Wysoki poziom prolaktyny – o czym może świadczyć i jakie są objawy?
Anna Posmykiewicz

Wysoki poziom prolaktyny – o czym może świadczyć i jakie są objawy?

Prolaktyna jest hormonem polipeptydowym wydzielanym przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej (jest to gruczoł dokrewny, który na zasadzie sprzężenia zwrotnego "współpracuje" z częścią mózgowia o nazwie podwzgórze), które nazywane są laktotropami. Wydzielanie prolaktyny jest pobudzane przez co najmniej dwa peptydowe neurohormony podwzgórzowe - tyreoliberynę (TRH) oraz wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP). Wydzielanie prolaktyny jest hamowane przez działanie dopaminy.

Jakie funkcje pełni prolaktyna?

Prolaktyna jest hormonem, który pełni dużą ilość funkcji. Jednak najlepiej poznanym działaniem fizjologicznym prolaktyny jest jej pobudzający wpływ na wydzielanie mleka. Ponadto wpływa ona na czynność ciałka żółtego, na czynność gonady męskiej i warstwy siateczkowatej kory nadnerczy. Prolaktyna wpływa również na układ odpornościowy, jej działanie ma głównie charakter immunostymulacyjny. W nadmiarze prolaktyna hamuje wydzielanie gonadotropin z przysadki. 

Czy zdarzają się zaburzenia w wydzielaniu prolaktyny?

Niestety tak. Stan chorobowy spowodowany nadmiarem prolaktyny jest określany jako hiperprolaktynemia. Nie ma dokładnych danych epidemiologicznych dotyczących hiperprolaktynemii, lecz ocenia się, że jest to zaburzenie stosunkowo częste. Przyjmuje się, że nawet 1/3 przypadków wtórnego braku miesiączki u kobiet ma związek z hiperprolaktynemią. 
Hiperprolaktynemię można podzielić na dwa rodzaje: organiczną i czynnościową.
  • Hiperprolaktynemia organiczna jest najczęściej spowodowana gruczolakiem przysadki wydzielającym prolaktynę, gruczolak taki nosi nazwę prolactinoma. Hiperprolaktynemię organiczną mogą także powodować inne zmiany chorobowe w okolicy podwzgórza i przysadki, takie jak guzy tej okolicy inne niż prolactinoma, zmiany zapalne i ziarnicze, zespół pustego siodła.
  • Hiperprolaktynemia czynnościowa może być natomiast spowodowana zażywaniem niektórych leków (tzw. hiperprolaktynemia polekowa), niewydolnością wątroby, niewydolnością nerek, niedoczynnością tarczycy. Poza tym hiperprolaktynemia czynnościowa może czasami występować bez żadnej uchwytnej przyczyny - mówi się wtedy o hiperprolaktynemii samoistnej. Do leków, których przyjmowanie dość często może wywoływać hiperprolaktynemię, należą między innymi leki psychotropowe (chlorpromazyna), benzodiazepiny, niektóre leki przeciwnadciśnieniowe (rezerpina, metyldopa), leki stosowane w zaburzeniach przewodu pokarmowego (metoklopramid, cymetydyna) oraz estrogeny, które są najczęściej zażywane jako składnik tabletek antykoncepcyjnych. 

Polecane dla Ciebie

Jakie są objawy wysokiej prolaktyny (hiperprolaktynemii)?

Objawami hiperprolaktynemii u kobiet są przede wszystkim zaburzenia cykli miesięcznych - cykle bezowulacyjne, rzadkie i bardzo nieregularne miesiączki lub też wtórny brak miesiączki. Inne objawy typowe dla kobiet to niepłodność oraz wydzielanie mleka w gruczołach piersiowych poza okresem karmienia, czyli mlekotok. Należy pamiętać, że występowanie mlekotoku u kobiet z regularnymi, owulacyjnymi cyklami miesięcznymi z reguły nie wiąże się z hiperprolaktynemią i jest raczej wynikiem zwiększonej wrażliwości gruczołów piersiowych na prawidłowe stężenia prolaktyny. Wysoka prolaktyna u mężczyzn daje mało charakterystyczne objawy. Należą do nich niepłodność związana ze zmniejszoną liczbą plemników w nasieniu oraz zaburzenia potencji.

Kiedy można rozpoznać hiperprolaktynemię?

Podstawą rozpoznania hiperprolaktynemii jest co najmniej dwukrotne wykazanie zwiększonego stężenia prolaktyny w surowicy krwi ( > 20 ng/ml u kobiet i >15 ng/ml u mężczyzn). 

Badanie stężenia prolaktyny powinno być wykonane u wszystkich kobiet w wieku reprodukcyjnym z wtórnym brakiem miesiączki, rzadkim nieregularnym miesiączkowaniem lub niepłodnością z brakiem owulacji oraz u wszystkich mężczyzn z długotrwałymi zaburzeniami potencji.

Należy pamiętać, że stężenia prolaktyny są bardzo duże u kobiet w ciąży i w okresie karmienia, jest to tzw. fizjologiczna hiperprolaktynemia. Umiarkowane zwiększenie stężenia prolaktyny może być obecne również w stanie dużego stresu. Bardzo duże stężenia prolaktyny, zwykle powyżej 150 ng/ml, sugerują obecność prolactinoma. W związku z tym u pacjentów z tak wysokim poziomem prolaktyny powinno być wykonane badanie rezonansu magnetycznego, dzięki któremu będzie można wykryć ewentualnego gruczolaka. Ponadto, badaniem bardzo pomocnym w różnicowaniu hiperprolaktynemii czynnościowej i organicznej, są próby z metoklopramidem oraz z tyreoliberyną (TRH).

Jak wygląda leczenie zbyt wysokiego poziomu prolaktyny?

Wszystko uzależnione jest od przyczyny. W przypadku hiperprolaktynemii polekowej wystarczającym postępowaniem jest odstawienie leku, który wywołuje zwiększone wydzielanie hormonu. W pozostałych przypadkach hiperprolaktynemii czynnościowej leczeniem z wyboru jest stosowanie leków, będących agonistami dopaminy, zwłaszcza jest to bromokryptyna. Leczenie należy rozpoczynać od małych dawek, podawanych wieczorem po kolacji, aby uniknąć działań ubocznych, a następnie dawkę należy stopniowo zwiększać. Leczenie jest zazwyczaj bardzo dobrze tolerowane i skutki uboczne mogą nie występować nawet przez wiele lat. W przypadku nieskuteczności leczenia bromokryptyną, do terapii można wprowadzić również inne leki będące agonistami dopaminy: chinagolid oraz kabergolinę. Z chwilą normalizacji stężenia prolaktyny powraca możliwość zajścia w ciążę, czasami nawet jeszcze przed normalizacją miesiączek. 

Hiperprolaktynemia związana z niedoczynnością tarczycy oraz niewydolnością nerek lub wątroby zawsze wymaga leczenia przyczynowego. Podobnie właściwego leczenia przyczynowego wymaga hiperprolaktynemia organiczna związana z obecnością prolactinoma. Metodą z wyboru leczenia prolactinoma jest farmakologiczne leczenie agonistami dopaminy, przede wszystkim za pomocą bromokryptyny. Leczenie to u około 80% pacjentów nie tylko prowadzi do normalizacji poziomu prolaktyny, lecz również prowadzi do regresji guza. Brak regresji guza lub jego powiększenie się bez względu na wymiary wyjściowe jest zawsze wskazaniem do leczenia neurochirurgicznego. 

Podwyższony poziom prolaktyny jest stosunkowo częstą przypadłością, która dotyczy przede wszystkim kobiet. Dlatego też, jeśli zaczynają pojawiać się problemy z miesiączkami lub przez długi okres czasu kobieta nie może zajść w ciążę, zawsze należy pomyśleć o tym czy nie ma to związku z nadmiarem prolaktyny. Rozpoznaną chorobę można leczyć, a efekty leczenia są zazwyczaj zadowalające. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kortyzol – norma, badanie, objawy podwyższonego i obniżonego kortyzolu

    Kortyzol (hydrokortyzon) jest naturalnym hormonem steroidowym produkowanym w organizmie przez korę nadnerczy. Nazywany jest hormonem stresu. Wywiera bardzo duży wpływ na metabolizm, w tym na stężenie glukozy we krwi, podnosząc jej poziom w reakcji na stres. Stężenie kortyzolu jest zależne od pory dnia – w godzinach porannych jest najwyższe, a w godzinach wieczornych najniższe. Tę zależność należy wziąć pod uwagę podczas interpretacji wyników badania. Czy można zbadać poziom stresu, wykonując oznaczenie poziomu kortyzolu? Odpowiedź w artykule.

  • GGTP – skierowanie, refundacja, cena

    GGTP to enzym pomocny w diagnozowaniu między innymi chorób wątroby, trzustki czy nerek. Jego wysoki poziom obserwuje się również u osób z problemem nadużywania alkoholu. Istnieje szereg objawów towarzyszących chorobom wątroby i dróg żółciowych, które powinny skłonić pacjenta do oznaczenia poziomu gamma-glutamylotranspeptydazy. Uwagę powinno przykuć chociażby żółte zabarwienie skóry i błon śluzowych, obrzęki i świąd skóry czy ból po prawej stronie brzucha. Jak się przygotować do badania GGTP? Ile kosztuje to oznaczenie i czy do badania należy zgłosić się na czczo? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Badanie poziomu miedzi – wskazania, normy, interpretacja wyników

    Badanie poziomu miedzi we krwi może być przeprowadzone w celu wykrycia lub monitorowania chorób wątroby, niedoborów składników odżywczych, chorób genetycznych (takich jak choroba Wilsona) lub toksyczności miedziowej. Zwykle badanie to wymaga od pacjenta pobrania próbki krwi. Przed badaniem należy poinformować lekarza o jakichkolwiek lekach, suplementach diety lub innych czynnikach, które mogą wpłynąć na wyniki badania. Po otrzymaniu wyników lekarz omówi z pacjentem dalsze kroki, które będą konieczne, aby zapewnić zdrowie i dobre samopoczucie.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników. Co zrobić, kiedy wynik wskazuje na podwyższony poziom?

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Badanie poziomu serotoniny – normy, cena, interpretacja wyników

    Serotonina stanowi jeden z najbardziej znanych neurotransmiterów modulujących aktywność komórek nerwowych oraz szeroką gamę procesów neuropsychologicznych. Jako że większość puli serotoniny w organizmie zlokalizowana jest poza układem nerwowym, substancja ta ma również wpływ m.in. na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego i moczowo-płciowego. Może także regulować proces krzepnięcia i agregację płytek krwi. Oznaczenie poziomu serotoniny wykonywane jest m.in. w diagnostyce rakowiaków, czyli nowotworów wywodzących się z komórek neuroendokrynnych.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij