Sylimaryna – czym jest? Działanie, efekty, wskazania i środki ostrożności

Sylimaryna to najczęściej na świecie używana substancja (a konkretnie: kompleks związków pochodzenia roślinnego) do leczenia chorób wątroby. Ostropest plamisty, z którego sylimaryna jest pozyskiwana, to najlepiej poznana roślina w kontekście wspomagania funkcji wątroby, a jego właściwości zdrowotne opisano już ponad 2300 lat temu. Z czego wynika ta popularność? Poznajmy sylimarynę i jej działanie. 

Terapeutyki pochodzenia roślinnego cieszą się coraz większą popularnością, gdyż często charakteryzują się mniejszą ilością efektów ubocznych i niższymi kosztami produkcji w porównaniu do opatentowanych leków syntetycznych. Dzięki procesowi standaryzacji ujednolicona zostaje zawartość związków aktywnych w jednostce dawkowania, co zapewnia bezpieczeństwo stosowania fitoterapeutyków, doskonałą jakość produktu i skuteczność działania. Takim preparatom warto zaufać i powierzyć im swoje zdrowie. 

Sylimaryna – czym jest? Jakie są jej właściwości? 

Sylimaryna (ang. silymarin) to aktywny kompleks flawonolignanów pozyskiwany z łupin nasiennych ostropestu plamistego (Silybum marianum). W skład kompleksu wchodzą przede wszystkim: sylibina, izosylibina, sylidianina i sylikrystyna. Zawartość sylimaryny w surowcu mieści się w zakresie od 1,5 do 3,05%. Sylimaryna jest nierozpuszczalna w wodzie, co zmniejsza jej biodostępność. W jelicie wchłania się 23–47% podanej dawki. Wydalana jest głównie z żółcią, a w niewielkich ilościach także przez nerki. 

Jak działa sylimaryna? 

Sylimaryna jest przede wszystkim znana ze swojego działania hepatoprotekcyjnego: działa ochronnie i regenerująco na komórki wątroby. Dzieje się tak m.in. dzięki stabilizacji i uszczelnieniu błon hepatocytów, co zabezpiecza je przed wnikaniem toksyn do ich wnętrza. Dodatkowo sylimaryna ma silne właściwości antyoksydacyjne, czyli zmniejsza ilość wolnych rodników tlenowych i utrzymuje w komórkach wątroby wysokie stężenie glutationu. Ponieważ wpływa na syntezę RNA i DNA, zapewnia regenerację wątroby dzięki zwiększaniu tempa biosyntezy białek w jej komórkach. Sylimaryna ma właściwości przeciwzapalne oraz wpływa na spowolnienie procesu włóknienia wątroby. 

Sylimaryna w kosmetyce 

Sylimaryna stosowana miejscowo może być również skutecznym, bezpiecznym, nieinwazyjnym, pozbawionym działań niepożądanych środkiem do walki z zaburzeniami hiperpigmentacyjnymi skóry. Po pierwsze, oprócz wspomnianego już działania przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego, ma zdolność niwelowania szkodliwych skutków promieniowania UV, zmniejsza ewentualne reakcje alergiczne (obrzęki, rumień) powstałe na skutek tego promieniowania, zmniejsza uszkodzenie DNA i hamuje indukcję apoptozy (śmierć komórki). Po drugie, sylimaryna wyraźnie zmniejsza produkcję melaniny. 

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania sylimaryny 

Podstawowym wskazaniem do stosowania sylimaryny jest ochrona wątroby, regeneracja jej komórek i utrzymanie jej prawidłowego funkcjonowania. Chroni hepatocyty przed szkodliwym wpływem wielu czynników: etanolu, toksyn muchomora sromotnikowego (Amanita phalloides), niektórych leków (np. paracetamolu, antybiotyków), czterochlorku węgla, przeładowania żelazem, niedotlenienia.

Coraz częściej pojawiają się doniesienia o potencjalnych zastosowaniach sylimaryny w wielu innych schorzeniach, niezwiązanych z wątrobą. Kompleks flawonolignanów ma potwierdzone działanie ochronne na nerki, płuca i trzustkę. Sylimaryna, regenerując komórki trzustki, równocześnie obniża poziom cukru we krwi, stąd może mieć zastosowanie w leczeniu cukrzycy. Może być również pomocna w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Alzheimera) oraz w leczeniu nowotworów (np. płuc, trzustki, nerek, skóry). Prawdopodobnie zapobiega zachorowaniu na raka piersi, prostaty, jelita grubego, pęcherza moczowego, jajnika. Ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe na patogeny jamy ustnej może być odpowiednim lekiem do zwalczania próchnicy zębów oraz innych infekcji endodontycznych. 

Sylimaryna – skutki uboczne 

Preparaty sylimaryny wykazują się wysokim profilem bezpieczeństwa stosowania i na ogół są bardzo dobrze tolerowane. Zanotowane działania niepożądane obejmowały łagodne reakcje żołądkowo-jelitowe (biegunkę, bóle brzucha, dyskomfort w nadbrzuszu, zgagę), łagodne objawy dermatologiczne (wysypkę, świąd skóry), bóle głowy i stawów. 

Sylimaryna – gdzie kupić, jakie preparaty? 

W aptekach bez recepty dostępne są preparaty na wątrobę do stosowania doustnego z wyciągiem z owoców ostropestu plamistego standaryzowane na zawartość sylimaryny. Do wyboru są produkty jedno- lub wieloskładnikowe (np. z karczochem, z kurkumą) w postaci tabletek lub kapsułek. Można też kupić preparaty do stosowania zewnętrznego, do stosowania na skórę podrażnioną np. po naświetlaniu promieniami UV.