Ginekomastia – jak ją rozpoznać i leczyć?

Jakie są objawy ginekomastii?

W przypadku ginekomastii u mężczyzny obserwuje się nadmierne powiększenie gruczołów piersiowych. Sutek może ulec jednostronnemu powiększeniu, jednak zazwyczaj dochodzi do obustronnego powiększenia się gruczołów piersiowych. Zdarza się, że sutki stają się obrzmiałe, mogą też być czasami bolesne. Bardzo często zdarza się też, że w przebiegu ginekomastii, poza powiększeniem się gruczołów piersiowych, pojawia się również mocniejsze i ciemniejsze zabarwienie otoczek i brodawek sutkowych, czasami ulegają one również powiększeniu. 

U kogo może dojść do rozwoju ginekomastii?

Do powiększenia się gruczołów piersiowych może dojść u mężczyzn w każdym wieku. Powiększenie gruczołów piersiowych obserwuje się też u chłopców w okresie dojrzewania, jak również u mężczyzn w wieku dojrzałym, a nawet tych w okresie starzenia. Przyjmuje się, że idiopatyczna ginekomastia (czyli taka, której przyczyny nie da się stwierdzić) może być obecna u około 30 % zdrowych mężczyzn. 

Ginekomastia fizjologiczna

Ginekomastia fizjologiczna dotyczy chłopców w okresie dojrzewania. Ma ona związek ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie, czasami dochodzi bowiem do zwiększenia się poziomu estradiolu (czyli żeńskiego hormonu płciowego) w stosunku do męskiego hormonu, jakim jest testosteron. Ten rodzaj ginekomastii zazwyczaj ustępuje samoistnie w przeciągu kilku lub kilkunastu miesięcy. Może się jednak zdarzyć, że ginekomastia fizjologiczna ulegnie utrwaleniu. Taka sytuacja może mieć miejsce na skutek nadmiernego przerostu tkanki tłuszczowej i tkanki łącznej.

Patologiczny przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn

Poza ginekomastią fizjologiczną wyróżnia się także patologiczny przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn. Do jej powstania może dojść u mężczyzn otyłych. Ponadto patologiczny przerost gruczołów piersiowych może też zdarzyć się u mężczyzn, którzy cierpią z powodu guza jądra lub też z powodu innego hormonalnie czynnego guza, miedzy innymi może to być guz nadnerczy. Zdarza się, że patologiczna ginekomastia rozwija się również w przebiegu marskości wątroby, bowiem w tej sytuacji zdecydowanie spowalnia się metabolizm hormonów płciowych, jakimi są estrogeny i androgeny.

Dodatkowo za rozwój patologicznej ginekomastii może też być odpowiedzialna przewlekła niewydolność nerek oraz nadczynność tarczycy. Również zażywanie niektórych leków może doprowadzić do patologicznego przerostu gruczołów piersiowych u mężczyzny.

W jaki sposób rozpoznaje się ginekomastię?

Ginekomastię należy różnicować przede wszystkim z tzw. ginekomastią rzekomą, w przebiegu której nie dochodzi do przerostu tkanki gruczołowej sutka, a jedynie dochodzi do przerostu tkanki tłuszczowej. Ponadto ginekomastię należy też różnicować z hiperprolaktynemią, jak również z rakiem sutka, który, choć bardzo rzadko, może jednak także zdarzyć się u mężczyzny. 

Zdarza się, że zachodzi też potrzeba wykonania usg tarczycy oraz badań laboratoryjnych, przede wszystkim prób wątrobowych, poziomu TSH, LH i FSH oraz morfologii. Po wykonaniu wszystkich badań można już postawić rozpoznanie ze stuprocentową pewnością, jak również ustalić przyczynę ginekomastii: czy jest ona idiopatyczna, fizjologiczna czy też wywołana jakąś inną chorobą. Na tej podstawie lekarz może zdecydować o dalszym, właściwym postępowaniu dotyczącym leczenia. 

Jak leczy się ginekomastię? 

Leczenie ginekomastii uzależnione jest od przyczyny, która ją wywołała. W przypadku ginekomastii idiopatycznej istnieje możliwość zabiegu operacyjnego, w przebiegu którego dochodzi do usunięcia nadmiernej ilości tkanki gruczołowej, zabieg taki jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym. Ginekomastia fizjologiczna nie wymaga w ogóle leczenia i z czasem ustępuje ona samoistnie.

W przypadku ginekomastii patologicznej, postępowanie bywa różne. Jeśli przerost gruczołów piersiowych wywołany jest stosowaniem określonych leków, wtedy można za zgodą lekarza zamienić je na inne, lepiej tolerowane. W przypadku nowotworu, problemów z wątrobą, nerkami  lub tarczycą, leczenie obejmuje leczenie choroby podstawowej.