RTG klatki piersiowej – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja i cena prześwietlenia

RTG (rentgen, prześwietlenie) to bezbolesne, szybkie i łatwo dostępne klatki piersiowej jest jednym z najczęściej wykonywanych badań radiologicznych. Prześwietlenie ma na celu ocenę oraz wykrycie chorób płuc. Prześwietlenie polega na przepuszczeniu przez badany obszar promieniowania rentgenowskiego. Cały proces ma charakter kontrolowany, a dawka wspomnianego promieniowania jest indywidualnie dobierana dla każdego pacjenta. Rentgen klatki piersiowej pozwala na zobrazowanie organów i kości, które znajdują się nad przeponą.

RTG klatki piersiowej  – co to jest i na czym polega badanie?

Prześwietlenie klatki piersiowej służy głównie do oceny stanu pól płucnych oraz żeber osoby badanej przy pomocy promieniowania jonizującego. Badanie polega na wykonaniu jednego lub kilku zdjęć RTG tej okolicy anatomicznej znajdującej się nad mięśniem przepony. Na prześwietlenie klatki piersiowej kierowani są zarówno dorośli, jak i dzieci. Rentgen najczęściej wykonuje się z wykorzystaniem aparatów cyfrowych, tzn. zdjęcia przesyłane są bezpośrednio do lekarza radiologa, który dokonuje specjalistycznego opisu uzyskanego obrazu, natomiast pacjent otrzymuje je w formacie cyfrowym na płycie CD/DVD. Standardowo wykonuje się jedno zdjęcie w tzw. projekcji PA (tylno-przedniej) oraz zdjęcie boczne. Dodatkowo można wykonać RTG w projekcji skośnej PA lub projekcji AP (przednio-tylnej, projekcja celowana na żebra, mostek lub staw mostkowo-obojczykowy). U dzieci można wykonać również zdjęcie w projekcji AP. W przypadku wskazań do zobrazowania szczytów płuc stosuje się tzw. projekcję wg Przybylskiego. U chorych leżących badanie wykonuje się aparatem przyłóżkowym w projekcji AP.

Na prawidłowym RTG klatki piersiowej widoczne są:

• płuca,
• żebra,
• serce,
• kręgosłup piersiowy,
• stawy mostkowo-obojczykowe,
• obojczyki.

RTG klatki piersiowej  – wskazania do prześwietlenia

Głównymi wskazaniami do RTG klatki piersiowej są ból w klatce piersiowej, duszność oraz długotrwały, utrzymujący się kaszel. Ponadto prześwietlenie wykonuje się także w przypadku urazu tego obszaru. U pacjentów z objawami w postaci krwawienia z przełyku lub krwiopluciem podczas kaszlu rentgen również może okazać się pomocny w postawieniu diagnozy. Cykliczne wykonywanie badań rentgenowskich (raz do roku lub co dwa lata) wymagane jest w grupach pacjentów, którzy swoje obowiązki zawodowe wykonują w tzw. warunkach szkodliwych (osoby te kierowane są na RTG w zależności od stopnia tego narażenia, które określono w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 maja 1996r.). Z kolei osoby palące papierosy i będące równolegle powyżej 40. roku życia powinny być kierowane na prześwietlenie raz na rok. W ramach badań zleconych przez lekarza medycyny pracy badanie RTG ważne jest przez okres 2 lat.

RTG klatki piersiowej  – przeciwwskazania do prześwietlenia

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania RTG klatki piersiowej jest ciąża. Jeśli zrobienie prześwietlenia jest jednak konieczne, a wyniki innych badań są niewystarczające, dopuszcza się pacjentkę do wykonania RTG. Decyzję podejmuje lekarz, natomiast ciężarna pacjentka może nie wyrazić na RTG zgody. W przypadku kiedy kobieta nie jest pewna, czy jest w ciąży, badanie należy przesunąć oraz wykonać test ciążowy. Ponadto należy pamiętać, że prześwietlenia nie powinno się wykonywać zbyt często (szczególnie u dzieci), ze względu na narażenie pacjenta na promieniowanie rentgenowskie (gamma).

RTG klatki piersiowej  – jak wygląda badanie?

Nie istnieje specjalny sposób przygotowania do RTG klatki piersiowej. Jeśli pacjent posiada wyniki poprzednio wykonanych badań, powinien zabrać je ze sobą (np. w przypadku zdjęcia kontrolnego wykonanego po leczeniu). Przed prześwietleniem klatki piersiowej należy rozebrać się od pasa w górę – zdjąć odzież wierzchnią, bieliznę oraz biżuterię. W trakcie badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na stole diagnostycznym lub w pozycji stojącej opierając się klatką piersiową o wertigraf (ścianka do wykonywania RTG). Zadaniem lampy rentgenowskej jest emitowanie promieniowania, a detektora, który znajduje się w w stole lub wertigrafie, zapisywanie obrazu. Pacjent zostanie poproszony o nabranie powietrza oraz zatrzymanie oddechu na kilka sekund. W zależności od ilości wykonanych zdjęć całkowity czas badania wynosi od 5 do 15 min.

RTG klatki piersiowej  – najczęstsze pojęcia diagnostyczne w opisach badań

Opis badania w przypadku osoby zdrowej zawiera krótką informację o braku zmian w obrębie płuc oraz innych narządów klatki piersiowej. Specjalista na podstawie obrazu może określić, czy występują nieprawidłowości w wyglądzie płuc, serca oraz żeber. Jeśli pacjent choruje na nadciśnienie tętnicze na zdjęciu mogą być widoczne powiększone naczynia płucne (wydatniejsze wnęki naczyniowe). Ponadto na prześwietleniu potwierdza się widoczne zmiany śródmiąższowe płuc, czyli rozsiane zmiany miąższu płuc. Z kolei cień w płucu może oznaczać guz w obrębie płuca. Występuje on w przypadku zmian nowotworowych płuc lub przerzutów nowotworowych z innych narządów. Lekarz może zdiagnozować również płyn w jamie opłucnej. RTG może posłużyć także do oceny położenia wkłucia centralnego u pacjentów hospitalizowanych.

RTG klatki piersiowej  –  skierowanie, cena/refundacja prześwietlenia

Do wykonania RTG klatki piersiowej niezbędne jest skierowanie lekarskie. Prześwietlenie można wykonać w ramach refundacji przez NFZ (Narodowy Funduszu Zdrowia) lub opłacając je prywatnie, niemniej w zawsze ze wspomnianym aktualnym skierowaniem lekarskim. Na RTG może skierować pacjenta lekarz rodzinny lub lekarz specjalista. Cena prześwietlenia zależy od ilości wykonanych zdjęć oraz od placówki, w której pacjent decyduje się je zrobić. Koszt RTG płuc wynosi od 30 do 72 zł.