Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci
Katarzyna Makos

Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci

Refluks u noworodka czy niemowlaka często bywa przez rodziców mylony z ulewaniem. Jednak regurgitacje to zjawisko fizjologiczne i jeśli nie towarzyszą mu dodatkowe objawy, nie wymaga interwencji lekarskiej. Jeżeli natomiast cofaniu się treści żołądkowej do jamy ustnej dziecka towarzyszą wymioty, nawracające infekcje dróg oddechowych, problemy z karmieniem, snem czy przybieraniem na wadze przez malucha, należy podejrzewać refluks żołądkowo-przełykowy. Należy także pamiętać, że refluksowi może w ogóle nie towarzyszyć ulewanie, a jedynymi symptomami schorzenia są płacz czy prężenie się i odginanie głowy podczas karmienia (zespół Sandifera).

Refluks u niemowlaka – przyczyny 

Refluks żołądkowo-przełykowy (GER) polega na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Jeśli trwa krócej niż 3 minuty i nie powoduje żadnych objawów to uznawany jest za fizjologiczny – u zdrowych osób występuje nawet do kilkunastu epizodów, głównie po posiłkach.

Fizjologiczny refluks żołądkowo-przełykowy. Refluks a ulewanie

U niemowląt często obserwuje się regurgitacje, czyli ulewanie (treść pokarmowa cofa się aż do jamy ustnej), które ustępują zwykle ok. 12-14 miesiąca życia. Spowodowane jest to głównie przez niedojrzały układ pokarmowy (zmniejszone napięcie zwieracza dolnego przełyku, krótki przełyk, duży kąt między przełykiem a wpustem żołądka, mniejsza podatność na rozciąganie żołądka pod wpływem dużej ilości pokarmu, słabsza motoryka dwunastnicy), a także długie pozostawanie w pozycji leżącej. Ulewanie nie ma wpływu na wzrastanie i rozwój, nie wywołuje żadnych innych dolegliwości. 

Jeśli refluksowi u noworodka czy niemowlaka towarzyszą jakiekolwiek dodatkowe objawy, a w badaniach obrazowych widać uszkodzenie błony śluzowej żołądka i przełyku, to wtedy stwierdza się chorobę refleksową przełyku (GERD).

Refluks u niemowlaka – objawy

Refluksowi mogą towarzyszyć ulewanie lub wymioty, ale może on przebiegać bez tych objawów. W przypadku GERD może wystąpić m.in. krztuszenie się, dławienie, wybudzanie ze snu, zaburzenia wzrastania. Małe dzieci nie potrafią zgłosić pieczenia w przełyku czy bólu, dlatego refluks będzie u nich objawiać się niechęcią do jedzenia, płaczem.

Przeczytaj także, jakie mogą być inne przyczyny wymiotów u dziecka.

Niekiedy symptomem refluksu u niemowląt jest odginaniem głowy do tyłu czy prężenie ciała podczas karmienia. Jest to zespół Sandifera, czyli grupa złożonych zaburzeń ruchowych, które pojawiają się jako odruch obronny na drażniące działanie treści żołądkowej.

W chorobie refleksowej u noworodków i niemowląt mogą wystąpić objawy pozaprzełykowe – przewlekły kaszel, chrypka, częstsze zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, problemy ze snem, bezdechy, co świadczy o mikroaspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego. 

Powiązane produkty

Refluks u niemowląt – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów alarmowych konieczne jest poszerzenie diagnostyki w celu podjęcia decyzji o konieczności leczenia. Objawy alarmowe to: wymioty treścią żółciową, krwawienie z przewodu pokarmowego, utrzymujące się wymioty, zahamowanie wzrastania i spadek masy ciała, dysfagia, objawy związane z aspiracją do dróg oddechowych, choroba metaboliczna lub genetyczna. 

Złotym standardem w diagnostyce refluksu u pacjentów pediatrycznych jest badanie pH-impendanacji przełykowej. Polega ono na założeniu na 24 godziny sondy do przełyku i pomiarze zmiany pH i oporności (impedancji) w przełyku pod wpływem treści pokarmowej.

W odróżnieniu do zwykłej pH-metrii, pozwala na wykrycie refluksu kwaśnego i zasadowego (u niemowląt, ze względu na mniejsze wydzielanie soku żołądkowego i spożycie dużej ilości mleka, treść pokarmowa częściej ma odczyn zasadowy), a także określenie zasięgu refluksu.

Badanie obrazowe, tj. gastroskopia, u małych dzieci wiąże się z zastosowaniem znieczulenia ogólnego, wykonywana jest raczej w celu wykluczenia innych chorób lub oceny powikłań (eozynofilowe zapalenie przełyku, choroba Leśniowskiego-Crohna, przełyk Baretta), niż samego potwierdzenia GERD. USG jamy brzusznej nie jest badaniem pozwalającym na wykrycie choroby – zaobserwowanie podczas badania cofania się treści żołądkowej do przełyku nie uprawnia do postawienia rozpoznania GERD.

GERD u niemowląt – leczenie

Ulewanie u dzieci ma charakter przejściowy i jeśli nie obserwuje się współwystępowania żadnych objawów alarmowych, to nie powinno niepokoić to rodziców. W takich przypadkach, aby ograniczyć ilość regurgitacji i uspokoić opiekunów, można zastosować mieszanki zagęszczające pokarm, zwiększyć częstość karmień z równoczesnym zmniejszeniem zjadanej porcji, nie dopajać dziecka wodą (chyba że istnieje taka potrzeba i lekarz zaleci takie postępowanie). 

Pomocne może okazać się utrzymywanie przez jakiś czas pozycji pionowej i unikanie ucisku na jamę brzuszną po karmieniu, a także  stosowanie specjalnych smoczków ograniczających połykanie powietrza oraz unikanie ekspozycji dziecka na dym tytoniowy. Niekiedy zaleca się układanie maluszka na brzuchu lub lewym boku (ale zawsze pod kontrolą rodzica, ponieważ te pozycje zwiększają ryzyko śmierci łóżeczkowej). 

Jeśli istnieje podejrzenie alergii pokarmowej, to można zastosować na próbę (2-4 tygodni) dietę eliminacyjną z wykluczeniem podejrzanego alergenu. Leczenie preparatami blokującymi wydzielanie soku żołądkowego (np. inhibitory pompy protonowej) jest zarezerwowane wyłącznie u dzieci z chorobą refluksową. 

  1. A. Plocek, M. Kostrzewa, E. Toporowska-Kowalska, Zastosowanie MII-pH w diagnostyce pozaprzełykowego refluksu żołądkowo-przełykowego, „Pediatria po Dyplomie” 2019, nr 5.
  2. A. Horvath, H. Szajewska, Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, s. 191-196.
  3. P. Albrecht, M. Dziekiewicz, Ulewanie – praktyczny poradnik, „Pediatra po Dyplomie” 2016, nr 5.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ADHD u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

    ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Do objawów pozwalających rozpoznać ADHD należą: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji oraz impulsywność. Nieleczone ADHD prowadzi do rozwoju problemów emocjonalnych, trudności w funkcjonowaniu społecznym, do obniżenia osiągnięć w nauce oraz do problemów w kontaktach z rówieśnikami. Jak rozpoznać to zaburzenie i jak pomóc dziecku z ADHD?

  • Standardowe mleko modyfikowane. Co znajduje się w mleku dla niemowląt?

    Kiedy dziecko jest zdrowe, nie ma alergii i większych problemów z trawieniem, można podawać mu tzw. standardowe mleko modyfikowane odpowiednie dla jego wieku. Takie preparaty mają na rynku status tzw. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Ich skład jest regulowany prawem i ściśle nadzorowany. Dlaczego jednak takie mleko jest nazywane modyfikowanym i na czym te modyfikacje polegają? Jednym z głównych składników mleka modyfikowanego jest mleko krowie. Mleko krowie różni się od ludzkiego pod wieloma względami. Zawartość podstawowych składników odżywczych – tłuszczu, białka i węglowodanów – jest inna w każdym z nich.

  • Aspirator do nosa — jak używać ręcznego, a jak elektrycznego?

    U noworodków i niemowląt katar może stanowić znaczące zagrożenie, ponieważ dzieci do ok. 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nos. Występująca u najmłodszych zalegająca wydzielina w nosku powstrzymuje oddychanie, jedzenie i picie. Dodatkowo nieusunięta wydzielina może prowadzić do powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie oka, ucha, oskrzeli lub płuc, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Z pomocą przychodzą aspiratory do nosa, które można stosować u dzieci już od chwili narodzin. Są prostą, wygodną i bezpieczną metodą usuwania zalegającej wydzieliny u maluszka.

  • Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

    Ostatnio obserwujemy w Polsce gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do przychodni i szpitali z silnymi wymiotami. U dzieci wywoływane są one zwykle przez zakażenia wirusowe, bakteryjne, a także przez błędy dietetyczne. Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje? Podpowiadamy.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij