Kłębuszkowe zapalenie nerek – rodzaje,  przyczyny, objawy, leczenie
Patryk Jasielski

Kłębuszkowe zapalenie nerek – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie

Kłębuszkowe zapalenie nerek to następstwo infekcji wirusowych lub bakteryjnych gardła, np. anginy, szkarlatyny, ospy wietrznej lub dermatoz. Bakterie, które wywołują chorobę to paciorkowce, pneumokoki, meningokoki i gronkowce. Wirusem jest wirus VZV ospy. Wyjątkowo narażoną na kłębuszkowe zapalenie nerek grupą są dzieci, a wynika to z nie w pełni dojrzałego układu odporności. Jakie są sposoby leczenia, jak zapobiegać kłębuszkowemu zapaleniu nerek i jakie badania należy wykonać, żeby sprawdzić stan nerek? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Kłębuszkowe zapalenia nerek to szeroka grupa chorób o wielu i często zróżnicowanych przyczynach. Objawiają się zaburzeniami funkcji nerek i wynikającymi z tego zmianami w badaniach moczu i krwi. Często stwierdza się obrzęki, nadciśnienie tętnicze i zły stan ogólny. Postawienie diagnozy niejednokrotnie wymaga wykonania biopsji nerki. W wielu przypadkach podstawę leczenia stanowią kortykosteroidy i leki immunosupresyjne (osłabiające odpowiedź układu immunologicznego). Wspomagająco stosuje się leki moczopędne i obniżające ciśnienie krwi.

Czym jest kłębuszkowe zapalenie nerek?

Kłębuszkowe zapalanie nerek, czyli glomerulopatie, to zróżnicowana grupa chorób dotyczących kłębuszków nerkowych. Dzieli się ja na wrodzone oraz nabyte, pierwotne i wtórne. Kłębuszki nerkowe to jedna z głównych struktur budulcowych nefronu. Stanowi on podstawową składową funkcjonalną nerek. Kłębuszki nerkowe uczestniczą w produkcji moczu i odpowiadają za usuwanie zbędnych produktów przemiany materii z krwi, takich jak mocznik i kreatynina. Zatrzymują w niej potrzebne składniki takie jak białka czy glukoza oraz elektrolity m.in. potas i sód.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – typy

Istnieje wiele podtypów kłębuszkowego zapalenie nerek. W zależności od czasu trwania, schorzenie można podzielić na ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek. W praktyce jednak najczęściej stosuje się klasyfikację ze względu na przyczynę. Z tego względu, obecnie dzieli się je na trzy główne typy:

  • wrodzone – spowodowane mutacjami genetycznymi; ich przyczyną jest nieprawidłowa struktura kłębuszków nerkowych;
  • nabyte wtórne – dysfunkcja kłębuszków nerkowych jest spowodowana przez chorobę, która wyjściowo dotyczyła innego narządu i w przebiegu tego schorzenia doszło wtórnie do zajęcia nerek. Dzieli się je na zapalne i niezapalne (np. wynikające z odkładania się pewnych substancji w kłębuszkach);
  • nabyte pierwotne – wyjściowo choroba dotyczy tylko kłębuszków nerkowych, a objawy wynikają z nieprawidłowości ich struktury i czynności. Mają charakter stanu zapalnego nerek.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – przyczyny

W zależności od typu istnieje wiele przyczyn wywołujących kłębuszkowe zapalenia nerek.

Glomerulopatia wrodzona wynika z zaburzeń dziedzicznych wywołanych mutacjami genetycznymi. Jedną z nich jest zespół Alporta. Przyczyną tego zespołu jest mutacja genu odpowiedzialnego za wytwarzanie kolagenu, białka będącego jednym z podstawowych budulców kłębuszków nerkowych. Kolejną przyczyną jest choroba Fabry’ego. Jest to również schorzenie dziedziczne, wynikające z niedoboru enzymu odpowiedzialnego za rozkład glikosfingolipidów. W jej przebiegu nierozłożona substancja gromadzi się w kłębuszkach i uszkadza je.

Glomerulopatia nabyta wtórna jest spowodowana schorzeniami dotykającymi na początku inne narządy niż nerki. Dochodzi w nich do wtórnego zajęcia procesem chorobowym nerek i pojawienia się stanu zapalnego kłębuszków. Jednym z częstszych przyczyn zapalenia nerek u dzieci jest powikłanie bakteryjnego zapalenie gardła – angina. Po 2.–3. tygodniach od infekcji dochodzi do ostrego poinfekcyjnego zapalenia kłębuszków. Innymi częstymi przyczynami są choroby reumatyczne, czyli inaczej tkanki łącznej, takie jak toczeń rumieniowaty układowy. Również w przebiegu infekcji wirusowych – wirusem HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu B i C dochodzi do zajęcia nerek. Inne potencjalne przyczyny to choroby nowotworowe, zatrucia, cukrzyca i niektóre leki.

Nabyte pierwotne kłębuszkowe zapalenie nerki to schorzenie o nieznanej przyczynie. Najprawdopodobniej jest wynikiem zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego i skłonności genetycznych.

Jakie są przyczyny powstawania przewlekłego kłębuszkowego zapalenia nerek?

Przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek to stan, który występuję, gdy nie udaje się zwalczyć czynnika wywołującego zapalenie. Prowadzi do uszkodzenia struktury nerek, włóknienia miąższu i postępującego zaburzenia ich funkcji. Z czasem rozwija się przewlekła niewydolność nerek. Jedną z częstszych przyczyn jest nefropatia IgA. W jej przebiegu w kłębuszkach nerkowych odkładają się przeciwciała typu A. Choroba ta może rozwinąć się wtórnie do zapalenia naczyń tzw. plamicy Schönleina-Henocha, w zakażeniach lub samoistnie. Pozostałe przyczyny w większości są podobne do tych wywołujących ostre kłębuszkowe zapalenia nerek.

Powiązane produkty

Kłębuszkowe zapalenie nerek – objawy

Objawy kłębuszkowego zapalenia nerek mogą być różnorodne, w zależności od jego typu i przyczyny. U części osób mogą pojawiać się niewielkie obrzęki albo wręcz przeciwnie, duże, uogólnione. Często chory jako pierwsze zauważa pojawienie się „worków pod oczami”, czyli obrzęku powiek, twarzy i kostek. Może temu towarzyszyć osłabienie i łatwa męczliwość. Pojawiają się utrata apetytu, nudności i wymioty. Czasami występuję gorączka oraz utrata masy ciała. Nadciśnienie tętnicze i towarzyszące mu objawy w postaci bólów z tyłu głowy to kolejny występujący symptom. Zapalenie kłębuszków nerkowych objawia się także zmianami w moczu. Nagłe pojawienie się czerwonego zabarwienia może wynikać z obecności w nim czerwonych krwinek. Pienienie się moczu jest z kolei wskazaniem do podejrzewania obecności zwiększonej ilości białka w moczu (białkomocz). U części chorych pojawiają się zmiany skórne, takie jak wysypka lub zółtaki powiek (czyli nagromadzenia nadmiaru cholesterolu w skórze). Kłębuszkowe zapalenie nerek może objawiać się występowaniem zakrzepicy, czyli zatkania przez zakrzepniętą krew żył lub tętnic oraz ostrą i przewlekłą niewydolnością nerek.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – diagnostyka. Jakie badania wykonać?

Diagnostyką kłębuszkowych zapaleń nerek zajmuje się nefrolog, czyli lekarz od nerek. Pewne rozpoznanie choroby jest możliwe tylko na podstawie wykonania badania, którym jest biopsja nerki. Jest to badanie, w którym lekarz pobiera przezskórnie i przy pomocy specjalnej igły fragment miąższu narządu. Następnie jest on badany pod mikroskopem i to pozwala rozpoznać typ choroby. Wykonuje się ją w większości przypadków podejrzenia choroby kłębuszków, zwłaszcza przy nasilonych dolegliwościach. Wyjątkiem są dzieci, u których przyczyna schorzenia jest w większości przypadków znana i rzadko wymagają biopsji. Innymi podstawowymi badaniami są analiza moczu i krwi. W tym pierwszym zazwyczaj stwierdza się białkomocz, od niewielkiego do znacznego (dużą ilość białka w moczu określa się mianem zespołu nerczycowego). Ponadto obecny jest krwiomocz, czyli czerwone krwinki (erytrocyty), a także wykrywane są białe krwinki, czyli leukocyty. Obserwowane są zniekształcone erytrocyty, wałeczki ziarniste, nabłonkowe i woskowe. Jest to tzw. aktywny osad moczu. W badaniach krwi często stwierdza się wysoką kreatyninę i podwyższony poziom mocznika. Są to usuwane przez nerki produkty przemiany materii. Ich wzrost towarzyszy ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, które mogą się rozwinąć w przebiegu zapalenia kłębuszków nerkowych.

W zależności od przyczyny mogą być obecne we krwi przeciwciała skierowane przeciwko czynnikom infekcyjnym lub przeciw organizmowi (nazywa się je autoprzeciwciałami). W glomerulopatii po zapaleniu gardła wykonuje się badanie ASO, czyli oznacza się miano antystreptolizyny O – przeciwciała atakującego cząstki bakterii. W diagnostyce są również przydatne USG nerek i USG pęcherza moczowego. Pozwalają wykryć część przyczyn kłębuszkowego zapalenia nerek oraz ocenić zmiany w miąższu nerek wywołane chorobą.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – leczenie

W leczeniu stosuje się różne leki, w zależności od typu kłębuszkowego zapalenia nerek. W części z nich stosuję się terapię skierowaną na przyczynę choroby, jeżeli jest to wtórne zapalenie nerek. W glomerulopatii po zapaleniu gardła stosuje się odpowiedni antybiotyk. W przypadku obecności nadciśnienia tętniczego podaje się leki hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi). W niektórych zastosowanie mają także leki moczopędne (diuretyki). W zapaleniu nerek leczenie często skierowane jest na zmniejszenie odpowiedzi zapalnej organizmu, poprzez tłumienie układu immunologicznego. W tym celu stosuje się kortykosteroidy i różne leki immunosupresyjne m.in. cyklosporynę. W cięższych przypadkach chory wymaga zastosowania plazmaferez, czyli mechanicznego usuwania autoprzeciwciał z krwi oraz dializ.

Warto wspomnieć o sposobach zapobiegania kłębuszkowemu zapaleniu nerek. Przede wszystkim należy dbać o prawidłowe nawodnienie i odżywienie organizmu. Można stosować w tym celu dostępne, np. w aptekach – elektrolity. Wskazane jest uprawianie sportu i unikanie używek, takich jak papierosy i alkohol. Nie powinno się przyjmować bez potrzeby leków, zwłaszcza przeciwbólowych.

Istnieją również sposoby zmniejszania ryzyka wystąpienia określonych typów zapaleń kłębuszków. W bakteryjnym zapaleniu gardła należy szybko konsultować się z lekarzem i podawać antybiotyk, aby zapobiegać ostremu zapaleniu nerek. Powinno się również leczyć inne choroby, które mogą prowadzić do kłębuszkowego zapalenia nerek.

  1. Ihm C. G., Hypertension in Chronic Glomerulonephritis. „Electrolyte Blood Press.” 13 (2) 2015.
  2. Interna Szczeklika, (pod red.) Gajewski  P., Kraków 2020, s. 1607-1635.
  3. Chadban SJ, Atkins RC. Glomerulonephritis. „Lancet”365 (9473) 2005.
  4. Couser WG. Pathogenesis and treatment of glomerulonephritis-an update. „J Bras Nefrol” 38 (1) 2016.
  5. Mason P. D. i in., Glomerulonephritis: diagnosis and treatment. „BMJ” 309 (6968) 1994.
  6. Couser W. G. i in., The etiology of glomerulonephritis: roles of infection and autoimmunity, „Kidney Int” 86 (5) 2014.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl