Ból jelit – przyczyny, leczenie i łagodzenie bólu jelit
Piotr Ziętek

Ból jelit – przyczyny, leczenie i łagodzenie bólu jelit

Ból w jelitach może być spowodowany przez różne czynniki m.in. błędy dietetyczne, nietolerancję pokarmową czy poważne schorzenia np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Kiedy ból jelit powinien stać się powodem do niepokoju i skłonić nas do wizyty u specjalisty? W jaki sposób można złagodzić dolegliwości bólowe jelit? 

Jelita, w dużym uproszczeniu, składają się z dwóch części – jelita cienkiego i grubego. W jelicie cienkim substancje pokarmowe są trawione i wchłaniane. Natomiast w jelicie grubym z niestrawionych resztek pokarmowych wchłaniana jest woda oraz formuje się stolec. Zaburzenia funkcji jelit mogą objawiać się ich bólem, zaparciami, przelewaniem, wzdęciami i biegunką.

Ból jelit odczuwany jest po prostu jako ból brzucha. Rzadko da się określić jego dokładną lokalizację. Narządy jamy brzusznej, w tym jelita, są unerwione przez odrębną, niezależną od naszej woli część układu nerwowego. Dlatego też ból jelit jest odczuwany inaczej niż np. ból przy skaleczeniu skóry. Ma on charakter rozlany. Czasami objawia się też bólem w zupełnie innych częściach ciała. Możliwy jest np. ból nóg lub ból pleców pochodzący od jelit.

W ciąży ból jelit, ze względu na zmiany zachodzące w ciele kobiety, może być odczuwany inaczej niż zwykle. Przykładowo ból towarzyszący zaparciom, który normalnie występuje w podbrzuszu, pojawia się w okolicach pępka lub wyżej. Dolegliwościom bólowym mogą też towarzyszyć wspomniane wcześniej objawy. Przyczyny bólu jelit są różne. Należą do nich zarówno błędy dietetyczne, jak i choroby zapalne jelit. 

Najczęstsze przyczyny bólu jelit – choroby 

W przypadku bólu skórnego dolegliwości są najczęściej spowodowane urazem, np. ukłuciem. Natomiast bezpośrednimi przyczynami bólu jelit są czynniki takie jak rozdęcie jelit, zmiany niedokrwienne, drażniące działanie czynników chemicznych oraz czynniki psychiczne. 

Częstą przyczyną bólu jelit na podłożu zapalnym są nieswoiste choroby zapalne jelit. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) dotyczy głównie końcowego odcinka jelita grubego, toteż dolegliwości są zlokalizowane głównie po lewej stronie, na dole brzucha. Typowym dla WZJG są także biegunki z domieszką krwi. Choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć z kolei każdego odcinka przewodu pokarmowego. Silny ból jelit może pojawić się zarówno po prawej, jak i po lewej stronie brzucha. Kolejną przyczyną ostrego bólu jelit na podłożu zapalnym jest ostra infekcja powodująca nieżyt żołądkowo-jelitowy. Patogenem mogą być w tym wypadku zarówno bakterie, jak i wirusy. Ból brzucha jest tylko jednym z objawów. Często występują również wymioty, biegunka, osłabienie. Może pojawić się gorączka. 

Zespół jelita drażliwego (IBS) to choroba jelit o nie do końca poznanej przyczynie. Prawdopodobnie ma ona związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem połączeń układu nerwowego z jelitami, zaburzeniami flory bakteryjnej jelit oraz nieprawidłową motoryką jelit. Objawy to głównie ból jelit odczuwany jako ból w podbrzuszu, który zazwyczaj ustępuje po wypróżnieniu. Choroba przebiega z zaparciami lub biegunkami. 

Ból jelit po jedzeniu może być objawem przewlekłego niedokrwienia jelita cienkiego. Choroba ta jest efektem miażdżycy tętnic narządów jamy brzusznej. Dotyczy ona głównie osób z czynnikami ryzyka rozwoju miażdżycy takimi jak podeszły wiek, nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, cukrzyca czy podwyższone stężenie cholesterolu. Ból pojawia się chwilę po spożyciu posiłku, jest zlokalizowany w górnej części brzucha i trwa do kilku godzin. 

Kiedy jeszcze jelita mogą boleć? 

Ból jelit nie zawsze jest elementem konkretnej jednostki chorobowej. Może być wywołany także zwykłym błędem dietetycznym, nadwrażliwością pokarmową lub czynnikami psychicznymi. Nietolerancja pokarmowa to zespół objawów niepożądanych występujących po spożyciu określonego pokarmu. Może ona mieć podłoże alergiczne lub niealergiczne. W drugim przypadku przyczyną dolegliwości jest reakcja jelit na substancje farmakologiczne zawarte w pożywieniu. Mechanizm ten jest odpowiedzialny np. za bóle jelit po kawie, po spożyciu serów, czekolady, czy niektórych owoców. Nietolerancja pokarmowa może być również spowodowana zaburzeniami trawienia niektórych składników pokarmowych. Przykładem jest dość powszechna nietolerancja laktozy. Powoduje ona objawy takie jak wzdęcia, luźne stolce i kłujące bóle brzucha po spożyciu mleka i jego przetworów. 

Częstym problemem są zaparcia. Są na nie narażone głównie osoby starsze, leżące, a także ludzie prowadzący siedzący tryb życia. Sytuację pogarszają jeszcze dieta uboga w błonnik i przyjmowanie małej ilości płynów. Zaparcia mogą być odpowiedzialne za ból jelit także przy oddawaniu stolca. 

Ból jelit może wystąpić także po porodzie, a w szczególności po tzw. cesarce. Podczas cięcia cesarskiego otwiera się jamę brzuszną. Kontakt jelit ze środowiskiem zewnętrznym powoduje niedrożność pooperacyjną. Jest ona przyczyną zaparć i gromadzenia się gazów w jelitach. Dolegliwości bólowe nasilają się przy siadaniu. 

Ból jelit występuje też w przypadku biegunki po antybiotyku. Biegunka może być wywołana działaniem samej substancji lub też zaburzeniami składu bakteryjnej flory jelitowej. Podstawowym działaniem profilaktycznym jest racjonalne stosowanie antybiotyków oraz osłonowe stosowanie probiotyków

Powiązane produkty

Kiedy ból jelit powinien niepokoić? 

Ból jelit rzadko jest powodem do niepokoju. Zwykle wystarcza zmiana diety i stosowanie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Często bóle brzucha ustępują też samoistnie i potrzeba jedynie czasu. W pewnych sytuacjach należy jednak zasięgnąć pomocy lekarskiej. Przykładowo, gdy ból jest tak silny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie, a dostępne bez recepty leki nie przynoszą ulgi. Do lekarza należy zgłosić się, gdy ból jelit jest połączony z ostrą biegunką i dodatkowo występują objawy odwodnienia.  

Jak złagodzić ból jelit domowymi sposobami? 

Bólom jelit spowodowanym nietolerancją pokarmową najłatwiej zapobiegać eliminując z diety składniki wywołujące objawy. Domowym sposobem na tego typu bóle brzucha jest częste spożywanie małych posiłków, składających się z niewielu składników. Stopniowo można dodawać pojedyncze produkty. W ten sposób, obserwując reakcje organizmu można samemu zauważyć co pogarsza, a co pomaga na ból jelit. 

Istnieją też pewne ogólne zalecenia pozwalające złagodzić ból jelit. Ponieważ dolegliwości mogą nasilać się po alkoholu czy po wypiciu kawy, należy ograniczyć ich przyjmowanie. Zaleca się także unikanie czerwonego mięsa, smażonych, ciężkostrawnych potraw oraz mocno przetworzonych produktów zawierających węglowodany. Zaprzestanie palenia papierosów, dieta bogata w błonnik i regularna aktywność fizyczna pomogą uregulować pracę jelit. 

  1. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015. 
  2. G. H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia T. 1., Warszawa 2015. 
  3. Chirurgia. Podręcznik dla studentów, pod red. J. Fibaka, Warszawa 2005. 
  4. W. Noszczyk, Chirurgia. Repetytorium, Warszawa 2012. 
  5. S. Crowe, M. Perdue, Gastrointestinal food hypersensitivity: Basic mechanisms of pathophysiology, „Gastroenterology”, nr 1075–1095 (103) 1992. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Może się pojawić na bazie m.in. chorób ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo, że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto jest się zwrócić o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać problem.

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij