Kelp – czy te algi morskie mają więcej jodu niż ryby? Suplementacja, wskazania

Kelp określa mieszaninę plech pochodzących z kilku gatunków glonów należących do gromady brunatnic. Są to organizmy samożywne wyglądem przypominające rośliny. Od dawna stanowią częsty składnik kuchni azjatyckiej, ze względu na zawartość wartościowych składników odżywczych oraz ciekawe walory smakowe. Kelp przede wszystkim znany jest przez wzgląd na wysoką zawartość jodu, łatwo przyswajalnego białka i witamin z grupy B. Ze względu na cenne właściwości zdrowotne, kelp coraz częściej stanowi surowiec wykorzystywany do produkcji suplementów diety.

Co to jest kelp? Kto powinien włączyć suplementy zawierające jod do swojej diety?

Kelp stanowi potoczne określenie surowca pochodzącego z glonów występujących w rejonach Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Spokojnego. Pozyskuje się go z plech makroskopowych brunatnic. Wykorzystywane są zwłaszcza gatunki, takie jak:  listownica japońska (łac. Laminaria japonica), listownica palczasta (łac. Laminaria digitala), wielkomorszcz gruszkonośny (łac. Macrocystis pyrifera), Padina pavonica, morszczyn pęcherzykowaty (łac. Fucus vesiculosus). Wodorosty, z których tworzony jest kelp, są jadalne, a w diecie wschodnioazjatyckiej stanowią częsty dodatek do potraw. Stanowią bogate źródło wielu cennych substancji odżywczych. Przede wszystkim zawierają łatwo przyswajalne białko, polisacharydy, związki barwnikowe – chlorofil a i c oraz beta-karoten, zeaksantyna, kwas alginowy o właściwościach zagęszczających, sole wapnia, witaminy z grupy B oraz sole mineralne. Należy jednak podkreślić, że najczęściej kelp wykorzystywany jest w lecznictwie ze względu na dużą zawartość jodu. W związku z obecnością tego pierwiastka w kelpie, glon ten wpływa korzystnie na organizm, a jego suplementacja jest zalecana w przypadku wielu problemów zdrowotnych. Poleca się go zwłaszcza osobom mającym problemy z tarczycą, ponieważ jod jest kluczowym składnikiem niezbędnym m.in. do produkcji hormonów tarczycy. Niedostateczny poziom jodu w organizmie może prowadzić do licznych zaburzeń, jak chociażby wystąpienie przerostu tarczycy w postaci wola. Z tego względu preparaty zawierające kelp są zalecane osobom z niedoczynnością tarczycy. Warto dodać, że suplementacja kelpu wraz z innymi suplementami będącymi źródłem jodu, nie jest wskazana u osób z chorobą Hashimoto, natomiast można wówczas stosować produkty naturalnie zawierające ten pierwiastek, jak chociażby ryby. Kelp wpływa także korzystnie na układ nerwowy, może także redukować ryzyko wystąpienia chorób serca i układu krążenia. Dodatkowo jest stosowany jako produkt wspomagający odchudzanie oraz oczyszczający organizm z toksyn.

Kelp a metabolizm i odchudzanie

Dzięki dużej zawartości jodu kelp wpływa korzystnie na wydzielanie hormonów i prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, która reguluje funkcje metaboliczne. W wielu badaniach wykazano, że niedoczynność tarczycy, a tym samym obniżenie stężenia ważnych substancji metabolicznych, prowadziło do spowolnienia przemiany materii oraz zwiększenia masy ciała. W glonach, które wchodzą w skład kelpu, występuje unikatowy związek z grupy ksantofili, noszący nazwę fukoksantyny. W przeglądzie badań opublikowanym  w 2015 roku w czasopismie „Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases” naukowcy uznali, że fukoksantyna ma istotny potencjał w leczeniu i profilaktyce otyłości. Autorzy artykułu, na podstawie analizy dotychczasowych badań naukowych dotyczących właściwości fukoksantyny stwierdzili, że substancja ta może działać „odchudzająco” poprzez kilka mechanizmów. Działanie ograniczające otyłość może następować poprzez hamowanie magazynowania tłuszczu w obrębie jamy brzusznej, zwłaszcza zmniejszenie stłuszczenia wątroby. Dodatkowo związek ten może zmniejszać uczucie głodu, poprzez wpływ na leptynę, czyli hormon kontrolujący występowanie uczucia głodu i sytości.

Kelp – suplementacja i dawkowanie

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z kelpem. Występują one w postaci tabletek, kapsułek lub proszku. Wybierając dany produkt, warto zwrócić uwagę na zawartość jodu w jednej tabletce. Ponieważ głównie ten składnik odpowiada cenne właściwości prozdrowotne kelpu. W suplementach diety z kelpem zawartość jodu w 1 tabletce/kapsułce oscyluje w przedziale od około 100 do 225 µg. Spośród żywności najlepszym źródłem jodu są ryby morskie. Przykładowo dorsz zawiera 110 µg/100 g, mintaj 103 µg /100g, a makrela 40 µg /100g. Jod znajduje się również w innych produktach spożywczych, ale już w mniejszych ilościach, jak np.: w orzechach laskowych występuje w ilości 17 µg/100 g, w jajku kurzym 9,5 µg/100 g, a w wątróbce 3,5 µg/100 g.

Warto dodać, że osoby zmagające się z otyłością, nadwagą lub chorobami metabolicznymi powinny zwrócić uwagę na obecność w preparacie glonów z rodzaju Fucus, będących bogatym źródłem fukoksantyny.

Wszystkie preparaty zawierające kelp należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta, można się również skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Zaleca się stosować kelp po posiłku, zwłaszcza bogatotłuszczowym, aby zwiększyć wchłanianie substancji czynnych. Nie należy przekraczać zalecanych dawek, ponieważ nadmiar spożywanego kelpu może prowadzić do poważnych działań niepożądanych. Długotrwałe stosowanie przekroczonych dawek kelpu może prowadzić do nadczynności tarczycy, a niekiedy do zatrucia arsenem.

Przeciwwskazania do stosowania kelpu

Ze względu na dużą zawartość jodu, kelp nie jest wskazany do stosowania przy stwierdzonej nadczynności tarczycy oraz w chorobie Hashimoto. W przypadku trwającej kuracji hormonalnej lub stosowania leków przeciwzakrzepowych należy skonsultować się z lekarzem. W związku z brakiem informacji dotyczących profilu bezpieczeństwa stosowania kelpu u kobiet w ciąży oraz karmiących, nie zaleca się stosowania go w tej grupie kobiet.