Stenoza – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja przy zwężeniu kanału kręgowego
Magdalena Chrzęszczyk

Stenoza – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja przy zwężeniu kanału kręgowego

Stenoza to zwężenie światła kanału kręgowego, które prowadzi do podrażnienia, a nawet uszkodzenia struktur nerwowych. Skutkiem takiego stanu jest ból kręgosłupa (dokładna lokalizacja dolegliwości zależy od miejsca zwężenia), mrowienie i drętwienie kończyn, osłabienie siły mięśniowej czy opadanie stopy. Jak przebiega rozpoznanie? Jak wygląda leczenie i rehabilitacja stenozy kanału kręgowego?

Stenoza – co to jest? 

Samo słowa stenoza (z gr. stenozis) oznacza zwężenie. Stenoza kanału kręgowego jest to patologiczne zwężenie światła kanału kręgowego. Ciasnota ta prowadzi do podrażnienia, a nawet do uszkodzenia struktur nerwowych znajdujących się wewnątrz kanału kręgowego. 

Stenoza to schorzenie, które znacznie pogarsza jakość życia człowieka, powoduje ból kręgosłupa i pleców, może powodować zaburzenia neurologiczne dotyczące kończyn górnych i kończyn dolnych. Stenoza kręgosłupa najczęściej pojawia się w odcinku lędźwiowym i szyjnym, sporadycznie w odcinku piersiowym. Schorzenie to najczęściej dotyczy osób starszych, ale zdarzają się również przypadki zachorowalności wśród młodych pacjentów. 

Jak wygląda kanał kręgowy i dlaczego dochodzi do ciasnoty kanału kręgowego? Prawidłowo zbudowany kanał kręgowy biegnie wzdłuż kręgosłupa, zawiera rdzeń kręgowy, korzenie nerwów rdzeniowych, płyn mózgowo-rdzeniowy, opony (worek oponowy) oraz tłuszcz zlokalizowany między tzw. workiem oponowym, utworzonym przez oponę twardą kanału kręgowego, a jego ścianami. Wszystkie te struktury powinny mieć wokół siebie odpowiednią ilość wolnej przestrzeni wypełnionej przez tkankę tłuszczową lub płyn mózgowo-rdzeniowy. Dzięki temu w pozycji wyprostnej, jak i zgiętej, nie dochodzi do ich ucisku przez sąsiadujące struktury. Z wiekiem pojawiają się zmiany średnicy kanału kręgowego i jego zwężenia, a także zwężenia otworów międzykręgowych poprzez przerost kości lub tkanek, co w konsekwencji uciska na nerwy (dolegliwości bólowe i/lub czuciowe). 

Wyróżnia się dwie postacie stenozy (ze względu na anatomiczne cechy przerostu elementów kanału kręgowego): 

  • stenoza centralna – zmiany występują w samym środku kanału, najczęściej jest związana z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi, 
  • stenoza boczna (inaczej stenoza zachyłków) – najczęściej pacjenci są młodsi, częściej jest to forma wrodzona, dochodzi do ucisku na najbardziej bocznie położone korzenie nerwowe. 

Stenoza kanału kręgowego – przyczyny 

Najprościej mówiąc, przyczyną zwężenia kanału kręgowego odcinka lędźwiowego lub szyjnego kręgosłupa jest zużywanie się kręgosłupa wraz z wiekiem, do którego dochodzi każdego dnia podczas obciążania go w trakcie wykonywania czynności dnia codziennego, a także podczas uprawiania sportu czy dźwiganiu ciężkich przedmiotów. To proces degeneracyjny powstający przy chorobie zwyrodnieniowej, w której dochodzi do pogrubienia więzadeł i ich twardnienia, zarośnięcia i przerostu stawów międzykręgowych oraz powstawania osteofitów

Do głównych przyczyn stenozy kanału kręgowego zaliczyć można: 

  • choroby i zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
  • choroby reumatoidalne, 
  • przerost i zarośnięcie stawów miedzykręgowych, 
  • zmiany w obrębie krążka międzykręgowego, 
  • zwapnienia, 
  • przepuklinę dysku, 
  • wrodzony zespół wąskiego kanału kręgowego, 
  • patologiczne przerosty więzadeł kręgosłupa, 
  • guzy kręgosłupa, 
  • urazy, 
  • operacje kręgosłupa, 
  • kręgozmyk, 
  • chorobę Pageta – w jej przebiegu dochodzi do częstych złamań i zniekształceń. 

Powiązane produkty

Stenoza – objawy zwężenia kanału kręgowego

Jest wiele objawów sugerujących, że mamy do czynienia ze stenozą kanału kręgowego. Zależą one od miejsca, w którym to zwężenie się pojawia (stenoza szyjna, piersiowa, lędźwiowa). Objawy ucisku na rdzeń kręgowy często na początku choroby są dosyć niejednoznaczne i nasilają się w miarę powiększającego się ucisku na struktury nerwowe w kanale kręgowym lub otworach międzykręgowych. 

Najczęściej objawy stenozy rozwijają się powoli, występują tylko podczas określonych czynności, pojawiają się i znikają (nie mają ciągłego charakteru), a ból ustępuję po odpoczynku lub pochyleniu się do przodu. 

Przy zaawansowanej stenozie lędźwiowej do objawów dołączają także:

  • ograniczenie ruchomości kręgosłupa,
  • rwa kulszowa (ból promieniujący do pośladka lub całej kończyny dolnej),
  • pieczenie, mrowienie, palenie i drętwienie nóg,
  • osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej,
  • opadanie stopy,
  • rzadziej pojawiają się problemy związane z pęcherzem moczowym.

Objawy ucisku na rdzeń kręgowy w odcinku lędźwiowym nasilają się podczas chodzenia oraz w pozycjach wyprostnych (chromanie neurogenne – narastający ból lub uczucie słabnięcia kończyn dolnych wraz z przebytym dystansem podczas chodzenia), pacjent ma problemy z poruszaniem się, a tylko przykucnięcie lub skłon w przód zmniejsza siłę bólu. 

Przy stenozie szyjnej ból korzeniowy najczęściej dotyczy łopatek, barków i ramion, pojawią się zaburzenia ruchomości kończyny górnej, zawroty głowy, rwa barkowa, zaburzenia widzenia, zaburzenia czucia, mrowienie. 

Stenoza – diagnostyka 

Przy diagnozowaniu stenozy kanału kręgowego przeprowadzany jest wywiad ogólny z pacjentem, określany jest dokładnie rodzaj dolegliwości, czas ich trwania oraz warunki które nasilają i zmniejszają objawy. Badanie neurologiczne ocenia siłę mięśniową oraz stopień czucia, występowanie odruchów patologicznych, pokazuje sposób chodzenia wraz ze stabilizacją miednicy, ale też ułatwia ustalenie stopnia zaawansowania schorzenia. Do badań obrazowych zalecanych przy podejrzeniu zwężenia kanału kręgowego zaliczyć można RTG kręgosłupa (na nim widoczne będą zmiany kostne, osteofity oraz kręgozmyk), tomografię komputerową (z lub bez kontrastu) i rezonans magnetyczny obrazujący tkanki miękkie, czyli korzenie nerwowe i więzadła. 

Stenoza – leczenie i rehabilitacja ciasnoty kanału kręgowego 

Czy stenoza jest wyleczalna? Leczenie ciasnoty kanału kręgowego może być zachowawcze (niechirurgiczne) oraz operacyjne. W pierwszych stadiach choroby zaleca się leczenie zachowawcze, mające na celu zmniejszenie bólu oraz ograniczenie postępu schorzenia. Stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz rehabilitację. 

Stenoza – fizjoterapia

Ćwiczenia wykonywane systematycznie i pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty mogą zredukować ból i poprawić jakość funkcjonowania pacjenta. Są one nakierowane na odbarczenie ucisku na struktury nerwowe, przywracają prawidłową ruchomość w obrębie stawów i normalizują napięcie w obrębie tkanek. Terapeuta podczas indywidualnej pracy z pacjentem korzysta z technik neuromobilizacji, terapii tkanek miękkich, wykonuje w razie konieczności manipulacje i mobilizacje na kręgosłupie przy użyciu technik terapii manualnej.

Sama terapia i ćwiczenia nie wyleczą stenozy, ale będą poprawiać stan ogólny pacjenta i zwiększać jego aktywność pomimo osłabienia pojawiającego się w okresie silnego bólu. Pomocny może okazać się także masaż. Zabiegami fizykalnymi zalecanymi w tym okresie są: krioterapia, pole magnetyczne, ciepłolecznictwo, prądy TENS.

Stenoza – operacja

Przy braku poprawy oraz przy pogorszeniu stanu zdrowia, kiedy mamy już do czynienia z krytyczną stenozą kanału kręgowego, lekarz może skierować na operację, polegającą na usunięciu struktur uciskających rdzeń i usztywnieniu segmentu kręgosłupa, gdzie znajduje się zwężenie. 

Laminektomia to najczęściej wykonywana operacja stenozy lędźwiowej bezwzględnej. Polega ona na usunięciu tylnej ściany kanału kręgowego, co daje poszerzenie przestrzeni dla nerwów. Dodatkowo może zostać wykonane usunięcie osteofitów. Podczas tego zabiegu najczęściej stosowane są także implanty, które mają za zadanie stabilizować kręgosłup. Powikłania po stabilizacji kręgosłupa nie są częste. Inną metodą chirurgicznego leczenia stenozy jest endoskopowa mikrodekompresja, podczas której usuwane są tylko te tkanki, które bezpośrednio uściskają na nerwy. Metoda ta jest zdecydowanie łagodniejsza dla kręgosłupa i powoduje szybszy powrót do zdrowia i sprawności po zabiegu. Lekarz może zdecydować się także, przy obustronnym zwężeniu otworów międzykręgowych, na wykonanie foraminotomii (poszerzenia otworów międzykręgowych), lub dyscektomii (usunięcia przepukliny). Rodzaj zabiegu zawsze dobierany jest indywidualnie do pacjenta.

Zagrożenia zdrowotne związane ze stenozą kanału kręgowego są duże, dlatego zalecany jest szybki kontakt ze specjalistami, aby rozpocząć leczenie i jak najwcześniej opanować pogorszenie stanu przy tej chorobie rdzenia kręgowego.

  1. Lohman C. M., Tallroth K., Kettunen J. A., Lindgren K. A., Comparison of radiologic signs and clinical symptoms of spinal stenosis, "Spine" 2006, nr 31, s. 1834-1840. 
  2. Szmyrka-Kaczmarek M., Kowalewski K., Bóle kręgosłupa w schorzeniach reumatycznych, "Polski Przegląd Neurologiczny" 2010, nr 2. 
  3. Raja A.,, Spinal stenosis, "StatPearls" 2020.
  4. Zheng F., Farmer J. C., Sandhu H. S. i in., A novel method for the quantitative evaluation of lumbar spinal stenosis, "Hospital for Special Surgery Journal" 2006, nr 2, s. 136-140.
  5. Sobański D., Strohm W., Kolasa P., Ocena leczenia operacyjnego pacjentów ze stenozą zwyrodnieniową w odcinku lędźwiowym metodą hemilaminektomii, "Aktualności Neurologiczne" 2014, nr 14. 
  6. Melancia J., Francisco A. F., A. João Lobo, Spinal stenosis, "Handb Clin Neurol" 2014, nr 119, s. 541–549. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Może się pojawić na bazie m.in. chorób ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo, że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto jest się zwrócić o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij