Anty-TG – badanie, normy, za wysokie, za niskie. Jak interpretować wyniki?

Badanie anty-TG, czyli oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych, zleca się najczęściej pacjentom z chorobą Hashimoto i rakiem tarczycy. Ponadto oznaczenie poziomu przeciwciał anty-TG umożliwia weryfikację badania oceniającego stężenie endogennej tyreoglobuliny. Oznaczenie anty-TG jest badaniem refundowanym przez NFZ, jeśli pacjent zostanie na nie skierowany przez lekarza. Jak wygląda badanie miana przeciwciał anty-TG, czy do pobrania krwi należy przystąpić na czczo oraz ile kosztuje oznaczenie tego parametru? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Przeciwciała przeciwtarczycowe anty-TG są to białka skierowane przeciwko tyreoglobulinie, czyli substancji produkowanej przez komórki tarczycy i niezbędnej do wytworzenia jej dwóch najważniejszych hormonów: trijodotyroniny (FT3) oraz tyroksyny (FT4). Podwyższony poziom przeciwciał anty-TG może być skutkiem choroby autoimmunologicznej, która doprowadziła do uszkodzenia komórek tarczycy lub też nowotworu tego narządu i zawsze wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Jest to jedno z najważniejszych badań wykorzystywanych w diagnostyce chorób autoimmunologicznych tarczycy, stosowane najczęściej wraz z oznaczeniem przeciwciał anty-TPO (skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej) i badaniem stężenia hormonów.

Czym jest badanie anty-TG? W jakim celu należy je wykonać?

Badanie anty-TG polega na określeniu stężenia przeciwciał, a mówiąc precyzyjnej –  miana przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie w osoczu krwi pacjenta. Tyreoglobulina jest białkiem wytwarzanym przez komórki pęcherzykowe tarczycy, która na skutek dalszych przemian bierze udział w powstawaniu dwóch najważniejszych hormonów tarczycy:

• FT3 – trijodotyronina,
• FT4 – tyroksyna.

U zdrowej osoby prawidłowy poziom przeciwciał anty-TG jest niski (u około 10% zdrowej populacji, szczególnie u dorosłych kobiet, stwierdza się stały niski poziom przeciwciał anty-TG we krwi), rośnie on natomiast znacznie w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Gravesa-Basedowa czy choroba Hashimoto, jak również w raku tarczycy. Jeżeli wysoki poziom przeciwciał anty-TG utrzymuje się we krwi przez dłuższy czas, w organizmie może dochodzić do uszkodzeń, a nawet niszczenia komórek tarczycy, prowadząc stopniowo do niewydolności tego narządu.

Anty-TG – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie poziomu przeciwciał antytarczycowych wykonuje się przy podejrzeniu raka tarczycy, ponieważ są one swoistymi markerami niektórych typów nowotworów tego narządu. Oznaczenia miana anty-TG stanowi także dodatkowy parametr, wykorzystywany w diagnozowaniu autoimmunologicznych chorób tarczycy, takich jak choroba Hashimoto, czy choroba Gravesa-Basedowa.

Test ten zalecany jest u wszystkich pacjentów, u których wystąpiły następujące objawy, takie jak:

• powiększenie tarczycy,
• pojawienie się wola na szyi,
• pojawienie się guzków w obrazie USG,
• nieprawidłowy poziom któregoś z hormonów tarczycy (TSH, FT3 lub FT4),
• przy objawach mogących wskazywać na zaburzenia w pracy tarczycy, jak np. szybki spadek lub wzrost masy ciała, łamliwość i wypadanie włosów, obrzęk twarzy, tachykardia – przyspieszone bicie serca, nadpobudliwość, duszność, drżenie rąk lub zaburzenia miesiączkowania.

Ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienie choroby Hashimoto u pacjentek z zespołem policystycznych jajników (PCOS), warto dodać oznaczenie anty-TG lub po prostu wykonać kompletny panel tarczycowy. To badanie korzystnie jest wykonać także u wszystkich pacjentów, którzy chorują na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy oraz niedokrwistość złośliwą. Ponadto także wśród kobiet, u których dochodziło wcześniej do poronień, jak i tych planujących ciążę (szczególnie zamierzających poddać się zapłodnieniu in vitro). Obecność przeciwciał anty-TG może utrudnić zajście w ciążę, a także jej prawidłowe donoszenie. Badanie anty-TG może być również wykorzystywane do monitorowania leczenia pacjentów przyjmujących preparaty z jodem oraz do wykrywania wznowy zróżnicowanego raka tarczycy.Oznaczenie poziomu przeciwciał anty-TG umożliwia weryfikację badania oceniającego stężenie endogennej tyreoglobuliny. Przeciwciała anty-TG mają zdolność wiązania się z tyreoglobuliną i tworzenia z nią kompleksów, co uniemożliwia wykrycie endogennej tyreoglobuliny w badanej próbce i skutkuje fałszywie zaniżonym wynikiem.

Interpretacja wyników anty-TG – normy

W warunkach prawidłowych poziom przeciwciał anty-TG nie powinien przekraczać 100 IU/ml, chociaż zakresy referencyjne mogą się różnić pomiędzy laboratoriami w zależności od stosowanej metody. Podczas interpretacji wyniku warto zwrócić uwagę na zakres norm, który jest proponowany przez dane laboratorium, a także obecność symbolu H (ang. high) lub ↑ wskazującego na podwyższony poziom przeciwciał.

Interpretacja wyników anty-TG – za wysokie

Podwyższony poziom przeciwciał anty-TG może być skutkiem autoimmunologicznego zapalenia tarczycy, czyli choroby Hashimoto, ale także innych chorób z autoagresji, takich jak choroba Gravesa-Basedowa lub nowotworów tarczycy: gruczolakoraka, raka brodawkowatego, czy pęcherzykowatego. Jeżeli w powtarzanych cyklicznie oznaczeniach stężenie przeciwciał ciągle rośnie może to wskazywać na wznowę procesu nowotworowego. Ponadto do niewielkiego wzrostu stężenia anty-TG może także dochodzić w przebiegu innych chorób, m.in. chorób tkanki łącznej (kolagenoz), cukrzycy typu I, niewydolności wątroby, czy reumatoidalnego zapalenia  stawów (RZS), a także u seniorów, osób leczonych jodem i poddawanych zabiegom chirurgicznym tarczycy.

Interpretacja wyników anty-TG – za niskie

Nie istnieje dolna granica poziomu stężenia anty-TG, tym samym nie jest ustalony dolny zakres referencyjny. Pomimo tego, ocena braku obecności przeciwciał w organizmie jest wykorzystywana w celu potwierdzenia skuteczności operacji radykalnego usunięcia gruczołu tarczowego lub radioterapii i jest to bardzo istotną informacja dla lekarza kierującego takim leczeniem. Jeżeli poziom przeciwciał jest niewykrywalny, wówczas przyjmuje się, że w organizmie nie pozostała tkanka gruczołu, tym samym doszło do wyleczenia pacjenta.

Anty-TG – jak należy się przygotować do badania?  Cena/refundacja i skierowanie

Do badania potrzebna jest próbka krwi żylnej, pobierana zazwyczaj z żyły łokciowej. Na poziom przeciwciał anty-TG w próbce nie wpływa ani przyjmowana dieta, ani wysiłek fizyczny, dlatego nie jest wymagane szczególne przygotowywanie do pobrania krwi. Nie jest konieczne ani bycie na czczo, ani ograniczanie uprawiania sportu w dniach poprzedzających test. Należy jedynie poinformować personel laboratorium, jak i lekarza zlecającego badanie o wszystkich przyjmowanych aktualnie lekach, w tym także preparatach ziołowych i suplementach, np. o kelpie. Ewentualną przerwę w przyjmowaniu leków można zrobić jedynie na wyraźne polecenie lekarza prowadzącego. Jeżeli badanie anty-TG zostało zlecone na podstawie skierowania lekarskiego, pacjent nie ponosi żadnych kosztów. W przypadku realizacji oznaczenia we własnym zakresie, może natomiast spodziewać się zakresu cen pomiędzy 50–100 zł.