sitek

Badanie ASO (odczyn antystreptolizynowy) – wskazania, normy, podwyższone, obniżone

Zakażenie paciorkowcami z grupy A wyzwala w organizmie produkcję przeciwciał skierowanych przeciwko tym bakteriom. Potwierdzenie ich obecności jest możliwe dzięki wykonaniu badania ASO, czyli inaczej odczynu antystreptolizynowego. ASO można oznaczyć po upływie 4 do 6 tygodni od momentu infekcji. Istota wykonania tych badań wynika z faktu, że choroby wywołane przez paciorkowce mogą często być bezobjawowe, a  jednocześnie przy braku ich leczenia dawać ciężkie powikłania. Jak interpretować wyniki ASO, ile kosztuje oznaczenie i czy dzieci mają takie same normy diagnostyczne, jak osoby dorosłe? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Badanie ASO polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał skierowanych przeciwko toksynie produkowanej przez bakterie z grupy paciorkowców. Pozwala ono na wskazanie tej grupy chorych, u których doszło do zakażenia, nawet jeśli objawy choroby były skąpe i niespecyficzne. Biorąc pod uwagę, że powikłania po nieleczonych zakażeniach paciorkowcami mogą być bardzo niebezpieczne, prowadząc nawet do niewydolności serca, podwyższony poziom ASO jest cennym parametrem, który pozwala na wykrycie obecności bakterii i zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Co to jest ASO?

ASO, czyli inaczej odczyn antystreptolizynowy, jest badaniem wykonywanym w celu wykrycia w osoczu obecności przeciwciał skierowanych przeciwko streptolizynie O – specyficznej toksynie produkowanej przez bakterie z grupy paciorkowców. Stosowane jest ono w celu dokonania oceny, czy pacjent przeszedł zakażenie paciorkowcem lub też czy jest jego nosicielem. ASO nie jest stosowane do wykrywania ostrych infekcji, ponieważ poziom przeciwciał antystreptozylinowych zaczyna rosnąć najwcześniej po tygodniu od zakażenia. Najwyższe stężenie przeciwciał występuje w organizmie pomiędzy 4 a 6 tygodniem od momentu infekcji. Później ulega ono stopniowemu obniżeniu, jednak może być wykrywalne w organizmie nawet do kilku miesięcy po przebytej chorobie. Oznaczenie ASO wykonywane jest najczęściej u pacjentów z podejrzeniem powikłań po przebytym wcześniej zakażeniu, zwłaszcza wówczas, kiedy nie mieli oni zrobionego wcześniej posiewu bakteryjnego. Badanie odczynu antystreptolizynowego może być także wykorzystywane do monitorowaniu efektów leczenia antybiotykami, w trakcie przebiegu choroby.

Kiedy należy wykonać badanie ASO?

Paciorkowce są bakteriami atakującymi przede wszystkim układ oddechowy człowieka, w tym zwłaszcza gardło i górne drogi oddechowe. Rzadziej wywołują stany zapalne ucha, zatok lub stawów. Sposobem na uporanie się z zakażeniem jest zastosowanie odpowiedniego antybiotyku. Niekiedy zdarza się także, że choroba daje niewiele objawów i przez dłuższy czas pozostaje nieleczona. W takich wypadkach może dojść do rozprzestrzenienia się bakterii wewnątrz organizmu i rozwinięcia powikłań w postaci zapalenia kłębuszków nerkowych lub gorączki reumatycznej, która może doprowadzić do uszkodzenia zastawek serca i stawów. Przy wystąpieniu podejrzenia przedłużającej się infekcji paciorkowcowej należy niezwłocznie oznaczyć ASO, co pozwoli na dobranie odpowiedniej strategii leczenia. Objawy, które mogą wskazywać na zapalenie kłębuszków nerkowych to przede wszystkim spadek ilości wydalanego moczu, krwiomocz (czyli obecność krwi w moczu), osłabienie, spadek koncentracji i energii, gorączka, bóle mięśniowe, obrzęki lub wysypka.

Dowiedz się więcej o tym, jakie są przyczyny i objawy kłębuszkowego zapalenia nerek

Gorączka reumatyczna objawia się z kolei w postaci wzrostu temperatury ciała, obrzęków, bólu i zaczerwienienia stawów, szybkich, mimowolnych ruchów – tzw. pląsawicy Sydenhama, występowania licznych guzków podskórnych i wysypki, zapalenia mięśnia sercowego, objawiającego się szybkim lub nierównym biciem serca, uczuciem duszności czy bólem w klatce piersiowej.

W momencie, kiedy pacjent zauważy u siebie takie objawy, powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zdecyduje, jak powinna wyglądać dalsza diagnostyka i leczenie.

Powiązane produkty

Badanie ASO – jak się przygotować?

Do badania ASO nie jest wymagane wcześniejsze przygotowanie. Na wyniki testu nie wpływa spożywanie żywności lub napojów, także nie ma konieczności stawienia się na pobranie krwi będąc na czczo. Aby wynik badania można było uznać za miarodajny, należy je jednak powtórzyć, najlepiej dwa tygodnie po wykonaniu pierwszego oznaczenia.

ASO – normy

U osób zdrowych przeciwciała ASO w ogóle nie powinny być obecne we krwi. Jednak ze względu na powszechność występowania paciorkowców i ich nosicielstwo w polskiej populacji, u większości osób potwierdza się umiarkowaną ilość przeciwciał. Za górną granicę przyjęty jest najczęściej poziom 200 IU/ml u osób dorosłych i 333 IU/ml u dzieci. Warto podkreślić, że każde laboratorium diagnostyczne ma określone własne zakresy referencyjne, podawane wraz z wynikiem badania i to do nich należy porównywać uzyskane wyniki.

Jak interpretować podwyższony i obniżony wynik ASO?

Podwyższony wynik ASO wskazuje najczęściej na przebyte niedawno lub toczące się w organizmie zakażenie paciorkowcem. Istotne jest, aby oznaczenie zostało powtórzone kilkukrotnie, w celu monitorowania kierunku, w którym przebiega infekcja. Jeśli w kolejnym badaniu poziom przeciwciał ulegnie obniżeniu, to znaczy, że zakażenie jest dobrze leczone i stopniowo wygasa. Jeżeli natomiast miano przeciwciał będzie wyższe, to znak, że w organizmie wciąż rozwija się infekcja bakteryjna. W takim przypadku może być konieczne włączenie antybiotyku, najczęściej amoksycyliny, który zahamuje dalszy rozwój choroby. Do znacznego podwyższenia ASO dochodzi często w przebiegu gorączki reumatycznej (będącej powikłaniem anginy paciorkowcowej), kłębuszkowego zapalenia nerek, zapalenia wsierdzia, szkarlatyny, zapalenia gardła i płuc, anginy i zespołu szoku toksycznego. Badanie ASO nie odzwierciedla jednak ryzyka wystąpienia powikłań ani stopnia zaawansowania choroby. W przypadku, gdy poziom ASO jest podwyższony, jednak nie towarzyszą mu objawy zakażenia, a miano przeciwciał nie zmienia się w czasie, wówczas wdrożenie leczenia nie jest konieczne. Wśród wielu osób stwierdza się jedynie nosicielstwo paciorkowców, ze względu na powszechne występowanie tych bakterii. Brak aktywnego zakażenia można dodatkowo potwierdzić, wykonując morfologię krwi lub badanie OB. Bardzo niskie miano przeciwciał lub ujemny wynik testu ASO oznacza najczęściej, że w organizmie nie wystąpiła w ostatnim czasie infekcja wywołana paciorkowcem, szczególnie jeśli badanie zostało powtórzone i ponownie uzyskano wynik ujemny.

Podczas interpretacji wyniku warto również pamiętać, że ok. 20% populacji nie posiada zdolności do wytwarzania przeciwciał antystreptolizynowych, natomiast u ok. 5% ich poziom może być stale podniesiony, bez związku z przebiegiem zakażenia.

ASO – cena/refundacja i skierowanie

Jeżeli skierowanie na badanie ASO zostanie wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu lub specjalistę, wówczas polega ona pełnej refundacji przez NFZ. W przypadku, gdy pacjent będzie chciał wykonać oznaczenie prywatnie, wówczas jego koszt nie przekroczy 20 zł za pojedyncze oznaczenie.

  1. R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych, Warszawa, 2007, s. 42 – 43
  2. A. Plewa i in., Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej, Warszawa 2005, s. 152 – 154.
  3. L. Hyla-Klekot i in., Badania laboratoryjne - Zakres norm i interpretacja, Warszawa 2011.
  4. A. Janowicz, Odczyn antystreptolizynowy (ASO) – co to za badanie? Wskazania i normy, „hellozdrowie.pl” [online] https://www.hellozdrowie.pl/odczyn-antystreptolizynowy-aso-co-to-za-badanie-wskazania-i-normy/  [dostęp:] 31.01.2020 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij