Pod pojęciem witamina D mieści się grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych. Podstawowe znacznie mają dwie formy witaminy D: witamina D2 naturalnie występująca w roślinach oraz przede wszystkim witamina D3 (cholekalcyferol) naturalnie występująca w organizmach zwierzęcych.
Witamina D3, która ma największe znaczenie dla człowieka, powstaje w skórze pod wpływem światła słonecznego. W naskórku dzięki ekspozycji na światło słoneczne dochodzi do szeregu przemian chemicznych, które doprowadzają do powstania witaminy D3.
Jaką rolę pełni w organizmie witamina D3?
W chwili obecnej przypisuje się jej wiele właściwości. Przede wszystkim witamina D3 odpowiedzialna jest za regulację gospodarki wapniowo - fosforanowej w organizmie. Jej właściwy poziom wpływa zatem na dobry stan kości, zębów, zapobiega powstawaniu krzywicy, osteoporozy i osteomalacji. Ta funkcja witaminy D3 jest jednak znana praktycznie wszystkim. Jednak nie wszyscy wiedzą, że właściwy poziom witaminy D3 odgrywa dużą rolę w prawidłowej odpowiedzi immunologicznej organizmu - dzięki jej właściwej ilości dochodzi bowiem do podwyższenia odporności i tym samym do rzadszego zapadania na rożnego rodzaju infekcje. Ponadto wysoki poziom witaminy D3 zmniejsza ryzyko rozwoju niektórych chorób autoimmunologicznych (stwardnienie rozsiane, nieswoiste zapalenia jelit, toczeń rumieniowaty) i nowotworów. Znamienne zmniejszenie ryzyka rozwoju nowotworu udowodniono bowiem w przypadku raka sutka, jelita grubego i prostaty. Wysoki poziom witaminy D zmniejsza też ryzyko rozwoju miażdżycy i innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Ponadto ogranicza ona też rozwój niektórych chorób psychicznych, między innymi schizofrenii i i nerwicy lękowej. Niski poziom witaminy D ma też wpływ na rozwój cukrzycy typu 1 i 2.
Ponieważ prawie 90 % witaminy D jest syntetyzowane w skórze, jej ilość w naszym organizmie czerpana tylko z takiego źródła jest niewystarczająca. Ma to związek ze stosowaniem kremów z filtrem, które ograniczają syntezę, jak również spędzanie dużej ilości czasu w pomieszczeniach. Dodatkowo dieta uboga w witaminę D (np. ryby, nabiał) przyczynia się do jej niedoboru. Dlatego też bardzo ważna jest suplementacja witaminy D.
Jakie są wytyczne suplementacji witaminy D?
Suplementacja witaminy D powinna być wprowadzona juz w pierwszych dniach życia. Dzieci pomiędzy 0-6 miesiącem życia powinny otrzymywać codziennie 400 j.m. witaminy D. Pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia powinno podawać się 400-600 j.m. w okresie od września do kwietnia lub przez cały rok, jeśli nie ma zapewnionej wystarczającej syntezy witaminy D w skórze. Podobne zalecenia przewidziane są dla osób pomiędzy 1 a 18 rokiem życia, zmienia się tylko dawka - 600-1000 j.m. Osoby powyżej 65 roku życia powinny przyjmować 800-2000 j.m. witaminy D dziennie.
Kobiety planujące ciążę powinny otrzymywać codziennie 400 j.m., zaś kobiety będące już w ciąży i karmiące piersią powinny przyjmować 1500-2000 j.m. witaminy D najpóźniej od drugiego trymestru ciąży. W przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie zaleca się 400-800 j.m., taką dawkę maluchy otrzymują do uzyskania 40 tygodnia wieku korygowanego, następnie dawka jest taka sama jak dla dzieci pomiędzy 0-6 miesiącem życia urodzonych o czasie. Dzieci i młodzież z otyłością powinni przyjmować 1200-2000 j.m. witaminy D dziennie, zaś osoby o ciemnej karnacji i pracujące w nocy- 1000-2000 j.m.
Witamina D wywiera pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Dlatego ważne jest, abyśmy przestrzegali zaleceń dotyczących jej suplementacji i w miarę możliwości dużą część naszego wolnego czasu spędzali na słońcu.
Wytyczne suplementacji witaminą D
wiek pacjenta |
zalecana dawka |
0-6 miesięcy |
400 j.m. |
6-12 miesięcy |
400-600 j.m. |
1-18 lat |
600-1000 j.m. |
18-65 lat |
1000-2000 j.m. |
65+ lat |
800-2000 j.m. |