Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci
Katarzyna Makos

Refluks u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie choroby refluksowej przełyku u dzieci

Refluks u noworodka czy niemowlaka często bywa przez rodziców mylony z ulewaniem. Jednak regurgitacje to zjawisko fizjologiczne i jeśli nie towarzyszą mu dodatkowe objawy, nie wymaga interwencji lekarskiej. Jeżeli natomiast cofaniu się treści żołądkowej do jamy ustnej dziecka towarzyszą wymioty, nawracające infekcje dróg oddechowych, problemy z karmieniem, snem czy przybieraniem na wadze przez malucha, należy podejrzewać refluks żołądkowo-przełykowy. Należy także pamiętać, że refluksowi może w ogóle nie towarzyszyć ulewanie, a jedynymi symptomami schorzenia są płacz czy prężenie się i odginanie głowy podczas karmienia (zespół Sandifera).

Refluks u niemowlaka – przyczyny 

Refluks żołądkowo-przełykowy (GER) polega na cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Jeśli trwa krócej niż 3 minuty i nie powoduje żadnych objawów to uznawany jest za fizjologiczny – u zdrowych osób występuje nawet do kilkunastu epizodów, głównie po posiłkach.

Fizjologiczny refluks żołądkowo-przełykowy. Refluks a ulewanie

U niemowląt często obserwuje się regurgitacje, czyli ulewanie (treść pokarmowa cofa się aż do jamy ustnej), które ustępują zwykle ok. 12-14 miesiąca życia. Spowodowane jest to głównie przez niedojrzały układ pokarmowy (zmniejszone napięcie zwieracza dolnego przełyku, krótki przełyk, duży kąt między przełykiem a wpustem żołądka, mniejsza podatność na rozciąganie żołądka pod wpływem dużej ilości pokarmu, słabsza motoryka dwunastnicy), a także długie pozostawanie w pozycji leżącej. Ulewanie nie ma wpływu na wzrastanie i rozwój, nie wywołuje żadnych innych dolegliwości. 

Jeśli refluksowi u noworodka czy niemowlaka towarzyszą jakiekolwiek dodatkowe objawy, a w badaniach obrazowych widać uszkodzenie błony śluzowej żołądka i przełyku, to wtedy stwierdza się chorobę refleksową przełyku (GERD).

Refluks u niemowlaka – objawy

Refluksowi mogą towarzyszyć ulewanie lub wymioty, ale może on przebiegać bez tych objawów. W przypadku GERD może wystąpić m.in. krztuszenie się, dławienie, wybudzanie ze snu, zaburzenia wzrastania. Małe dzieci nie potrafią zgłosić pieczenia w przełyku czy bólu, dlatego refluks będzie u nich objawiać się niechęcią do jedzenia, płaczem.

Przeczytaj także, jakie mogą być inne przyczyny wymiotów u dziecka.

Niekiedy symptomem refluksu u niemowląt jest odginaniem głowy do tyłu czy prężenie ciała podczas karmienia. Jest to zespół Sandifera, czyli grupa złożonych zaburzeń ruchowych, które pojawiają się jako odruch obronny na drażniące działanie treści żołądkowej.

W chorobie refleksowej u noworodków i niemowląt mogą wystąpić objawy pozaprzełykowe – przewlekły kaszel, chrypka, częstsze zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, problemy ze snem, bezdechy, co świadczy o mikroaspiracji treści pokarmowej do układu oddechowego. 

Powiązane produkty

Refluks u niemowląt – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów alarmowych konieczne jest poszerzenie diagnostyki w celu podjęcia decyzji o konieczności leczenia. Objawy alarmowe to: wymioty treścią żółciową, krwawienie z przewodu pokarmowego, utrzymujące się wymioty, zahamowanie wzrastania i spadek masy ciała, dysfagia, objawy związane z aspiracją do dróg oddechowych, choroba metaboliczna lub genetyczna. 

Złotym standardem w diagnostyce refluksu u pacjentów pediatrycznych jest badanie pH-impendanacji przełykowej. Polega ono na założeniu na 24 godziny sondy do przełyku i pomiarze zmiany pH i oporności (impedancji) w przełyku pod wpływem treści pokarmowej.

W odróżnieniu do zwykłej pH-metrii, pozwala na wykrycie refluksu kwaśnego i zasadowego (u niemowląt, ze względu na mniejsze wydzielanie soku żołądkowego i spożycie dużej ilości mleka, treść pokarmowa częściej ma odczyn zasadowy), a także określenie zasięgu refluksu.

Badanie obrazowe, tj. gastroskopia, u małych dzieci wiąże się z zastosowaniem znieczulenia ogólnego, wykonywana jest raczej w celu wykluczenia innych chorób lub oceny powikłań (eozynofilowe zapalenie przełyku, choroba Leśniowskiego-Crohna, przełyk Baretta), niż samego potwierdzenia GERD. USG jamy brzusznej nie jest badaniem pozwalającym na wykrycie choroby – zaobserwowanie podczas badania cofania się treści żołądkowej do przełyku nie uprawnia do postawienia rozpoznania GERD.

GERD u niemowląt – leczenie

Ulewanie u dzieci ma charakter przejściowy i jeśli nie obserwuje się współwystępowania żadnych objawów alarmowych, to nie powinno niepokoić to rodziców. W takich przypadkach, aby ograniczyć ilość regurgitacji i uspokoić opiekunów, można zastosować mieszanki zagęszczające pokarm, zwiększyć częstość karmień z równoczesnym zmniejszeniem zjadanej porcji, nie dopajać dziecka wodą (chyba że istnieje taka potrzeba i lekarz zaleci takie postępowanie). 

KROPLE I SYROPY NA REFLUKS

Pomocne może okazać się utrzymywanie przez jakiś czas pozycji pionowej i unikanie ucisku na jamę brzuszną po karmieniu, a także  stosowanie specjalnych smoczków ograniczających połykanie powietrza oraz unikanie ekspozycji dziecka na dym tytoniowy. Niekiedy zaleca się układanie maluszka na brzuchu lub lewym boku (ale zawsze pod kontrolą rodzica, ponieważ te pozycje zwiększają ryzyko śmierci łóżeczkowej). 

Jeśli istnieje podejrzenie alergii pokarmowej, to można zastosować na próbę (2-4 tygodni) dietę eliminacyjną z wykluczeniem podejrzanego alergenu. Leczenie preparatami blokującymi wydzielanie soku żołądkowego (np. inhibitory pompy protonowej) jest zarezerwowane wyłącznie u dzieci z chorobą refluksową. 

  1. A. Plocek, M. Kostrzewa, E. Toporowska-Kowalska, Zastosowanie MII-pH w diagnostyce pozaprzełykowego refluksu żołądkowo-przełykowego, „Pediatria po Dyplomie” 2019, nr 5.
  2. A. Horvath, H. Szajewska, Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, s. 191-196.
  3. P. Albrecht, M. Dziekiewicz, Ulewanie – praktyczny poradnik, „Pediatra po Dyplomie” 2016, nr 5.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Mleka specjalistyczne dla dzieci. Jakie mleko modyfikowane na refluks, alergię i inne problemy?

    Współczesna pediatria dysponuje szerokim wachlarzem specjalistycznych preparatów mlecznych, które stanowią nieocenione wsparcie dla niemowląt borykających się z różnorodnymi problemami zdrowotnymi. Preparaty te są wynikiem zaawansowanych badań naukowych i technologicznych innowacji, dzięki którym możliwe jest precyzyjne dostosowanie składu mleka do specyficznych potrzeb wcześniaków czy dzieci z refluksem, alergią lub nietolerancją laktozy. Artykuł ten stanowi kompleksowy przegląd dostępnych na rynku mlek specjalistycznych, ich właściwości, zastosowania oraz korzyści płynących z ich stosowania. Przedstawione zostaną również szczegółowe informacje dotyczące mechanizmów działania poszczególnych składników oraz wskazówki odnośnie właściwego doboru preparatu do konkretnych dolegliwości występujących u niemowląt.

  • Chrypka u dziecka – przyczyny, leczenie i domowe sposoby

    Kiedy dziecko ma chrypę, jego głos jest osłabiony. Najczęstszą przyczyną chrypy u dziecka są infekcje dróg oddechowych. Wśród innych przyczyn wymienia się m.in. alergię, bierne palenie czy refluks żołądkowo-przełykowy. Przewlekły, długotrwale utrzymujący się zachrypnięty głos u dziecka wymaga konsultacji laryngologicznej.  W jaki sposób leczy się chrypkę u dziecka? Które domowe sposoby na złagodzenie chrypy warto stosować?

  • Zaburzenia łaknienia u dzieci – co robić, gdy dziecko jest niejadkiem?

    Zaburzenia łaknienia u dzieci, objawiające się obniżonym apetytem lub wybiórczością pokarmową, mogą mieć rozmaite przyczyny. Mogą być stanem fizjologicznym, niewymagającym leczenia (często dotyczy to dzieci w wieku od 1 do 5 lat), lecz mogą również być objawem choroby (np. schorzeń układu pokarmowego, oddechowego, nerwowego). Problemy z apetytem nierzadko towarzyszą dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, mogą mieć także podłoże emocjonalne. Zaburzenia łaknienia często wymagają wielospecjalistycznego podejścia – współpracy pediatry, lekarzy specjalistów, logopedy, psychologa.

  • Refluks – przyczyny, objawy, rodzaje i zapobieganie

    Refluks żołądkowo-przełykowy oznacza zarzucanie kwaśnej treści z żołądka do przełyku. Gdy objawy takie jak zgaga i ból w przełyku utrzymują się długo, wówczas mówi się o chorobie refluksowej. Jak się objawia refluks i w jaki sposób można go leczyć? Które domowe sposoby na refluks są skuteczne? 

  • Żywienie w chorobie refluksowej przełyku – jak powinna wyglądać dieta przy refluksie? Założenia, produkty dozwolone, jadłospis i przepisy

    Refluks żołądkowo-przełykowy jest to zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Powodem tego stanu rzeczy może być nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza, który tworzy przegrodę między przełykiem a żołądkiem lub obniżone ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku, powodujące jego niewydolność. W złagodzeniu objawów refluksu pomoże odpowiednia dieta. Jakie produkty jeść, a których unikać przy chorobie refluksowej?

  • Domowe sposoby na zgagę i refluks – co wybrać?

    Uczucie kwaśności w ustach, nieprzyjemne „przejście” czegoś palącego przez gardło, a nawet czasami odruch wymiotny. Znasz ten problem? To zgaga – typowy objaw refluksu żołądkowo-przełykowego. Czy wiesz jak sobie z nim poradzić?

  • Zioła na refluks — naturalne łagodzenie dolegliwości

    Zioła od wieków są uznawane i stosowane jako lekarstwo na większość gastrycznych problemów. Nie leczą tych schorzeń, ale potrafią łagodzić ich dolegliwości.

  • Pieczenie i uczucie palenia w przełyku i gardle – przyczyny i objawy. Co pomaga na palący przełyk?

    Pieczenie i uczucie palenia w przełyku oraz gardle po jedzenie są objawami zgagi – głównej oznaki choroby refluksowej. Jakie inne choroby powodują, że przełyk piecze, pali i boli? Kiedy należy udać się do specjalisty? W jaki sposób złagodzić te nieprzyjemne dolegliwości? Podpowiadamy. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl