Trzepotanie przedsionków – objawy, przyczyny i sposoby leczenia
Trzepotanie przedsionków (AFI, ang. atrial flutter) jest jedną z postaci klinicznych arytmii serca, dla której charakterystyczne są skurcze przedsionków oraz szybka czynność elektryczna serca. Najczęściej towarzyszy innym chorobom serca, dlatego najskuteczniejszą metodą leczenia jest wyeliminowanie głównej przyczyny zaburzenia.
Trzepotanie przedsionków – objawy
Trzepotanie przedsionków jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń rytmu serca. W jego przebiegu obserwuje się szybki i zorganizowany ruch przedsionków, odpowiadających za nieprzerwany dopływ krwi do serca, o częstości 250–350 na minutę.
Nasilenie objawów związanych z trzepotaniem przedsionków serca zależy od pierwotnej przyczyny zaburzenia. W rzadkich przypadkach trzepotanie przedsionków przebiega bezobjawowo. U większości pacjentów obserwuje się jednak takie objawy jak:
- duszności,
- uczucie kołatania serca,
- ból w klatce piersiowej,
- ogólne osłabienie i gorsze samopoczucie,
- w rzadkich wypadkach: utrata przytomności.
Trzepotanie przedsionków serca jest dolegliwością o charakterze nawrotowym – oznacza to, że w jego przebiegu występują zarówno napady arytmii, jak i okresy wolne od choroby.
Trzepotanie a migotanie przedsionków – różnica
Trzepotanie przedsionków często mylone jest z innym rodzajem arytmii – migotaniem przedsionków. Oba rodzaje zaburzeń rytmu serca mają podobne objawy i przyczyny. Mogą również ze sobą współwystępować.
Podstawowa różnica między migotaniem a trzepotaniem przedsionków polega na tym, że w przypadku trzepotania przedsionków zachowana zostaje miarowość pracy komór serca, jest ona również wolniejsza od pracy przedsionków. Częstotliwość pracy serca w przebiegu migotania przedsionków jest ponadto znacznie wyższa, może osiągać nawet 700 skurczów na minutę (w trzepotaniu przedsionków – do maksymalnie 350).
Trzepotanie przedsionków – przyczyny
Trzepotanie przedsionków jest rodzajem arytmii częściej występującym u mężczyzn niż u kobiet. Niezwykle rzadko zdarza się, że jest odrębną chorobą – w olbrzymiej większości przypadków towarzyszy innym schorzeniom, głównie serca.
Wśród chorób układu sercowo-naczyniowego, w których przebiegu najczęściej obserwuje się trzepotanie przedsionków, można wyróżnić:
- nadciśnienie tętnicze,
- wady zastawek serca,
- chorobę niedokrwienną serca,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- rozległy zawał serca,
- zatorowość płucną.
Trzepotanie przedsionków może również występować w przebiegu chorób ogólnoukładowych, m.in.:
- nadczynności tarczycy,
- zapalenia płuc, pęcherzyka żółciowego i opon mózgowo-rdzeniowych,
- sarkoidozy,
- hemochromatozy.
Warto wspomnieć, że po ustąpieniu choroby wywołującej zaburzenia rytmu serca trzepotanie przedsionków nie powraca. W rzadkich przypadkach, kiedy trzepotanie przedsionków nie jest spowodowane inną jednostką chorobową, arytmia ma tendencję do utrwalania się.
Trzepotanie przedsionków – diagnostyka
Trzepotanie przedsionków jest widoczne w zapisie EKG (badaniu elektrokardiograficznym). Na kardiogramie rysuje się charakterystyczny dla trzepotania przedsionków obraz – odzwierciedlenie pracy serca przypomina zęby piły, z bardzo regularnymi odległościami między kolejnymi skokami.
Choć dla doświadczonego kardiologa rozpoznanie trzepotania przedsionków na podstawie zapisu EKG jest niemal oczywiste, zaleca się wykonanie dodatkowych badań w celu potwierdzenia diagnozy. Najbardziej miarodajną metodą jest założenie pacjentowi holtera EKG, który rejestruje pracę serca w sposób ciągły przez całą dobę. Wykonuje się również echo serca (badanie echokardiograficzne) oraz badania laboratoryjne w zakresie zależnym od stanu klinicznego chorego.
W diagnostyce kluczowe jest jednak ustalenie pierwotnej przyczyny arytmii, dlatego wykonuje się badania wielokierunkowe w zależności od objawów dodatkowych.
Trzepotanie przedsionków – leczenie
Postępowanie w przebiegu trzepotania przedsionków zależy od ogólnego stanu chorego. W ciężkich przypadkach, w których trzepotanie przedsionków prowadzi do niestabilności hemodynamicznej, podstawowym leczeniem jest kardiowersja elektryczna. Zabieg przeprowadzany w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym polega na przyłożeniu do klatki piersiowej pacjenta elektrod i wywołaniu impulsu elektrycznego, przywracającego prawidłowy rytm pracy serca.
Inną metodą stosowaną u pacjentów z trzepotaniem przedsionków jest zabieg ablacji. Polega on na usunięciu w znieczuleniu miejscowym ognisk mięśnia sercowego o wzmożonej aktywności elektrycznej. Dokonuje się tego za pomocą elektrody wprowadzanej do serca przez naczynia krwionośne, która poprzez efekt termiczny (podgrzanie tkanek do temperatury 50–60°C) niszczy obszary wywołujące arytmię.