Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru
Katarzyna Makos

Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

Witamina D dla dzieci – jakie funkcje pełni w organizmie witamina D?

Witamina D została odkryta w 1922 r. jako czwarta z kolei spośród witamin. Jest hormonem steroidowym i podobnie jak witaminy A, E i K, rozpuszcza się w tłuszczach. Wyróżnia się kilka jej postaci różniących się budową, pochodzeniem oraz aktywnością metaboliczną. 

Witaminę D można podzielić na:

  1. Witaminę D endogenną – powstaje w naskórku i skórze właściwej (a dokładnie w błonach komórkowych keratynocytów i fibroblastów) pod wpływem promieniowania UVB z prekursora wit. D3, którym jest 7-dehydrocholesterol. W ten sposób powstaje cholekalcyferol (kalciol), który w wątrobie przekształcany jest do 25-hydroksy-cholekalcyferolu (kalcydiolu, 25(OH)D3). Ma on małą aktywność metaboliczną, ale jest przydatny do określania zasobów wit. D w organizmie ze względu na swoją stabilną budowę. Następnie w nerkach metabolizowany jest do 1α,25 dihydroksycholekalcyferolu (kalcytriol, 1α,25(OH)2D3). Proces ten zachodzi także komórkach przytarczyc, mięśniach gładkich naczyń krwionośnych, makrofagach. To najbardziej aktywna metabolicznie postać wit. D.
  2. Witaminę D egzogenną – jest ona przyswajana z diety – cholekalcyferol (D3) pochodzenia zwierzęcego i ergokalcyferol (D2) obecny w roślinach, drożdżach i innych grzybach.

Działanie witaminy D (a dokładniej kalcytriolu) polega na aktywacji jądrowego i błonowego receptora VDR obecnego w różnych komórkach ludzkiego organizmu (m. in. kościach, nerkach, jelitach, mózgu, naczyniach krwionośnych, komórkach układu immunologicznego, a także komórkach nowotworowych). Poprzez pobudzenie VDR aktywuje ona transkrypcję różnych genów, prowadząc do powstania licznych białek o różnej funkcji w organizmie. To wszystko składa się na plejotropowe działanie wit. D. 

Witamina D pełni różne funkcje w ludzkim organizmie:

  • regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej poprzez zmiany stężenia PTH (parathormon produkowany przez przytarczyce), wchłaniania wapnia i fosforu, metabolizmu kostnego
  • aktywacja metabolizmu w tkance mięśniowej, wpływ na siłę mięśniową, wpływ na prawidłowe działanie układu immunologicznego, m.in. udział w produkcji defensyny i katelicydyny przez neutrofile, makrofagi, hamowanie nadmiernej odpowiedzi zapalnej, stymulacja szpiku, 
  • działanie neuroprotekcyjne,
  • działanie kardioprotekcyjne – regulacja wydzielania reniny, kurczliwości mięśnia sercowego,
  • regulacja czynności wydzielniczej trzustki (insuliny),
  • działanie przeciwnowotworowe – regulacja cyklu komórkowego i hamowanie podziału komórek nowotworowych.

Witamina D dla dzieci – jaki powinien być prawidłowy poziom witaminy D u dziecka? Kiedy wykonać badanie?

Poziom wit. D w organizmie dziecka najlepiej odzwierciedla oznaczenie poziomu 25(OH)D3 (kalcydiolu). Prawidłowy zakres mieści się między 30-50 pg/ml. Profilaktyczne przyjmowanie witaminy D jest zalecane u wszystkich dzieci w populacji ogólnej w dawce zależnej od wieku, masy ciała, pory roku.

Nie ma zaleceń, aby przesiewowo należało badać poziom wit. D u każdego dziecka, wskazane jest to w przypadku grupy ryzyka.

Należą do niej pacjenci z: opóźnieniem psychoruchowym i nieprawidłowym wzrastaniem, zaburzeniami kostnymi (bóle kostne, osteomalacja, osteoporoza, nawracające złamania, wady postawy), zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej i układu endokrynologicznego, zaburzeniami wchłaniania (choroby jelit, mukowiscydoza), nawracającymi infekcjami, z chorobami neurologicznymi i mięśniowymi (padaczka, miopatie), z nadciśnieniem tętniczym, chorobami autoimmunizacyjnymi, chorobami wątroby i nerek. Kontrolne badanie poziomu 25(OH)D3 zaleca się też w przypadku stosowania dawek leczniczych w niedoborze witaminy D około 1-3 miesiące od wdrożenia terapii. 

Powiązane produkty

Witamina D dla dzieci – niedobór

Niedobór witaminy D u dzieci prowadzi do zmniejszenia wchłaniania wapnia (Ca) w jelitach i jego zmniejszonej reabsorpcji w nerkach. Niski poziom Ca we krwi aktywuje przytarczyce do wydzielania PTH, który zwiększa uwalnianie wapnia z kości przez osteoklasty. Jeśli taki stan utrzymuje się długotrwale, prowadzi to do zniszczenia tkanki kostnej i wystąpienia osteoporozy, osteopenii lub w skrajnym niedoborze – do krzywicy. Krzywica objawia się powiększeniem ciemiączek i ich opóźnionym zarastaniem, rozmiękaniem kości czaszki (objaw piłeczki pinpongowej), wydatnymi guzami czołowymi, pogrubieniem przyczepów chrzęsto-kostnych żeber, nasad kości, opóźnionym ząbkowaniem, koślawością lub szpotawością kolan, tężyczką, zaburzeniami rozwoju. 

Niedobór wit. D może prowadzić także do osłabienia siły mięśniowej, zmniejszenia wydzielania insuliny, nasilonej potliwości. Ze względu na regulację układu immunologicznego przez wit. D dzieci z jej niedoborem mogą częściej zapadać na infekcje, głównie dróg oddechowych. U osób z niedoborami witaminy D zaobserwowano zwiększone ryzyko rozwojów nowotworów jelita grubego, prostaty, jajnika, piersi, trzustki. 

Witamina D dla dzieci – dawkowanie. Jaki preparat z witaminą D3 dla dziecka wybrać?

Witaminę D w dawce profilaktycznej dawkuje się w zależności od wieku, masy ciała, poziomu nasłonecznienia. 

Zalecane dawkowanie witaminy D u dzieci to:

  • u noworodków donoszonych, wcześniaków urodzonych w 33-36 tygodniu ciąży i niemowląt do 6. miesiąca życia zalecana dawka wit. D wynosi 400IU/dobę (u dzieci karmionych mieszankami mlecznymi należy uwzględnić dawkę przyjęta wraz z pokarmem),
  • u niemowląt w wieku 6-12 miesięcy witaminę D podaje się w dawce 400-600IU/dobę (i tez należy uwzględnić wit. D przyjętą z pokarmem),
  • u dzieci w wieku 1.-10. rok życia w okresie od października do kwietnia zaleca się 600-1000IU/dobę,
  • u nastolatków zalecana dawka wit. D to 800-2000IU/dobę,
  • w przypadku dzieci otyłych dawka wzrasta dwukrotnie (1600-4000IU/dobę) i podaje się ją przez cały rok. 

W przypadku dzieci ze stwierdzonym niedoborem wit. D, dawkę ustala się w zależności od wyników badań. Na rynku obecnie można znaleźć kilka preparatów zawierających witaminę D i mających status leku i dostępnych bez recepty (tzw. lek OTC). Warto zaznaczyć, iż w przeciwieństwie do suplementów, lek musi być dokładnie przebadany pod kątem skuteczności, składu i bezpieczeństwa. W aptekach znajdują się różne formy preparatów z wit. D dla niemowląt: krople, spraye, kapsułki wyciskane (twist-off), dla starszych dzieci można wybrać m.in. tabletki do ssania.

Przedawkowanie witaminy D objawia się hiperkalcemią, zwiększa ryzyko nefrokalcynozy i kamicy nerkowej.

  1. M. Walicka, E. Czerwińska, E. Marcinowska-Suchowierska, Witamina D – wpływ na kość, „Postępy Nauk Medycznych” 2012, t. 25, nr 3.
  2. A. Rusińska, P. Płudowski, M. Walczak i in., Zasady suplementacji i leczenia wit. D – nowelizacja 2018 r., „Postępy neonatologii” 2018, t. 24, nr 1.
  3. B. M. Gruber, Fenomen wit. D, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2015, nr 69, s. 127-169.
  4. A. Gadomski, Skutki niedoboru wit. D w organizmie, „Nowa Pediatria” 2017, t. 21, nr 1, s. 34-37.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij