Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Jak wygląda badanie echokardiografia?

Echokardiografia (UKG, ultrasonokardiografia, echo serca) to ultrasonograficzne obrazowanie serca. UKG nie bez powodu jest również nazywane USG serca, gdyż obrazowanie mięśnia sercowego odbywa się poprzez fale ultrasonograficzne (USG). Wyróżnia się kilka rodzajów echokardiografii:

1. Echokardiografia przezklatkowa, TTE (ang. transthoracic echocardiogram) – najczęstsza forma UKG. Podczas badania pacjent leży na kozetce na lewym boku z uniesioną lewą ręką założoną za głowę. Lekarz przykłada głowicę pokrytą żelem do USG w różne miejsca klatki piersiowej. Badanie odbywa się w analogiczny sposób jak USG jamy brzusznej, z tą różnicą, że lekarz przykłada głowicę do klatki piersiowej, by zobrazować serce.
2. Echokardiografia przezprzełykowa, TEE (ang. transesophageal echocardiogram) – do tego badania pacjent jest układany w pozycji leżącej na boku. Przez usta do przełyku wprowadzana jest wąska głowica, która ma formę przewodu. Ta forma badania pozwala na uzyskanie dokładniejszego obrazu, gdyż głowica umieszczona w przełyku znajduje się bliżej serca, a fale ultradźwiękowe nie są odbijane przez struktury kostne (np. żebra) jak w przypadku UKG przezklatkowego. TEE może być wykonywane w znieczuleniu, by zminimalizować dyskomfort pacjenta.
3. Echokardiografia obciążeniowa – przezklatkowe badanie UKG wykonywane w trakcie obciążenia mięśnia sercowego wysiłkiem fizycznym lub lekiem wzmagającym pracę serca (np. dobutaminą). Badanie UKG jest wykonywane wówczas dwukrotnie – przed i po obciążeniu serca.

Co wykrywa echokardiografia?

Echokardiografia ma za zadanie uwidocznić jamy serca – przedsionki oraz komory, początkowe odcinki naczyń wychodzących z jam serca, czyli tętnicę płucną oraz aortę, a także łączące je zastawki: mitralną, trójdzielną, aortalną oraz pnia płucnego. W ramach badania ocenia się wielkość przedsionków i komór, co pozwala określić, czy któraś z jam serca nie jest przeciążona.

W przypadku infekcyjnego zapalenia wsierdzia w obrębie jam serca i zastawek mogą występować tzw. wegetacje bakteryjne, czyli konglomeraty bakterii, białek i składników krwi uczestniczących w procesie zapalnym, które także uwidoczni badanie UKG. W obrębie zastawek ocenia się budowę oraz funkcje poszczególnych płatków.

Z nieprawidłowości w obrębie zastawek możemy wyróżnić stenozy, czyli zwężenia światła zastawki, oraz niedomykalności – nieprawidłową funkcję płatka/płatków prowadzącą do cofania się krwi w czasie skurczu. W obrębie dużych naczyń – ujścia aorty oraz tętnicy płucnej – można ocenić ich szerokość w ich początkowym odcinku. Echokardiografia jest niezwykle czułym badaniem, które uwidocznić może nawet bardzo niewielkie i nieistotne dla zdrowia odchylenia wymagające wyłącznie obserwacji.

Ile kosztuje echokardiografia?

Badanie echokardiograficzne jest wykonywane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. W sektorze prywatnym wykonanie UKG wiąże się z kosztem od 150 złotych (za pojedyncze badanie UKG) do 350 złotych (za badanie echokardiograficzne wykonywane w ramach konsultacji specjalistycznej). Należy podkreślić, iż każdorazowo niezbędne jest posiadanie skierowania na badanie UKG (od lekarza kardiologa) lub skierowania do lekarza kardiologa, jeśli w ramach wizyty wykonane zostanie UKG (wówczas skierowanie wystawia lekarz rodzinny).

Ile trwa echokardiografia?

Echokardiografia przezklatkowa (TTE) oraz echokardiografia przezprzełykowa (TEE) trwają zazwyczaj od 10 do 30 minut. Czas trwania badania ściśle zależy od współpracy z pacjentem, indywidualnych warunków anatomicznych oraz ewentualnych patologii uwidocznionych w badaniu. Echokardiografia obciążeniowa trwa natomiast nieco dłużej, gdyż wiąże się z koniecznością dwukrotnego wykonania badania UKG – przed oraz po obciążeniu układu krążenia pacjenta przez wysiłek fizyczny lub leki.

Echokardiografia – przygotowanie

Do badania UKG wykonywanego przezklatkowo (TTE) nie trzeba się przygotowywać. Pora dnia, posiłki oraz zażycie leków nie wpływają na wynik badania. Echo serca przezprzełykowe, z uwagi na konieczność wprowadzenia sondy do przełyku, wymaga, by pacjent był na czczo, czyli minimum 8 godzin nie spożywał żadnych posiłków ani nie pił obfitych ilości płynów. Natomiast echokardiografia obciążeniowa wymaga indywidualnej konsultacji pacjenta z lekarzem, podczas której wyjaśnione zostanie, czy i jak zmodyfikować leczenie przewlekłe celem przygotowania do próby wysiłkowej lub podania leków obciążających mięsień sercowy.