RTG kręgosłupa piersiowego – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena prześwietlania

RTG kręgosłupa piersiowego jest jednym z pierwszych badań obrazowych, na które zostaje skierowany pacjent cierpiący z powodu bólu pleców w górnym odcinku, w tym także bólu łopatek. Dzięki wykonaniu prześwietlenia kręgosłupa piersiowego możliwe jest postawienie diagnozy związanej ze skoliozą, wadami rozwojowymi i zwyrodnieniowymi kręgosłupa. Czy kobieta w ciąży może zgłosić się na prześwietlenie, ile kosztuje RTG kręgosłupa piersiowego i czy aby je wykonać, należy posiadać skierowanie lekarskie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

RTG kręgosłupa piersiowego (rentgen, prześwietlenie) to bezinwazyjne, łatwo dostępne i szybkie badanie, służące do wykrywania zmian patologicznych w obrębie kręgów piersiowych. Na prześwietlenie kierowane są najczęściej osoby z bólem w okolicy kręgosłupa piersiowego. Przez siedzący tryb pracy, często połączony także z brakiem aktywności fizycznej lub przekornie przez zbyt ciężki wysiłek fizyczny dochodzi do powstania skrzywień kręgosłupa w odcinku piersiowym, ograniczenia ruchomości a nawet niepełnosprawności.

RTG kręgosłupa piersiowego  – co to jest i na czym polega badanie?

Prześwietlenie to badanie, które umożliwia zobrazowanie układu kostno-stawowego danego obszaru, wykorzystując  w tym celu promieniowanie jonizujące. Na podstawie wykonanych zdjęć lekarz jest w stanie zdiagnozować lub skierować pacjenta na inne, dokładniejsze badania obrazowe. Najczęściej używaną aparaturą diagnostyczną są aparaty cyfrowe, co oznacza, że RTG przesyłane jest bezpośrednio do lekarza radiologa, który dokonuje opisu obrazu, natomiast pacjent otrzymuje zdjęcie na płycie CD/DVD.  Standardowo wykonuje się zdjęcie w tak zwanych projekcjach (sposób padania promieni na powierzchnię, czyli określenie ułożenia względem siebie danych elementów) i tak kręgosłup piersiowy obrazuje się w projekcji AP (przednio-tylne) oraz wykonując zdjęcie boczne. Możliwe jest również zrobienie projekcji na długiej kliszy, tzw. projekcji skoliozowej. Polega ono na ujęciu kręgosłupa piersiowego, lędźwiowego oraz górnej części talerzy biodrowych na jednym zdjęciu. Dzięki temu specjalista może zastosować metodę Cobba (metoda diagnostyczna, która służy do obliczenia stopnia skrzywienia kręgosłupa) i zdiagnozować skoliozę.

Prawidłowe zdjęcie kręgosłupa piersiowego zawiera:

• 12 kręgów piersiowych,
• 7 kręgów szyjnych,
• 1 kręg lędźwiowy,
• przestrzeń międzykręgową,
• stawy międzykręgowe.

RTG kręgosłupa piersiowego  – wskazania do badania

Na badania kierowane są najczęściej pacjenci odczuwający ból pleców o okolicy odcinka piersiowego kręgosłupa lub w okolicy łopatki. Rentgen wykonuje się również w przypadku podejrzenia zmian zwyrodnieniowych lub pourazowych. Prześwietlenie może wykluczyć skrzywienie kręgosłupa, zmiany zapalne lub zwyrodnieniowe. Badanie może także potwierdzić obecność wad rozwojowych, jałowej martwicy kości lub osteoporozy (zaniku tkanki kostnej). RTG może być wykorzystywane jako zdjęcie kontrolne – po przebytym leczeniu lub zabiegu operacyjnym kręgosłupa. Często pacjenci udają się do lekarza po skierowanie wtedy, gdy domowe sposoby leczenia bólu lub kręgosłupa piersiowego zawodzą.

RTG kręgosłupa piersiowego  – przeciwwskazania do badania

Jedynym przeciwwskazaniem względnym do badania jest ciąża. Przeciwwskazanie względne w odróżnieniu od przeciwwskazania bezwzględnego wskazuje na fakt, który mówi, że możliwe jest wykonanie prześwietlenia wówczas, gdy stan pacjentki pogarsza się i nie ma możliwości wykonania innych, bezpieczniejszych badań obrazowych (np. rezonansu magnetycznego kręgosłupa). Przed wykonaniem prześwietlenia należy koniecznie powiadomić elektroradiologa o ciąży, który będzie mógł wskazać alternatywne rozwiązanie lub zastosować szereg rozwiązań gwarantujących bezpieczeństwo dla matki, jak i płodu, takie jak chociażby osłony radiologiczne lub odpowiednią dawkę promieniowania. W przypadku, gdy pacjentka nie jest pewna, czy nie jest w ciąży, badanie należy przełożyć i wykonać niezbędny w tej sytuacji test ciążowy.  

RTG kręgosłupa piersiowego  – jak wygląda prześwietlenie?

Nie istnieje specjalny cykl lub sposób przygotowań do wykonania RTG kręgosłupa piersiowego. Jeśli pacjent miał wcześniej wykonane prześwietlenie tego obszaru pleców, powinien zabrać ze sobą ich wyniki. Przed badaniem należy rozebrać się „od pasa w górę”, tzn. zdjąć odzież wierzchnią, bieliznę oraz metalowe przedmioty z klatki piersiowej, w tym także wszelką biżuterię, zegarek. W trakcie procesu obrazowania pacjent stoi przodem do lampy rentgenowskie (emitującej promieniowanie)j, a tyłem do detektora (urządzenie rejestrujące promieniowanie jonizujące). Całkowity czas trwania badania wynosi od 5 do 15 min. Badanie jest zupełnie bezbolesne.

RTG kręgosłupa piersiowego  – najczęstsze pojęcia diagnostyczne w opisach badań

Piersiowy odcinek kręgosłupa składa się z 12 kręgów oraz oznaczany jest literami Th. Najczęściej opisywane są zmiany zwyrodnieniowe oraz przeciążeniowe kręgosłupa. Wyrazem tych zmian jest np. dyskopatia (zwyrodnienie obejmujące krążki międzykręgowe). Na zdjęciach widoczne jest to poprzez obniżenie wysokości krążków. Zmiany zwyrodnieniowe mogą obejmować też trzony kręgowe, tym samym wskazywać na schorzenie o nazwie spondyloza. Innym opisywaną patologią kregosłupa jest kręgozmyk (spondylolisteza), czyli przemieszczanie się kręgów względem siebie. Badanie również może ukazać złamanie kompresyjne kręgu (powoduje zapadnięcie i zmniejszenie wysokości kręgu). Dodatkowo specjalista może określić czy występuje skrzywienie kręgosłupa piersiowego.

RTG kręgosłupa piersiowego  –  skierowanie, cena/refundacja prześwietlenia

W celu wykonania RTG kręgosłupa piersiowego niezbędne jest posiadanie skierowania lekarskiego, zarówno tego, które jest refundowane przez NFZ, jak i opłaconego z prywatnych środków. Na prześwietlenie pacjent może zostać skierowany zarówno przez lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej), jak i lekarza specjalistę. Cena prześwietlenia kręgosłupa piersiowego zależy od ilości wykonanych zdjęć oraz od placówki diagnostycznej, w której pacjent chce wykonać badanie. Koszt RTG odcinka piersiowego to zazwyczaj 40–70 zł.