Kłębuszkowe zapalenie nerek – rodzaje,  przyczyny, objawy, leczenie
Patryk Jasielski

Kłębuszkowe zapalenie nerek – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie

Kłębuszkowe zapalenie nerek to następstwo infekcji wirusowych lub bakteryjnych gardła, np. anginy, szkarlatyny, ospy wietrznej lub dermatoz. Bakterie, które wywołują chorobę to paciorkowce, pneumokoki, meningokoki i gronkowce. Wirusem jest wirus VZV ospy. Wyjątkowo narażoną na kłębuszkowe zapalenie nerek grupą są dzieci, a wynika to z nie w pełni dojrzałego układu odporności. Jakie są sposoby leczenia, jak zapobiegać kłębuszkowemu zapaleniu nerek i jakie badania należy wykonać, żeby sprawdzić stan nerek? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Kłębuszkowe zapalenia nerek to szeroka grupa chorób o wielu i często zróżnicowanych przyczynach. Objawiają się zaburzeniami funkcji nerek i wynikającymi z tego zmianami w badaniach moczu i krwi. Często stwierdza się obrzęki, nadciśnienie tętnicze i zły stan ogólny. Postawienie diagnozy niejednokrotnie wymaga wykonania biopsji nerki. W wielu przypadkach podstawę leczenia stanowią kortykosteroidy i leki immunosupresyjne (osłabiające odpowiedź układu immunologicznego). Wspomagająco stosuje się leki moczopędne i obniżające ciśnienie krwi.

Czym jest kłębuszkowe zapalenie nerek?

Kłębuszkowe zapalanie nerek, czyli glomerulopatie, to zróżnicowana grupa chorób dotyczących kłębuszków nerkowych. Dzieli się ja na wrodzone oraz nabyte, pierwotne i wtórne. Kłębuszki nerkowe to jedna z głównych struktur budulcowych nefronu. Stanowi on podstawową składową funkcjonalną nerek. Kłębuszki nerkowe uczestniczą w produkcji moczu i odpowiadają za usuwanie zbędnych produktów przemiany materii z krwi, takich jak mocznik i kreatynina. Zatrzymują w niej potrzebne składniki takie jak białka czy glukoza oraz elektrolity m.in. potas i sód.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – typy

Istnieje wiele podtypów kłębuszkowego zapalenie nerek. W zależności od czasu trwania, schorzenie można podzielić na ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek. W praktyce jednak najczęściej stosuje się klasyfikację ze względu na przyczynę. Z tego względu, obecnie dzieli się je na trzy główne typy:

  • wrodzone – spowodowane mutacjami genetycznymi; ich przyczyną jest nieprawidłowa struktura kłębuszków nerkowych;
  • nabyte wtórne – dysfunkcja kłębuszków nerkowych jest spowodowana przez chorobę, która wyjściowo dotyczyła innego narządu i w przebiegu tego schorzenia doszło wtórnie do zajęcia nerek. Dzieli się je na zapalne i niezapalne (np. wynikające z odkładania się pewnych substancji w kłębuszkach);
  • nabyte pierwotne – wyjściowo choroba dotyczy tylko kłębuszków nerkowych, a objawy wynikają z nieprawidłowości ich struktury i czynności. Mają charakter stanu zapalnego nerek.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – przyczyny

W zależności od typu istnieje wiele przyczyn wywołujących kłębuszkowe zapalenia nerek.

Glomerulopatia wrodzona wynika z zaburzeń dziedzicznych wywołanych mutacjami genetycznymi. Jedną z nich jest zespół Alporta. Przyczyną tego zespołu jest mutacja genu odpowiedzialnego za wytwarzanie kolagenu, białka będącego jednym z podstawowych budulców kłębuszków nerkowych. Kolejną przyczyną jest choroba Fabry’ego. Jest to również schorzenie dziedziczne, wynikające z niedoboru enzymu odpowiedzialnego za rozkład glikosfingolipidów. W jej przebiegu nierozłożona substancja gromadzi się w kłębuszkach i uszkadza je.

Glomerulopatia nabyta wtórna jest spowodowana schorzeniami dotykającymi na początku inne narządy niż nerki. Dochodzi w nich do wtórnego zajęcia procesem chorobowym nerek i pojawienia się stanu zapalnego kłębuszków. Jednym z częstszych przyczyn zapalenia nerek u dzieci jest powikłanie bakteryjnego zapalenie gardła – angina. Po 2.–3. tygodniach od infekcji dochodzi do ostrego poinfekcyjnego zapalenia kłębuszków. Innymi częstymi przyczynami są choroby reumatyczne, czyli inaczej tkanki łącznej, takie jak toczeń rumieniowaty układowy. Również w przebiegu infekcji wirusowych – wirusem HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu B i C dochodzi do zajęcia nerek. Inne potencjalne przyczyny to choroby nowotworowe, zatrucia, cukrzyca i niektóre leki.

Nabyte pierwotne kłębuszkowe zapalenie nerki to schorzenie o nieznanej przyczynie. Najprawdopodobniej jest wynikiem zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego i skłonności genetycznych.

Jakie są przyczyny powstawania przewlekłego kłębuszkowego zapalenia nerek?

Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek to stan, który występuję, gdy nie udaje się zwalczyć czynnika wywołującego zapalenie. Prowadzi do uszkodzenia struktury nerek, włóknienia miąższu i postępującego zaburzenia ich funkcji. Z czasem rozwija się przewlekła niewydolność nerek. Jedną z częstszych przyczyn jest nefropatia IgA. W jej przebiegu w kłębuszkach nerkowych odkładają się przeciwciała typu A. Choroba ta może rozwinąć się wtórnie do zapalenia naczyń tzw. plamicy Schönleina-Henocha, w zakażeniach lub samoistnie. Pozostałe przyczyny w większości są podobne do tych wywołujących ostre kłębuszkowe zapalenia nerek.

Powiązane produkty

Kłębuszkowe zapalenie nerek – objawy

Objawy kłębuszkowego zapalenia nerek mogą być różnorodne, w zależności od jego typu i przyczyny. U części osób mogą pojawiać się niewielkie obrzęki albo wręcz przeciwnie, duże, uogólnione. Często chory jako pierwsze zauważa pojawienie się „worków pod oczami”, czyli obrzęku powiek, twarzy i kostek. Może temu towarzyszyć osłabienie i łatwa męczliwość. Pojawiają się utrata apetytu, nudności i wymioty. Czasami występuję gorączka oraz utrata masy ciała. Nadciśnienie tętnicze i towarzyszące mu objawy w postaci bólów z tyłu głowy to kolejny występujący symptom. Zapalenie kłębuszków nerkowych objawia się także zmianami w moczu. Nagłe pojawienie się czerwonego zabarwienia może wynikać z obecności w nim czerwonych krwinek. Pienienie się moczu jest z kolei wskazaniem do podejrzewania obecności zwiększonej ilości białka w moczu (białkomocz). U części chorych pojawiają się zmiany skórne, takie jak wysypka lub zółtaki powiek (czyli nagromadzenia nadmiaru cholesterolu w skórze). Kłębuszkowe zapalenie nerek może objawiać się występowaniem zakrzepicy, czyli zatkania przez zakrzepniętą krew żył lub tętnic oraz ostrą i przewlekłą niewydolnością nerek.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – diagnostyka. Jakie badania wykonać?

Diagnostyką kłębuszkowych zapaleń nerek zajmuje się nefrolog, czyli lekarz od nerek. Pewne rozpoznanie choroby jest możliwe tylko na podstawie wykonania badania, którym jest biopsja nerki. Jest to badanie, w którym lekarz pobiera przezskórnie i przy pomocy specjalnej igły fragment miąższu narządu. Następnie jest on badany pod mikroskopem i to pozwala rozpoznać typ choroby. Wykonuje się ją w większości przypadków podejrzenia choroby kłębuszków, zwłaszcza przy nasilonych dolegliwościach. Wyjątkiem są dzieci, u których przyczyna schorzenia jest w większości przypadków znana i rzadko wymagają biopsji. Innymi podstawowymi badaniami są analiza moczu i krwi. W tym pierwszym zazwyczaj stwierdza się białkomocz, od niewielkiego do znacznego (dużą ilość białka w moczu określa się mianem zespołu nerczycowego). Ponadto obecny jest krwiomocz, czyli czerwone krwinki (erytrocyty), a także wykrywane są białe krwinki, czyli leukocyty. Obserwowane są zniekształcone erytrocyty, wałeczki ziarniste, nabłonkowe i woskowe. Jest to tzw. aktywny osad moczu. W badaniach krwi często stwierdza się wysoką kreatyninę i podwyższony poziom mocznika. Są to usuwane przez nerki produkty przemiany materii. Ich wzrost towarzyszy ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, które mogą się rozwinąć w przebiegu zapalenia kłębuszków nerkowych.

W zależności od przyczyny mogą być obecne we krwi przeciwciała skierowane przeciwko czynnikom infekcyjnym lub przeciw organizmowi (nazywa się je autoprzeciwciałami). W glomerulopatii po zapaleniu gardła wykonuje się badanie ASO, czyli oznacza się miano antystreptolizyny O – przeciwciała atakującego cząstki bakterii. W diagnostyce są również przydatne USG nerek i USG pęcherza moczowego. Pozwalają wykryć część przyczyn kłębuszkowego zapalenia nerek oraz ocenić zmiany w miąższu nerek wywołane chorobą.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – leczenie

W leczeniu stosuje się różne leki, w zależności od typu kłębuszkowego zapalenia nerek. W części z nich stosuję się terapię skierowaną na przyczynę choroby, jeżeli jest to wtórne zapalenie nerek. W glomerulopatii po zapaleniu gardła stosuje się odpowiedni antybiotyk. W przypadku obecności nadciśnienia tętniczego podaje się leki hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi). W niektórych zastosowanie mają także leki moczopędne (diuretyki). W zapaleniu nerek leczenie często skierowane jest na zmniejszenie odpowiedzi zapalnej organizmu, poprzez tłumienie układu immunologicznego. W tym celu stosuje się kortykosteroidy i różne leki immunosupresyjne m.in. cyklosporynę. W cięższych przypadkach chory wymaga zastosowania plazmaferez, czyli mechanicznego usuwania autoprzeciwciał z krwi oraz dializ.

Warto wspomnieć o sposobach zapobiegania kłębuszkowemu zapaleniu nerek. Przede wszystkim należy dbać o prawidłowe nawodnienie i odżywienie organizmu. Można stosować w tym celu dostępne, np. w aptekach – elektrolity. Wskazane jest uprawianie sportu i unikanie używek, takich jak papierosy i alkohol. Nie powinno się przyjmować bez potrzeby leków, zwłaszcza przeciwbólowych.

Istnieją również sposoby zmniejszania ryzyka wystąpienia określonych typów zapaleń kłębuszków. W bakteryjnym zapaleniu gardła należy szybko konsultować się z lekarzem i podawać antybiotyk, aby zapobiegać ostremu zapaleniu nerek. Powinno się również leczyć inne choroby, które mogą prowadzić do kłębuszkowego zapalenia nerek.

  1. Ihm C. G., Hypertension in Chronic Glomerulonephritis. „Electrolyte Blood Press.” 13 (2) 2015.
  2. Interna Szczeklika, (pod red.) Gajewski  P., Kraków 2020, s. 1607-1635.
  3. Chadban SJ, Atkins RC. Glomerulonephritis. „Lancet”365 (9473) 2005.
  4. Couser WG. Pathogenesis and treatment of glomerulonephritis-an update. „J Bras Nefrol” 38 (1) 2016.
  5. Mason P. D. i in., Glomerulonephritis: diagnosis and treatment. „BMJ” 309 (6968) 1994.
  6. Couser W. G. i in., The etiology of glomerulonephritis: roles of infection and autoimmunity, „Kidney Int” 86 (5) 2014.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

  • Grypa typu A – objawy, przebieg, leczenie, powikłania

    Grypa typu A to jedna z najczęściej występujących odmian wirusa grypy, która charakteryzuje się dużą zdolnością do mutacji i rozprzestrzeniania się w populacji. Jest to choroba sezonowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie i niejednokrotnie wywołuje epidemie lub pandemie. Objawy grypy typu A często pojawiają się nagle i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia, zwłaszcza u osób starszych, dzieci oraz osób z obniżoną odpornością. W artykule przedstawiamy charakterystyczne objawy grypy typu A, jej przebieg, metody leczenia oraz możliwe powikłania, które mogą wystąpić w wyniku niewłaściwego lub opóźnionego leczenia. Dowiesz się także, jak zapobiegać tej chorobie i dlaczego szczepienia odgrywają kluczową rolę w ochronie przed wirusem.

  • Drgawki gorączkowe u dziecka – jak sobie z nimi radzić?

    Wystąpienie drgawek gorączkowych u dziecka jest sytuacją niezwykle trudną i wywołującą silny stres u rodziców. Z tego względu warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić i co zrobić, aby nie dopuścić do ich pojawienia się. Czym są drgawki gorączkowe oraz jakie są ich rodzaje? 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.