Tachykardia. Co to jest? Jakie są objawy i przyczyny częstoskurczu
Bartosz Krzowski

Tachykardia. Co to jest? Jakie są objawy i przyczyny częstoskurczu

Gdy serce kurczy się szybciej niż 100 razy na minutę, mówimy o tachykardii. Naturalnie mogą ją wywołać emocje lub aktywność fizyczna, ciąża czy gorączka, jednak czasem oznacza chorobę i od właściwego rozpoznania zależy, jak będzie leczona.

  1. Co to jest tachykardia? 
  2. Tachykardia – przyczyny przyspieszonej akcji serca  
  3. Rodzaje tachykardii
  4. Tachykardia – objawy częstoskurczu 
  5. Tachykardia – diagnostyka i rozpoznanie 
  6. Tachykardia – leczenie 

Co to jest tachykardia? 

Normalnie serce w spoczynku powinno się kurczyć nie szybciej niż 100 razy na minutę. Tachykardią, inaczej częstoskurczem, nazywamy stan, gdy serce pracuje szybciej niż 100 uderzeń na minutę

U zdrowego człowieka serce w stanie spoczynku wykonuje od 60 do 100 uderzeń na minutę. O tachykardii możemy mówić wtedy, gdy wartość przekracza 100 uderzeń na minutę i mają one charakter miarowy. 

Tachykardia – przyczyny przyspieszonej akcji serca  

Tachykardia nie musi oznaczać żadnej choroby. Przyspieszenie akcji serca jest naturalną odpowiedzią organizmu na wysiłek fizyczny i emocje. Przyspieszoną akcję serca obserwuje się też u kobiet w ciąży, zazwyczaj jednak nie przekracza wtedy 100 uderzeń na minutę.

Powiązane produkty

Rodzaje tachykardii

Tachykardia zatokowa 

Tachykardia zatokowa, czyli taka, która ma źródło w węźle zatokowo-przedsionkowym – miejscu, gdzie impulsy powinny powstawać, może stanowić również objaw innego stanu, np. gorączki, niedokrwistości, nadczynności tarczycy, a także guza chromochłonnego nadnerczy. Zbyt szybka czynność serca może być powikłaniem przyjmowania niektórych leków (np. β-mimetyków).  

Tachykardia nadkomorowa

Z tachykardią nadkomorową mamy do czynienia, kiedy impulsy elektryczne powstają w ognisku znajdującym się w pęczku Hisa (element układu bodźcoprzewodzącego serca, który odpowiada za przekazywanie sygnałów elektrycznych w sercu, znajduje się pomiędzy przedsionkami i komorami) lub powyżej niego.  

Jedną z postaci arytmii nadkomorowej są dodatkowe pobudzenia nadkomorowe, czyli takie, które powstają w przedsionku, jednak w miejscu innym niż węzeł zatokowo-przedsionkowy, i powodują nieregularną pracę serca.  

Groźniejsze niż wymienione zaburzenia rytmu serca są sytuacje, kiedy dochodzi do częstoskurczu nadkomorowego. Wyróżnia się trzy częstoskurcze nadkomorowe:  

  • częstoskurcz nawrotny w węźle przedsionkowo-komorowym (AVNRT),  
  • częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-nawrotny (AVRT),  
  • częstoskurcz przedsionkowy (AT).  

Każda z trzech wymienionych arytmii serca ma inne podłoże. W przypadku AVNRT w wyniku obecności dodatkowej drogi przewodzenia w obrębie węzła przedsionkowo-komorowego istnieje możliwość nieprawidłowego rozchodzenia się impulsów elektrycznych w sercu. To wywołuje predyspozycję do częstoskurczu nadkomorowego. Drugi rodzaj częstoskurczu – AVRT – cechuje się obecnością dodatkowego szlaku przewodzenia pomiędzy przedsionkami a komorami, często nazywany zespołem WPW (Wolffa, Parkinsona i White’a). Obecność dodatkowej drogi łączącej przedsionki z komorami może odbierać pozostałym ośrodkom układu bodźcoprzewodzącego kontrolę nad częstością pracy serca skutkującą częstoskurczami. Z kolei AT jest efektem powstania w przedsionkach miejsca o zmienionej aktywności elektrycznej powodującej zbyt szybką pracę serca

Pozostałe dwie arytmie nadkomorowe, które mają zupełnie inny mechanizm powstawania niż wyżej wymienione, to: trzepotanie i migotanie przedsionków. Spowodowane są one nieprawidłowościami w zakresie elektrycznej aktywności przedsionków i skutkują ich bardzo szybką czynnością.

Trzepotanie przedsionków jest opisywane jako uporządkowany rytm, zwykle o częstotliwości 250-350/minutę, natomiast w przypadku migotania przedsionków, czyli najczęściej występującej arytmii nadkomorowej, czynność przedsionków jest nieregularna i sięga wartości 350-700/min. Prawidłowo działający układ bodźcoprzewodzący serca nie jest w stanie przekazać tylu sygnałów z przedsionków do komór, dlatego czynność komór jest wolniejsza. Zarówno migotanie, jak i trzepotanie przedsionków występuje głównie u starszych osób. 

Tachykardia komorowa 

O arytmii komorowej mówimy, jeżeli impulsy elektryczne powstają poniżej pęczka Hisa. Komorowe zaburzenia rytmu mogą występować jako niegroźne pojedyncze dodatkowe pobudzenia, ale także jako złożony częstoskurcz składający się z co najmniej 3 następujących po sobie pobudzeń. Im więcej nieprawidłowych, dodatkowych pobudzeń komorowych, tym groźniejsza arytmia. Skrajnymi postaciami komorowych zaburzeń akcji serca są trzepotanie i migotanie komór, które są bezpośrednim zagrożeniem życia i wymagają natychmiastowej interwencji. 

Tachykardia – objawy częstoskurczu 

Częstoskurcz nadkomorowy 

Objawy arytmii są zmienne i zależą głównie od częstotliwości pracy komór, im szybsza, tym większe dolegliwości. Dodatkowo ważne są także choroby towarzyszące pacjenta, czas trwania zaburzeń rytmu serca oraz indywidualna wrażliwość. Chorzy w trakcie napadu arytmii mogą się skarżyć na:

  • kołatania serca,
  • zawroty głowy,
  • uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej,
  • może dojść do osłabienia i omdlenia.

Niektóre arytmie nawracają, powodując epizodyczne wystąpienie objawów.  

Arytmie komorowe 

Pojedyncze komorowe pobudzenia dodatkowe zazwyczaj nie są odczuwane przez pacjenta. W przypadku dłuższych, złożonych arytmii chory będzie zgłaszał kłucie w klatce piersiowej, kołatania serca, a także uczucie „jakby serce miało wyskoczyć”. W trakcie migotania komór lub częstoskurczu komorowego, czyli zaburzeń rytmu serca powodujących zaburzenia w krążeniu krwi, dojdzie do omdlenia, a w przypadku braku stosownej interwencji do zatrzymania akcji serca.  

Tachykardia – diagnostyka i rozpoznanie 

Diagnostyka zaburzeń rytmu serca opiera się głównie na badaniu EKG spoczynkowym. Jeżeli arytmia występuje okresowo, a nie stale, może być potrzebne wykonanie 24-godzinnego monitorowania EKG metodą Holtera (Holter EKG). Poza samym wystąpieniem arytmii urządzenie zarejestruje, jak często na dobę arytmia się pojawia i umożliwi powiązanie tego ze zgłaszanymi przez pacjenta objawami.  

Tachykardia – leczenie 

Schematy leczenia tachykardii zależą od jej typu. Istotne jest działanie przyczynowe polegające na wyeliminowaniu czynnika prowokującego epizody arytmii, np. nadczynności tarczycy.  

W części częstoskurczów nadkomorowych pomocna będzie tzw. próba Valsalvy zwiększająca napięcie nerwu błędnego (unerwia między innymi serce) polegająca na wydmuchiwaniu powietrza z płuc przy zamkniętych ustach i zaciśniętych skrzydełkach nosa. Manewr ten często powoduje przerwanie częstoskurczu.  

Niektórym pacjentom pomagają leki antyarytmiczne (przeciw zaburzeniom rytmu serca), które mogą być przepisane przez lekarza na stałe albo przyjmowane przez pacjenta tylko w razie potrzeby, tzn. gdy chory czuje, że jest w trakcie napadu arytmii.  

Niektóre zagrażające życiu arytmie komorowe wymagają interwencji w postaci kardiowersji lub defibrylacji, czyli przerwania częstoskurczu poprzez dostarczenie impulsu elektrycznego. Pacjentom,  u których występuje wysokie ryzyko nawrotów groźnych arytmii, wszczepia się podskórny kardiowerter-defibrylator (ang. implantable cardioverter defibrillator – ICD). Działanie ICD polega na stałej rejestracji rytmu serca i w razie potrzeby następuje przerwanie arytmii przez impuls elektryczny.  

Część chorych na arytmie wymaga zabiegu ablacji przezcewnikowej, polegającej na wprowadzeniu przez naczynia specjalnych elektrod do serca, zlokalizowaniu źródła arytmii i zniszczenia go poprzez aplikację prądu o częstotliwości radiowej. Ablacja serca to lokalne zniszczenie źródła zaburzeń jego rytmu. Leczenie tachyarytmii jest trudnym procesem i wymaga współpracy pacjenta i lekarza.

  1. J. Brugada, D.G. Katritsis, E. Arbelo i inni, 2019 ESC Guidelines for the management of patients with supraventricular tachycardia, The Task Force for the management of patients with supraventricular tachycardia of the European Society of Cardiology (ESC), “academic.oup.com” [online], https://academic.oup.com/eurheartj/advance-article/doi/10.1093/eurheartj/ehz467/5556821, [dostęp:] 12.12.2019. 
  2. P. Kirchhof, S. Benussi, D. Kotecha i inni, 2016 ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation developed in collaboration with EACTS, “European Heart Journal”, vol. 37, nr 38 2016. 
  3. S.G. Priori, C. Blomstrom-Lundqvist, 2015 European Society of Cardiology Guidelines for the management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death summarized by co-chairs, “European Heart Journal”, vol. 36, nr 41 2015. 
  4. M. Trusz-Gluza, W. Leśniak, Zaburzenia rytmu serca [w:] Kompendium medycyny praktycznej 2017-2018, pod red. A. Szczeklika, P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Niewydolność mięśnia sercowego – przyczyny, objawy, leczenie

    Niewydolność mięśnia sercowego jest schorzeniem, które polega na rozregulowaniu głównej funkcji serca, czyli dostarczaniu należytej ilości krwi w określonym czasie do narządów. Skutkuje to zaburzeniem metabolizmu tkanek. Do najczęstszych objawów niewydolności serca należą duszności (także te nocne), obrzęki, męczliwość czy suchy kaszel. Leczenie niewydolności mięśnia sercowego ma na celu zmniejszenie objawów i częstości zaostrzeń choroby, a także poprawę jakości życia oraz obniżenie stopnia śmiertelności.

  • Nerwica serca – objawy. Jak uspokoić serce przy nerwicy?

    Nerwica serca nie jest chorobą, a jednym z rodzajów zaburzeń lękowych, który objawia się właśnie bólem w klatce piersiowej. Związana jest z działaniem dwóch głównych bodźców, takich jak lęk oraz stres. Jak sobie z nią radzić i czy może być niebezpieczna dla zdrowia i życia?

  • Bradykardia – przyczyny, objawy i leczenie wolnego bicia serca

    Bradykardią (łac. bradycardia) zwykle nazywamy stan, gdy serce kurczy się wolniej niż 60 razy na minutę. Jego przyczyny są złożone, jednak najczęściej wywołany jest intensywnym regularnym wysiłkiem fizycznym. Czy bradykardia jest groźna i należy ją leczyć? Jak poznać, że nasze serce bije zbyt wolno? Kiedy zgłosić się do lekarza?

  • Jak rozpoznać zbliżający się zawał serca? Znaki ostrzegawcze, nietypowe objawy

    Choć najczęstszym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej, nie jest to jedyny symptom, jaki może towarzyszyć atakowi serca. Mogą pojawić się także bóle ramienia, szczęki, pleców, brzucha, uczucie lęku, zmęczenie czy zlewne poty. Poznaj wszystkie nietypowe objawy zawału mięśnia sercowego i sprawdź, jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ich wystąpienia.

  • Stan przedzawałowy – czym jest i jak go rozpoznać?

    Stan przedzawałowy to sygnał alarmowy dla pacjenta – świadczy bowiem nie tylko o rozwoju miażdżycy, ale też o zaostrzonej chorobie niedokrwiennej serca. Jak zatem go rozpoznać? Co powinno nas niepokoić? Podpowiadamy.

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij