Sylimaryna – czym jest? Działanie, efekty, wskazania i środki ostrożności
Joanna Orzeł

Sylimaryna – czym jest? Działanie, efekty, wskazania i środki ostrożności

Sylimaryna to najczęściej na świecie używana substancja (a konkretnie: kompleks związków pochodzenia roślinnego) do leczenia chorób wątroby. Ostropest plamisty, z którego sylimaryna jest pozyskiwana, to najlepiej poznana roślina w kontekście wspomagania funkcji wątroby, a jego właściwości zdrowotne opisano już ponad 2300 lat temu. Z czego wynika ta popularność? Poznajmy sylimarynę i jej działanie. 

  1. Sylimaryna – czym jest? Jakie są jej właściwości?
  2. Jak działa sylimaryna?
  3. Sylimaryna w kosmetyce
  4. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania sylimaryny
  5. Sylimaryna – skutki uboczne
  6. Sylimaryna – gdzie kupić, jakie preparaty?

Terapeutyki pochodzenia roślinnego cieszą się coraz większą popularnością, gdyż często charakteryzują się mniejszą ilością efektów ubocznych i niższymi kosztami produkcji w porównaniu do opatentowanych leków syntetycznych. Dzięki procesowi standaryzacji ujednolicona zostaje zawartość związków aktywnych w jednostce dawkowania, co zapewnia bezpieczeństwo stosowania fitoterapeutyków, doskonałą jakość produktu i skuteczność działania. Takim preparatom warto zaufać i powierzyć im swoje zdrowie. 

Sylimaryna – czym jest? Jakie są jej właściwości?

Sylimaryna (ang. silymarin) to aktywny kompleks flawonolignanów pozyskiwany z łupin nasiennych ostropestu plamistego (Silybum marianum). W skład kompleksu wchodzą przede wszystkim: sylibina, izosylibina, sylidianina i sylikrystyna. Zawartość sylimaryny w surowcu mieści się w zakresie od 1,5 do 3,05%. Sylimaryna jest nierozpuszczalna w wodzie, co zmniejsza jej biodostępność. W jelicie wchłania się 23–47% podanej dawki. Wydalana jest głównie z żółcią, a w niewielkich ilościach także przez nerki. 

Powiązane produkty

Jak działa sylimaryna?

Sylimaryna jest przede wszystkim znana ze swojego działania hepatoprotekcyjnego: działa ochronnie i regenerująco na komórki wątroby. Dzieje się tak m.in. dzięki stabilizacji i uszczelnieniu błon hepatocytów, co zabezpiecza je przed wnikaniem toksyn do ich wnętrza. Dodatkowo sylimaryna ma silne właściwości antyoksydacyjne, czyli zmniejsza ilość wolnych rodników tlenowych i utrzymuje w komórkach wątroby wysokie stężenie glutationu. Ponieważ wpływa na syntezę RNA i DNA, zapewnia regenerację wątroby dzięki zwiększaniu tempa biosyntezy białek w jej komórkach. Sylimaryna ma właściwości przeciwzapalne oraz wpływa na spowolnienie procesu włóknienia wątroby. 

Sylimaryna w kosmetyce

Sylimaryna, ze względu na swoje wielokierunkowe działanie, znajduje również zastosowanie w kosmetyce, kosmetologii i dermatologii. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym może być aplikowana w formie maści na skórę dotkniętą świądem, łuszczycą, nadmiernym wysuszeniem, oparzeniami czy odmrożeniami. 

Sylimaryna stosowana miejscowo może być również skutecznym, bezpiecznym, nieinwazyjnym, pozbawionym działań niepożądanych środkiem do walki z zaburzeniami hiperpigmentacyjnymi skóry. Po pierwsze, oprócz wspomnianego już działania przeciwzapalnego i antyoksydacyjnego, ma zdolność niwelowania szkodliwych skutków promieniowania UV, zmniejsza ewentualne reakcje alergiczne (obrzęki, rumień) powstałe na skutek tego promieniowania, zmniejsza uszkodzenie DNA i hamuje indukcję apoptozy (śmierć komórki). Po drugie, sylimaryna wyraźnie zmniejsza produkcję melaniny

PREPARATY NA WĄTROBĘ I TRZUSTKĘ

PREPARATY NA BIEGUNKĘ I ZATRUCIA

PROBIOTYKI

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania sylimaryny

Podstawowym wskazaniem do stosowania sylimaryny jest ochrona wątroby, regeneracja jej komórek i utrzymanie jej prawidłowego funkcjonowania. Chroni hepatocyty przed szkodliwym wpływem wielu czynników: etanolu, toksyn muchomora sromotnikowego (Amanita phalloides), niektórych leków (np. paracetamolu, antybiotyków), czterochlorku węgla, przeładowania żelazem, niedotlenienia.

Działanie lecznicze rozciąga się też na wirusowe zapalenie wątroby typu C, choroby wątroby wywołane alkoholem (w tym marskość) i niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby (NAFLD). Zastosowanie sylimaryny u pacjentów z alkoholową marskością wątroby może znacząco poprawić stan ich hepatocytów, jednak leczenie to nie wpływa na śmiertelność. U chorych z NAFLD po 6 miesiącach kuracji sylimaryną zaobserwowano obniżenie poziomu enzymów wątrobowych (ALAT, ASPAT), redukcję masy ciała, regenerację hepatocytów. 

Coraz częściej pojawiają się doniesienia o potencjalnych zastosowaniach sylimaryny w wielu innych schorzeniach, niezwiązanych z wątrobą. Kompleks flawonolignanów ma potwierdzone działanie ochronne na nerki, płuca i trzustkę. Sylimaryna, regenerując komórki trzustki, równocześnie obniża poziom cukru we krwi, stąd może mieć zastosowanie w leczeniu cukrzycy. Może być również pomocna w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Alzheimera) oraz w leczeniu nowotworów (np. płuc, trzustki, nerek, skóry). Prawdopodobnie zapobiega zachorowaniu na raka piersi, prostaty, jelita grubego, pęcherza moczowego, jajnika. Ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe na patogeny jamy ustnej może być odpowiednim lekiem do zwalczania próchnicy zębów oraz innych infekcji endodontycznych. 

Jedynym przeciwskazaniem do stosowania sylimaryny jest nadwrażliwość na którąkolwiek z substancji czynnych występujących w ostropeście plamistym lub w innych roślinach z rodziny astrowatych (Asteraceae). 

Sylimaryna – skutki uboczne

Preparaty sylimaryny wykazują się wysokim profilem bezpieczeństwa stosowania i na ogół są bardzo dobrze tolerowane. Zanotowane działania niepożądane obejmowały łagodne reakcje żołądkowo-jelitowe (biegunkę, bóle brzucha, dyskomfort w nadbrzuszu, zgagę), łagodne objawy dermatologiczne (wysypkę, świąd skóry), bóle głowy i stawów. 

Sylimaryna – gdzie kupić, jakie preparaty?

W aptekach bez recepty dostępne są preparaty na wątrobę do stosowania doustnego z wyciągiem z owoców ostropestu plamistego standaryzowane na zawartość sylimaryny. Do wyboru są produkty jedno- lub wieloskładnikowe (np. z karczochem, z kurkumą) w postaci tabletek lub kapsułek. Można też kupić preparaty do stosowania zewnętrznego, do stosowania na skórę podrażnioną np. po naświetlaniu promieniami UV. 

Przed użyciem zawsze należy zapoznać się z ulotką preparatu, a ewentualne wątpliwości skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. 
  1. R. Nurzyńska-Wierdak, J. Dyduch, A. Sawicka, H. Łabuda, H. Buczkowska, Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne, "Annales Horticulturae", nr 28 (4) 2018. 
  2. A. Liebert, E. Kałużna, M. Kłopocka, Profilaktyka zaburzeń układu pokarmowego podczas terapii antybiotykami makrolidowymi, "Forum Zakażeń",  nr 4 (3) 2013. 
  3. M. Engler-Jastrzębska, C. Musiał, A. Kamm, Metody niwelowania hiperpigmentacji skóry w świetle nowych doniesień naukowych, "Kosmetologia Estetyczna", nr 5 2019. 
  4. F. Fraschini, G. Demartini, D. Esposti, Pharmacology of Silymarin, "Clinical Drug Investigation", nr 22 (1) 2002. 
  5. M. Jarosz, Suplementy diety a zdrowie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Powiększona wątroba (hepatomegalia) – co oznacza?

    Hepatomegalia to stan, w którym dochodzi do zwiększenia wątroby, najczęściej na skutek uogólnionej miąższowej choroby wątroby – np. związanej z zapaleniem. Inną przyczyną może być wzrost w  obrębie organu pierwotnego lub wtórnego (przerzutowego) guza. Przypadki powiększania wątroby nie niosą bólu, dlatego też wykrywanie ich często jest przypadkowe, np. w trakcie badania brzucha lub wykonywania USG. Jednak mimo to każdy stan, który powoduje hepatomegalię, wymaga pogłębionej diagnostyki i odpowiedniego leczenia przyczynowego. Co zatem oznacza powiększenie wątroby?

  • Wątroba – jakie spełnia funkcje i dlaczego jest wyjątkowa?

    Jest jednym z najważniejszych organów w organizmie człowieka. Odpowiedzialna jest za ponad 500 funkcji, a jej prawidłowe działanie wpływa pozytywnie na cały organizm[1]. Jeśli jest nieodpowiednio „traktowana”, może ulec uszkodzeniu i nie spełniać swoich funkcji w pełni[2]. Czy mówimy o skomplikowanym, wielofunkcyjnym organizmie? Nie, tylko o jednym narządzie. Naszej wątrobie. To ona działa niczym fabryka – wykonuje tytaniczną pracę przez 24 godziny na dobę – codziennie, przez cały rok, całe nasze życie. Czy zdajemy sobie sprawę za co odpowiada, co dla nas robi i jak jest ważna? I jak my sami możemy ją wspierać?

  • Niewydolność wątroby – objawy, przyczyny i leczenie

    Wątroba jest centrum metabolicznym naszego organizmu. Do jej funkcji zalicza się syntezę wielu białek i glukozy, przekształcanie szkodliwych metabolitów do ich neutralnych form, magazynowanie witamin i innych substancji, a także produkcję ciepła. Wszechstronność wątroby sprawia, że niemożliwe jest jej zastąpienie. W związku z tym jedyną skuteczną formą leczenia w przypadku skrajnej niewydolności wątroby jest przeszczep tego narządu.

  • Co się dzieje z organizmem, kiedy odstawiamy alkohol?

    Niektórzy dochodzą do wniosku, że spożywają zbyt dużo alkoholu, co może wpływać na określone objawy ze strony organizmu. Aktualne wytyczne dietetyczne określają konkretne dawki alkoholu, które stanowią bezpieczną ilość, niezagrażającą kondycji zdrowotnej. Według tych zaleceń kobiety mogą spożywać jednego drinka dziennie, a mężczyźni do dwóch porcji alkoholu na dobę. Co jednak dzieje się z organizmem, kiedy postanowimy kompletnie z niego zrezygnować?

  • Ból wątroby – co może oznaczać? Domowe sposoby na bolącą wątrobę

    Ból wątroby może mieć różne podłoże, a jego charakter jest uzależniony od czynnika, który go wywołał. Przy uderzeniu narządu może pojawiać się nagły tępy ból z uczuciem braku tchu, a przy chorobach dróg żółciowych ból może promieniować do pleców. Dlaczego wątroba boli i co to może oznaczać? Jak wygląda diagnostyka i leczenie bólu wątroby? Jak złagodzić ból wątroby domowymi sposobami? 

  • Zwłóknienie wątroby – przyczyny, stopnie, badania, leczenie

    Zwłóknienie wątroby to proces, który spowodowany jest przewlekłym działaniem czynników uszkadzających – od leków, przez choroby wirusowe, aż po alkohol. Ma on związek z naprawczymi funkcjami komórek wątroby, których równowaga zostaje zaburzona. W początkowej fazie jest procesem odwracalnym, jednak przy znacznym uszkodzeniu dochodzi do przewlekłej choroby, jaką jest marskość wątroby. Co to jest zwłóknienie wątroby? Jakie ma objawy?

  • Marskość wątroby – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie i rokowania

    Marskość wątroby to postępujące włóknienie miąższu wątroby, które przyczynia się do nieodwracalnego niszczenia struktury narządu. Co powoduje marskość wątroby i jak się ona objawia? Jakie badania należy wykonać, kiedy podejrzewamy chorobę? Co robić, by zapobiec marskości wątroby?

  • Nowa lista leków refundowanych od 1 lipca – co się zmienia?

    Od 1 lipca 2025 roku wchodzi w życie nowa i trzecia w tym roku lista leków refundowanych, która przynosi istotne zmiany dla wielu pacjentów w Polsce. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło objęcie refundacją 41 nowych terapii, w tym 18 onkologicznych, z czego siedem dotyczy chorób rzadkich. Pozostałe 23 terapie objęte nową refundacją dotyczą chorób nieonkologicznych, w tym pięciu chorób rzadkich. Wprowadzono również zmiany cenowe oraz rozszerzono wskazania refundacyjne dla niektórych leków.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl