Ból kręgosłupa – najczęstsze przyczyny, rodzaje, metody leczenia bóli kręgosłupa

Ból kręgosłupa – dlaczego boli kręgosłup?

Ból kręgosłupa może pojawić się na każdym jego odcinku, zarówno w górnej, środkowej, jak i dolnej części. Tak naprawdę lokalizacja dolegliwości to obszar rozciągający się od podstawy szyi aż do kości krzyżowej. Ból górnej i środkowej części pleców (ból kręgosłupa szyjnego i piersiowego) nie jest aż tak powszechny, jak objawy pochodzące z ich dolnych partii (ból kręgosłupa lędźwiowego).

Ból kręgosłupa lędźwiowego

Dolegliwości w postaci bólu odcinka lędźwiowego są uznawane za przewlekłe w momencie, gdy czas ich trwania wynosi dłużej niż 3 miesiące. Wśród przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego najczęściej podaje się patologie krążka międzykręgowego, które prowadzą do podrażnienia korzeni nerwowych (rwa kulszowa, lumbago). Powodem powstawania nieprzyjemnych objawów w tym przypadku mogą być także dysfunkcje stawów krzyżowo–biodrowych, kręgozmyk, stany zapalne w obrębie kości i stawów czy stenoza. Bardzo często bóle kręgosłupa lędźwiowego mogą także być związane z nieprawidłową architekturą szkieletu w tej części, spowodowaną np. skrzywieniami i zniekształceniami o charakterze wrodzonym lub nabytym. Do pojawienia się bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym predysponują również urazy narządu ruchu czy choroby o podłożu zwyrodnieniowym. 

Ból kręgosłupa piersiowego

Najczęstszą przyczyną bólu kręgosłupa piersiowego oraz dolegliwości umiejscowionych między łopatkami jest podrażnienie tkanek w tej okolicy. Może to następować z bardzo wielu powodów: urazy w wypadkach komunikacyjnych, kontuzje sportowe, spędzanie bardzo dużej ilości czasu za biurkiem, niedostateczna ilość aktywności fizycznej czy dysbalans mięśniowy tej okolicy to jedne z wielu powodów bólu kręgosłupa w odcinku piersiowym. Złamania kompresyjne kręgów, zapalenie kości i stawów kręgosłupa, dyskopatia, neuralgia międzyżebrowa, choroba Scheuermanna, infekcje, osteoporoza czy guzy kręgosłupa również są wymieniane w literaturze jako potencjalnie najczęstsze powody bólów kręgosłupa.

Ból kręgosłupa szyjnego

Powodem bólu w kręgosłupie szyjnym może być bardzo wiele różnych zaburzeń i chorób obejmujących nie tylko mięśnie, ale także inne okoliczne tkanki. Najbardziej powszechnymi stanami, które prowokują występowanie przykrych dolegliwości są przeciążenia w obrębie szyi, wywołane długotrwałym przebywaniem w pozycji wymuszonej, np. podczas wykonywanej pracy. Do takich zaliczamy także patologie krążka międzykręgowego, stany zapalne, nieprawidłową postawę ciała, infekcje wirusowe, obrzęk węzłów chłonnych, choroby o podłożu nowotworowym (np. chłoniak Hodgkina), schorzenia zakaźne. Choroby reumatyczne czy zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych również generują ból kręgosłupa w odcinku szyjnym. 

Ból kręgosłupa – objawy towarzyszące bólom kręgosłupa

Czasami wymaga to wielu dodatkowych narzędzi diagnostycznych w postaci badań obrazowych, stanowią one cenny element różnicowania pomiędzy poszczególnymi patologiami tego obszaru naszego ciała. Warto wiedzieć, co mogą oznaczać poszczególne symptomy zgłaszane przez pacjentów podczas wizyty u specjalisty. 

Ból kręgosłupa i ból głowy

Przyczyny tego rodzaju bólu kręgosłupa mogą być związane z patologią krążka międzykręgowego, który uciska na korzenie nerwów rdzeniowych. Równie dobrze może to oznaczać nieprawidłowe ustawienie pierwszego i drugiego kręgu kręgosłupa. Takie symptomy towarzyszą także punktom spustowym zlokalizowanym w mięśniu mostkowo–obojczykowo–sutkowym. Guz kanału kręgowego, nadwyrężenie szyi, czy toczący się proces zapalny związany z przebiegiem choroby reumatycznej to też potencjalne podłoże bólu kręgosłupa i bólu głowy. Mnogość przyczyn wymusza wizytę u specjalisty w celu postawienia właściwej diagnozy.

Ból kręgosłupa i ból podbrzusza

Ból podbrzusza może mieć związek z patologią odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Często oznacza także rozstęp spojenia łonowego będący rezultatem silnego przeforsowania mięśni brzucha. Ból brzucha i pleców niejednokrotnie jest też oznaką problemów i dysfunkcji układu pokarmowego, moczowo–płciowego lub może występować na tle psychogennym. Również nietrzymanie moczu, pęknięcie torbieli jajnika oraz stany zapalne miednicy mogą dawać oznaki w postaci bólu kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza. 

Ból kręgosłupa i problemy z oddychaniem

Kłucie w kręgosłupie, ból z tyłu pleców na wysokości żeber, ból kręgosłupa przy oddychaniu może zostać wygenerowany poprzez patologie związane z uciskiem uszkodzonego dysku na korzenie nerwów rdzeniowych. Bardzo często takie objawy daje również dysfunkcja przepony czy neuralgia międzyżebrowa. Bóle po lewej stronie pleców o opisywanym charakterze powinny zaniepokoić, gdyż mogą świadczyć o zawale serca. 

Ból kręgosłupa i drętwienie kończyn

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatia czy zespół górnego otworu klatki piersiowej mogą przysporzyć niepokojących symptomów w postaci drętwienia kończyn. Topografia objawów jest uzależniona od lokalizacji ucisku oraz stopnia jego nasilenia. Drętwienie oraz mrowienie kończyn może dotyczyć zarówno rąk, jak i nóg. Patologiczne zmiany umiejscowione w części lędźwiowej będą prowokowały dolegliwości kończyn dolnych. Nieprawidłowości w odcinku szyjnym mogą z kolei wywołać drętwienie palców u rąk. 

Ból kręgosłupa – rozpoznanie

Proces diagnostyczny bóli kręgosłupa zwykle rozpoczyna seria pytań skierowana do pacjenta. Taki wstępny wywiad pomaga w ukierunkowaniu dalszego postępowania. Następnie lekarz ocenia zakres ruchomości, siłę mięśniową oraz wykonuje testy kliniczne, aby sprawdzić, gdzie leży największy problem. 

Badanie kręgosłupa to często bardzo złożony proces. Wobec czego diagności muszą posiłkować się obrazowaniem. Pomaga to w uzyskaniu bardzo rzetelnej i dokładnej oceny stanu kręgosłupa i pozwala na profesjonalne różnicowanie. Do jakiego lekarza z bólem kręgosłupa? Najlepiej udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który wstępnie określi, jakiej natury może to być problem. W zależności od tego, pacjent najczęściej jest kierowany w dalszej kolejności do ortopedy lub neurologa. 

Ból kręgosłupa – leczenie

Łagodniejsze objawy (np. ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu, bóle dolnego odcinka kręgosłupa, ból krzyża) są traktowane za pomocą środków farmakologicznych. W pierwszej kolejności są to zazwyczaj leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym – pozwala to zredukować dolegliwości i zmniejszyć ewentualnie występujący stan zapalny. Forma podania może być doustna lub też iniekcyjna. Ostre objawy rwy kulszowej leczy się także za pomocą zastrzyków nadtwardówkowych, które pod kontrolą fluoroskopii działają bezpośrednio na dysfunkcyjne miejsce (zastrzyki na ból kręgosłupa). Substancje, z których składa się zastrzyk to najczęściej sterydy oraz witaminy z grupy B połączone ze składnikami odżywczymi. 

Przy bólach kręgosłupa zaleca się odpoczynek i unikanie pozycji siedzącej, ponieważ jest najbardziej obciążająca. Jeśli mimo stosowania opisywanego postępowania, dolegliwości nie ustępują przez kilka tygodni, może być konieczna operacja kręgosłupa. 

Ból kręgosłupa – rehabilitacja

Bóle w odcinku lędźwiowym, szyjnym czy piersiowym kręgosłupa, a także bóle pleców i towarzyszące im inne objawy, takie jak ból kręgosłupa i brzucha czy ból kręgosłupa i głowy, wymagają działań rehabilitacyjnych. Bardzo ważne jest, aby w początkowym okresie ograniczyć aktywność fizyczną, unikać dźwigania oraz schylania się przy wyprostowanych nogach. Wszelkie czynności typu podnoszenie przedmiotów z podłogi czy sięganie po coś, co znajduje się nisko powinny odbywać się przy ugiętych stawach biodrowych i kolanowych. Pomaga to zredukować obciążenia celowane w kręgosłup i przenosi je częściowo na stawy biodrowe. 

Ułożenie, które bardzo często pomaga uśmierzyć ból kręgosłupa to tzw. pozycja krzesełkowa. Warto zadbać o odpowiednie wyprofilowanie siedziska, gdzie poprzez dodanie wałka zwiększać się będzie wartość lordozy lędźwiowej. Zmniejszanie bólu kręgosłupa szyjnego oraz piersiowego to także unikanie nadmiernego obciążania, noszenie okularów korekcyjnych, jeśli są wymagane, ergonomia stanowiska pracy i odpowiednie ćwiczenia. 

Przykładowy zestaw ćwiczeń na ból kręgosłupa to:

1. Pozycja: leżenie na plecach, nogi przyciągnięte do klatki piersiowej, ręce trzymają za podudzia. Ruch polega na przyciąganiu kolan do klatki piersiowej i utrzymywaniu pozycji. Ćwiczenie kontynuujemy przez 30 sekund i powtarzamy 8 razy.
2. Pozycja: podpór przodem na przedramionach. Ruch polega na uniesieniu tułowia oraz kończyn dolnych ponad podłogę i utrzymywaniu ciała w linii prostej. Głowa w przedłużeniu ciała. Pomaga to we wzmocnieniu gorsetu mięśniowego, w szczególności mięśni brzucha. Ćwiczenie kontynuujemy przez 1 minutę i powtarzamy 5–6 razy.
3. Pozycja: siad skrzyżny, ręce na kolanach. Ruch polega na korekcji postawy poprzez elongację (wydłużanie) głowy w kierunku sufitu. Ćwiczenie kontynuujemy 10 sekund i powtarzamy 10 razy. Pomaga to w wyrobieniu nawyku utrzymywania prawidłowej postawy.
4. Równolegle stosuje się także szereg zabiegów z zakresu fizjoterapii wykorzystujących ruch oraz energię fizykalną, co znacznie przyspiesza proces gojenia, regeneracji i zmniejszania bólu. 

Ból kręgosłupa – domowe sposoby

Domowe sposoby na bóle lędźwiowe, problemy z więzadłami kręgosłupa, dolegliwości odcinka szyjnego, piersiowego czy uogólniony ból kręgosłupa na dole to wykorzystanie powszechnie dostępnych środków. Można wykonać kąpiel w wodzie z solą Epsom, co na pewno rozluźni mięśnie i przyczyni się do łagodzenia objawów zapalenia. Przykładanie liści z młodej kapusty czy spożywanie kurkumy również może wpłynąć pozytywnie. Okłady z borowiny na odcinek szyjny, piersiowy, lędźwiowy w okresie przewlekłym także cieszą się pozytywnymi rezultatami w łagodzeniu bóli kręgosłupa.