RTG kręgosłupa – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena

RTG (rentgen, prześwietlenie) jest szybkim i bezbolesnym badaniem obrazowym pozwalającym na ocenę schorzeń poszczególnych odcinków kręgosłupa. Prześwietlenie kręgosłupa można bez problemu wykonać w większości szpitali, a także w prywatnych placówkach diagnostycznych. Ile kosztuje takie badanie i jak ono wygląda?

RTG kręgosłupa – co to jest i na czym polega badanie?

RTG kręgosłupa jest badaniem z zakresu diagnostyki obrazowej. Polega ono na prześwietleniu danego obszaru za pomocą promieniowania rentgenowskiego. Większość pracowni korzysta obecnie z aparatów cyfrowych, co oznacza, że wykonane zdjęcia uzyskiwane są w formie elektronicznej, a następnie zgrywane na płytę CD/DVD – dzięki temu lekarz prowadzący może obejrzeć wyniki na komputerze. Zdjęcia RTG kręgosłupa najczęściej wykonuje się w projekcjach (projekcja to sposób przechodzenia promieniowania przez daną część ciała) AP, czyli przednio-tylnej oraz bocznej. W razie potrzeby, czyli w zależności od wstępnego rozpoznania klinicznego, wykonuje się również zdjęcia czynnościowe, celowane na poszczególne kręgi, oraz skośne, służące do oceny otworów czy stawów międzykręgowych.

RTG kręgosłupa – wskazania do badania

Wskazania do wykonania RTG kręgosłupa to wady postawy oraz podejrzenie zmian zapalnych czy zmian zwyrodnieniowych. Rentgen można wykonać również po urazie kręgosłupa – badanie pozwala wówczas wykryć m.in. złamanie trzonu kręgowego czy zwichnięcie kręgów. Jeśli po urazie występują objawy neurologiczne, to wtedy badaniem z wyboru jest tomografia komputerowa. RTG kręgosłupa może pokazać również anomalie rozwojowe, takie jak np. kręgi przejściowe. Bóle kręgosłupa są również wskazaniem do wykonania badania. Przy podejrzeniu niestabilności kręgosłupa wykonuje się RTG czynnościowe kręgów szyjnych – pacjent ma robione dwa zdjęcia: jedno przy pochyleniu głowy do przodu, a drugie przy odgięciu głowy do tyłu.

RTG kręgosłupa – przeciwwskazania do badania

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania zdjęcia RTG kręgosłupa jest ciąża. W trakcie prześwietlenia osoba badana narażona jest na ekspozycję na promieniowanie rentgenowskie, którego działanie jest szczególnie inwazyjne dla płodu. Z tego powodu badanie RTG oraz inne wykorzystujące promieniowanie wykonuje się tylko w stanach zagrożenia życia, gdy są one konieczne podczas stawiania diagnozy. W przeciwnym razie zalecane jest wykonywanie badań obrazowych, takich jak USG czy rezonans magnetyczny. Pacjentka przed udaniem się na badanie powinna wykonać test ciążowy, jeśli nie ma stuprocentowej pewności, że nie jest w ciąży.

RTG kręgosłupa – jak wygląda badanie?

W trakcie badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na stole diagnostycznym lub w pozycji stojącej, między lampą rentgenowską wysyłającą promieniowanie a detektorem, który to promieniowanie odbiera. Przed wykonaniem RTG kręgosłupa należy rozebrać się od pasa w górę (w przypadku RTG lędźwiowo-krzyżowego należy również zdjąć spodnie), zdjąć biżuterię, jeśli znajduje się w okolicy badanej. Czas trwania badania zależy od ilości wykonywanych zdjęć – cała procedura od momentu wejścia do pracowni trwa przeważnie od 5 do 15 minut.

Przygotowanie do RTG kręgosłupa lędźwiowego i krzyżowego obejmuje wcześniejsze oczyszczenie jelita grubego z gazów i mas kałowych oraz lekkostrawną dietę w dniach poprzedzających wykonanie prześwietlenia. Na badanie należy zgłosić się na czczo (bez posiłku na 6 godzin przed wykonaniem RTG), dodatkowo w dniu badania pacjent nie powinien palić papierosów ani żuć gumy (obie te czynności sprzyjają powstawaniu gazów, co może utrudnić ocenę wykonanych zdjęć). Do RTG kręgosłupa szyjnego oraz rentgena odcinka piersiowego nie potrzeba specjalnego przygotowania. W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości lekarz kierujący pacjenta na badanie lub osoby pracujące w placówce diagnostycznej udzielą wszelkich informacji.

RTG kręgosłupa – najczęstsze pojęcia diagnostyczne opisujące prześwietlenie kręgosłupa

Lekarz, opisując zdjęcie RTG kręgosłupa, będzie posługiwał się skróconymi oznaczeniami kręgów:

• kręgi odcinka szyjnego oznacza się literą C oraz odpowiednim numerem kręgu (od 1. do 7.),
• kręgi piersiowe – Th i numer od 1 do 12,
• kręgi lędźwiowe – L i numer od 1 do 5,
• kręgi krzyżowe – S i numer od 1 do 5,
• kręgi guziczne – Co i numer od 1 do 5.

Wśród najczęściej pojawiających się w opisach zdjęć rentgenowskich zagadnień można wymienić dyskopatię, kręgozmyk, osteofity, patologiczną kifozę lub lordozę oraz skoliozę. Dyskopatia to zwyrodnienie krążka międzykręgowego, które może wystąpić bez lub z jego uwypukleniem na zewnątrz. Kręgozmyk oznacza przesunięcie kręgów względem siebie. Osteofity to narośla kostne i często są objawem choroby zwyrodnieniowej. Kifoza patologiczna to wada postawy występująca w odcinku szyjnym lub lędźwiowym kręgosłupa i oznacza nieprawidłowe wygięcie tych odcinków w stronę grzbietową (do tyłu). Patologiczna lordoza to stan obejmujący kręgosłup piersiowy lub krzyżowy – kręgi są wygięte w stronę brzuszną (do przodu). Skolioza to zniekształcenie kręgosłupa w trzech płaszczyznach. Wymienione wady postawy powodują zaburzenia proporcji sylwetki i mogą być przyczyną dolegliwości bólowych.

RTG kręgosłupa – skierowanie, cena/refundacja badania

Na badanie RTG kręgosłupa potrzebne jest skierowanie, niezależnie od tego, czy prześwietlenie będzie refundowane przez NFZ, czy opłacane prywatnie – wynika to z narażenia na promieniowanie rentgenowskie w trakcie badania. Skierowanie na RTG jest ważne do momentu wykonania badania i musi ono zostać wystawione przez lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub lekarza specjalistę.