Ostry ból brzucha – kiedy może być groźny?
Aniela Głowacz

Ostry ból brzucha – kiedy może być groźny?

Ból brzucha zazwyczaj budzi niepokój, zwłaszcza jeżeli jest ostry i silny. Należy pamiętać, że nie każdy nagły ból brzucha spowodowany jest schorzeniem wymagającym leczenia w szpitalu. Dlatego warto umieć odróżnić błahą dolegliwość (wywołaną np. wzmożonymi ruchami robaczkowymi jelit) od objawów sugerujących poważną chorobę.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje bólu brzucha:

Ból kolkowy (spastyczny)
Charakterystyczną cechą bólu spastycznego jest pojawianie się krótkotrwałych, silnych dolegliwości przerywanych okresami względnie bezbólowymi. Spowodowany rozciąganiem lub skurczem mięśniówki narządów wewnętrznych, np. ściany jelit (nadmierne gromadzenie gazów), pęcherzyka żółciowego (kamica żółciowa), moczowodu (kolka nerkowa) bądź macicy (bóle miesiączkowe).

Ból stały
Określany jako kłucie, ściskanie lub pieczenie o stałym nasileniu. Ból stały może być objawem zapalenia toczącego się w jamie brzusznej (m.in. ostrego zapalenia trzustki), owrzodzenia żołądka lub dwunastnicy, powikłań kamicy żółciowej, ropni wewnątrzbrzusznych i wielu innych chorób.

Dolegliwości towarzyszące bólowi brzucha

Bólowi brzucha często towarzyszą inne objawy, takie jak:

  • nudności,
  • wymioty,
  • gorączka,
  • zmiana koloru stolca.

Bóle brzucha z towarzyszącymi czarnymi (smolistymi) stolcami wskazują na krwawienie z przewodu pokarmowego i wymagają hospitalizacji.

Kiedy ból brzucha świadczy o tym, że trzeba wezwać pogotowie ratunkowe?

Pęknięcie narządu wewnętrznego
Dominujący objaw to gwałtowne pogorszenie stanu chorego ze względu na rozwijający się wstrząs. Pacjent jest blady, spocony, ma niskie lub nieoznaczalne ciśnienie tętnicze i brzuch boleśnie wzdęty. Zazwyczaj do pęknięcia narządu jamy brzusznej (np. wątroby, śledziony) dochodzi w wyniku przebytego urazu (uderzenie, upadek, wypadek komunikacyjny). U kobiet przyczyną pęknięcia jajowodu może być ciąża pozamaciczna.

Pęknięcie tętniaka aorty brzusznej
To nieprawidłowe rozszerzenie tętnicy spowodowane miażdżycowymi zmianami w jej ścianie. Prąd krwi odwarstwia ścianę aorty, co może doprowadzić do pęknięcia tętniaka. Objawy charakterystyczne: ostry ból brzucha – stały lub przerywany, promieniujący do pleców i pachwin. Stan chorego bardzo szybko się pogarsza, jeżeli pacjent nie zostanie natychmiast przewieziony do szpitala – nie ma szans na przeżycie.

Zawał serca
U wielu pacjentów z zawałem mięśnia sercowego obserwuje się tzw. objawy atypowe, czyli piekący ból w górnej części brzucha, często połączony z nudnościami, wzmożoną potliwością i uczuciem lęku. U pacjentów z chorobą wieńcową lub stwierdzonymi czynnikami ryzyka (palenie papierosów, nadwaga, zaburzenia lipidowe oraz miażdżyca) skarżących się na ból o takim charakterze, przy braku ewidentnych objawów ze strony narządów jamy brzusznej, zawsze należy wykluczyć zawał mięśnia sercowego.

Polecane dla Ciebie

Kiedy ból brzucha świadczy o konieczności wizyty w szpitalu?

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Początkowo ból jest zlokalizowany w środkowej części brzucha, wokół pępka, następnie przemieszcza się do jego prawej, dolnej części. Ból nasila się przy kaszlu i uciskaniu brzucha. Charakterystyczne są brak apetytu, nudności, wymioty i gorączka. W razie podejrzenia zapalenia wyrostka należy jak najszybciej zawieźć chorego do szpitala.

Zapalenie uchyłka jelita grubego
Wskutek stanu zapalnego drobnych uwypukleń jelita grubego pojawiają się bolesne skurcze, biegunka lub zaparcie, gorączka i złe samopoczucie. Powikłaniem zapalenia uchyłka może być jego pęknięcie i zapalenie otrzewnej – stan zagrażający życiu, wymaga zgłoszenia się do szpitala.

Zapalenie trzustki
Objawia się ostrym bólem brzucha promieniującym do pleców – zlokalizowany w jego środkowej i górnej części. Czasem pojawiają się nudności i wymioty, wzdęcie brzucha; często zatrzymanie gazów i stolca, gorączka, dreszcze. Choroba ma dramatyczny oraz ciężki przebieg, może spowodować uszkodzenia trzustki i tkanek okołotrzustkowych. Ponadto u niektórych chorych występują powikłania wielonarządowe. Gdy choroba nawraca i epizody ostrego zapalenia się powtarzają – wówczas niekiedy dochodzi do trwałych uszkodzeń miąższu trzustki. Ostre zapalenie trzustki wywołujące atak wiążę się np. z tłustym posiłkiem i jednoczesnym obfitym spożywaniem alkoholu, przyczyną bywa także kamica pęcherzyka żółciowego. Każdy przypadek ostrego zapalenia trzustki wymaga wizyty w szpitalu.

Niedrożność jelit
Objawem niedrożności jelit jest nasilający się, kurczowy i ostry ból brzucha. Następnie dołączają się: brak apetytu, nudności oraz wymioty. Brzuch staje się wzdęty oraz występuje całkowite zaparcie (nie odchodzą gazy). Przyczynami tego schorzenia mogą być: zrosty pooperacyjne, przepukliny, połknięte ciało obce, skręt jelita, masy kałowe i guz nowotworowy. Zależnie od rodzaju niedrożności stosuje się leczenie zachowawcze lub operacyjne.

Perforacja wrzodu żołądka
Nagłe wystąpienie ostrego bólu w górnej części brzucha – rozprzestrzeniającego się następnie na całą jamę brzuszną – sugeruje perforację wrzodu trawiennego. Ból niekiedy staje się tak silny, że prowadzi do omdlenia. Skutek perforacji to zapalenie otrzewnej, dlatego konieczna jest pilna interwencja chirurgiczna.

Kiedy bóle brzucha wskazują na to, żeby udać się do przychodni lub na izbę przyjęć?

Kamica pęcherzyka żółciowego  
Dla tego schorzenia charakterystyczne są kolkowe, kłujące bóle brzucha zlokalizowane w śródbrzuszu lub w prawym podżebrzu, promieniują do pleców lub prawego barku. Objawami towarzyszącymi mogą być: wzdęcia, odbijania, nudności, wymioty bądź żółtaczka. Bóle często pojawiają się po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów.

W razie ostrego ataku (tzw. kolki żółciowej) należy podać choremu leki przeciwbólowe i rozkurczowe, jeśli nie wymiotuje – doustnie, a najlepiej dożylnie lub domięśniowo, stąd konieczna wizyta u lekarza. Jeżeli do objawów opisanych powyżej dołącza się gorączka oraz wzrost liczby leukocytów w badaniu morfologicznym krwi, to mamy do czynienia z zapaleniem pęcherzyka żółciowego. Wówczas konieczna jest hospitalizacja, leczenie antybiotykiem bądź operacja.

Kolka nerkowa
Objawy kolki nerkowej to: ostre bóle w okolicy lędźwiowej, bóle brzucha o charakterze skurczowym – promieniują do krocza, towarzyszy im parcie na mocz, a czasem występuje krwiomocz. Często do bólu dołączają się nudności oraz wymioty. Pacjent z kolką nerkową jest niespokojny, blady i spocony. Jeżeli na skutek zastoju moczu powstaje zakażenie, pojawiają się również dreszcze i gorączka. Przyczyną ataku bólowego jest przemieszczanie złogów przez moczowód w kierunku pęcherza moczowego.

W ostrych stanach bólowych konieczne jest podanie silnych leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Ulgę może przynieść ciepła kąpiel. W razie nieskuteczności środków doustnych lub czopków, należy dożylnie podać medykamenty z grupy narkotycznych leków przeciwbólowych. Po ustąpieniu ostrego stanu trzeba zastosować leki rozkurczowe oraz preparaty ziołowe o działaniu moczopędnym i odkażającym drogi moczowe. Zaleca się uzupełniać leczenie dużą ilością płynów.

Kiedy ból brzucha można wyleczyć w domu?

Zatrucie pokarmowe
Najczęściej do zatrucia pokarmowego dochodzi po spożyciu pokarmu zainfekowanego bakterią Salmonella. Objawy pojawiają się krótko po jedzeniu. Oprócz bolesnych skurczów mogą wystąpić: wymioty i biegunka, których nie wolno hamować. Konieczne jest zapobieganie odwodnieniu – należy podawać przegotowaną wodę z elektrolitami (gotowe preparaty do rozpuszczania w wodzie, dostępne w aptekach). Jeżeli występuje biegunka bez wymiotów, warto przyjąć kilka tabletek węgla. W razie utrzymywania się objawów powyżej 6 godzin, w razie wysokiej gorączki lub znacznego odwodnienia niezbędna jest interwencja lekarza.

Profilaktyka zatruć pokarmowych obejmuje zachowanie higieny żywienia również we własnej kuchni. Trzeba natychmiast wyrzucać pokarmy, które zmieniły barwę lub zapach, zawsze myć skorupki jajek przed użyciem, unikać spożywania surowych jajek, podróżując jeść pokarmy z wiadomych źródeł i pić wyłącznie butelkowaną wodę.

Zapalenie błony śluzowej żołądka
Schorzenie to charakteryzuje się bólami brzucha w jego górnej części, nudnościami i wymiotami. Przyczyną może być infekcja bakteryjna, błąd dietetyczny, nadużycie alkoholu lub leków. Leczenie polega na zachowaniu diety, przyjmowaniu środków rozkurczowych i alkalizujących. Jeśli objawy nie ustępują, konieczna jest pomoc lekarza.

Miesiączka
Okres menstruacji jest najczęstszą przyczyną powstawania skurczowych bólów brzucha zlokalizowanych w podbrzuszu i okolicy krzyżowej – występują tuż przed i na początku miesiączki. Czasem dołączają się do nich symptomy ogólne, takie jak nudności, wymioty, zawroty głowy oraz omdlenia. Za pojawianie się dolegliwości bólowych są odpowiedzialne substancje zwane prostaglandynami, które powodują skurcze macicy.

Niekiedy źródło bolesnego miesiączkowania tkwi w stanach zapalnych, wadach anatomicznych budowy macicy i jajowodów, w endometriozie (nieprawidłowe umiejscowienie błony śluzowej macicy) lub mięśniaku macicy. Leczenie powinno rozpocząć się od leków rozkurczowych, które można łączyć ze słabym środkiem przeciwbólowym, takim jak paracetamol. W przypadku silnych dolegliwości należy sięgnąć po metamizol, ibuprofen bądź zastosować preparaty będące połączeniami leków rozkurczowych i przeciwbólowych.

Leczenie bólu brzucha w domu

W przypadku mało nasilonych bólów brzucha chory może być leczony w warunkach domowych. Zaleca się zrezygnować z jedzenia przez kilka godzin i przyjmować jedynie płyny, najlepiej niegazowaną wodę. W słabo nasilonych bólach brzucha (np. we wzdęciach, bólach miesiączkowych) da się zwalczyć dolegliwości lekami dostępnymi bez recepty. Ciepły termofor przyłożony do brzucha również je złagodzi.

Kiedy ból brzucha należy zgłosić do lekarza?

Ból brzucha zaleca się skonsultować ze specjalistą, kiedy nieprzyjemna dolegliwość utrzymuje się przez co najmniej 2 godziny, nawraca w ciągu 24 godzin lub istnieją wątpliwości co do charakteru przypadłości, a także gdy towarzyszą mu inne objawy, takie jak:

  • bladość i osłabienie,
  • trudności w oddychaniu,
  • bóle w okolicach serca,
  • wysoka gorączka,
  • ból po urazie brzucha,
  • ból w prawej dolnej części brzucha,
  • wymioty krwią lub żółcią,
  • ból brzucha w ciąży,
  • podejrzenie zatrucia (rośliną, lekiem lub substancją chemiczną).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij