Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci
Katarzyna Makos

Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci

Refluks u noworodka czy niemowlaka często bywa przez rodziców mylony z ulewaniem. Jednak regurgitacje to zjawisko fizjologiczne i jeśli nie towarzyszą mu dodatkowe objawy, nie wymaga interwencji lekarskiej. Jeżeli natomiast cofaniu się treści żołądkowej do jamy ustnej dziecka towarzyszą wymioty, nawracające infekcje dróg oddechowych, problemy z karmieniem, snem czy przybieraniem na wadze przez malucha, należy podejrzewać refluks żołądkowo-przełykowy. Należy także pamiętać, że refluksowi może w ogóle nie towarzyszyć ulewanie, a jedynymi symptomami schorzenia są płacz czy prężenie się i odginanie głowy podczas karmienia (zespół Sandifera).

Refluks u niemowlaka – przyczyny 

Refluks żołądkowo-przełykowy (GER) polega na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Jeśli trwa krócej niż 3 minuty i nie powoduje żadnych objawów to uznawany jest za fizjologiczny – u zdrowych osób występuje nawet do kilkunastu epizodów, głównie po posiłkach.

Fizjologiczny refluks żołądkowo-przełykowy. Refluks a ulewanie

U niemowląt często obserwuje się regurgitacje, czyli ulewanie (treść pokarmowa cofa się aż do jamy ustnej), które ustępują zwykle ok. 12-14 miesiąca życia. Spowodowane jest to głównie przez niedojrzały układ pokarmowy (zmniejszone napięcie zwieracza dolnego przełyku, krótki przełyk, duży kąt między przełykiem a wpustem żołądka, mniejsza podatność na rozciąganie żołądka pod wpływem dużej ilości pokarmu, słabsza motoryka dwunastnicy), a także długie pozostawanie w pozycji leżącej. Ulewanie nie ma wpływu na wzrastanie i rozwój, nie wywołuje żadnych innych dolegliwości. 

Jeśli refluksowi u noworodka czy niemowlaka towarzyszą jakiekolwiek dodatkowe objawy, a w badaniach obrazowych widać uszkodzenie błony śluzowej żołądka i przełyku, to wtedy stwierdza się chorobę refleksową przełyku (GERD).

Refluks u niemowlaka – objawy

Refluksowi mogą towarzyszyć ulewanie lub wymioty, ale może on przebiegać bez tych objawów. W przypadku GERD może wystąpić m.in. krztuszenie się, dławienie, wybudzanie ze snu, zaburzenia wzrastania. Małe dzieci nie potrafią zgłosić pieczenia w przełyku czy bólu, dlatego refluks będzie u nich objawiać się niechęcią do jedzenia, płaczem.

Przeczytaj także, jakie mogą być inne przyczyny wymiotów u dziecka.

Niekiedy symptomem refluksu u niemowląt jest odginaniem głowy do tyłu czy prężenie ciała podczas karmienia. Jest to zespół Sandifera, czyli grupa złożonych zaburzeń ruchowych, które pojawiają się jako odruch obronny na drażniące działanie treści żołądkowej.

W chorobie refleksowej u noworodków i niemowląt mogą wystąpić objawy pozaprzełykowe – przewlekły kaszel, chrypka, częstsze zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, problemy ze snem, bezdechy, co świadczy o mikroaspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego. 

Powiązane produkty

Refluks u niemowląt – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów alarmowych konieczne jest poszerzenie diagnostyki w celu podjęcia decyzji o konieczności leczenia. Objawy alarmowe to: wymioty treścią żółciową, krwawienie z przewodu pokarmowego, utrzymujące się wymioty, zahamowanie wzrastania i spadek masy ciała, dysfagia, objawy związane z aspiracją do dróg oddechowych, choroba metaboliczna lub genetyczna. 

Złotym standardem w diagnostyce refluksu u pacjentów pediatrycznych jest badanie pH-impendanacji przełykowej. Polega ono na założeniu na 24 godziny sondy do przełyku i pomiarze zmiany pH i oporności (impedancji) w przełyku pod wpływem treści pokarmowej.

W odróżnieniu do zwykłej pH-metrii, pozwala na wykrycie refluksu kwaśnego i zasadowego (u niemowląt, ze względu na mniejsze wydzielanie soku żołądkowego i spożycie dużej ilości mleka, treść pokarmowa częściej ma odczyn zasadowy), a także określenie zasięgu refluksu.

Badanie obrazowe, tj. gastroskopia, u małych dzieci wiąże się z zastosowaniem znieczulenia ogólnego, wykonywana jest raczej w celu wykluczenia innych chorób lub oceny powikłań (eozynofilowe zapalenie przełyku, choroba Leśniowskiego-Crohna, przełyk Baretta), niż samego potwierdzenia GERD. USG jamy brzusznej nie jest badaniem pozwalającym na wykrycie choroby – zaobserwowanie podczas badania cofania się treści żołądkowej do przełyku nie uprawnia do postawienia rozpoznania GERD.

GERD u niemowląt – leczenie

Ulewanie u dzieci ma charakter przejściowy i jeśli nie obserwuje się współwystępowania żadnych objawów alarmowych, to nie powinno niepokoić to rodziców. W takich przypadkach, aby ograniczyć ilość regurgitacji i uspokoić opiekunów, można zastosować mieszanki zagęszczające pokarm, zwiększyć częstość karmień z równoczesnym zmniejszeniem zjadanej porcji, nie dopajać dziecka wodą (chyba że istnieje taka potrzeba i lekarz zaleci takie postępowanie). 

Pomocne może okazać się utrzymywanie przez jakiś czas pozycji pionowej i unikanie ucisku na jamę brzuszną po karmieniu, a także  stosowanie specjalnych smoczków ograniczających połykanie powietrza oraz unikanie ekspozycji dziecka na dym tytoniowy. Niekiedy zaleca się układanie maluszka na brzuchu lub lewym boku (ale zawsze pod kontrolą rodzica, ponieważ te pozycje zwiększają ryzyko śmierci łóżeczkowej). 

Jeśli istnieje podejrzenie alergii pokarmowej, to można zastosować na próbę (2-4 tygodni) dietę eliminacyjną z wykluczeniem podejrzanego alergenu. Leczenie preparatami blokującymi wydzielanie soku żołądkowego (np. inhibitory pompy protonowej) jest zarezerwowane wyłącznie u dzieci z chorobą refluksową. 

  1. A. Plocek, M. Kostrzewa, E. Toporowska-Kowalska, Zastosowanie MII-pH w diagnostyce pozaprzełykowego refluksu żołądkowo-przełykowego, „Pediatria po Dyplomie” 2019, nr 5.
  2. A. Horvath, H. Szajewska, Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, s. 191-196.
  3. P. Albrecht, M. Dziekiewicz, Ulewanie – praktyczny poradnik, „Pediatra po Dyplomie” 2016, nr 5.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij