Czym grozi przedawkowanie witaminy D?

Witaminy to substancje, z których każda pełni w organizmie określoną funkcję. Zasadniczo nie są one syntetyzowane w naszym ustroju i powinny być dostarczane wraz z pożywieniem. Wyjątek stanowi m.in. witamina D wytwarzana w skórze ludzkiej pod wpływem słońca. Unikanie promieniowania słonecznego oraz pokarmów bogatych w tę witaminę może prowadzić do niedoboru (awitaminozy), który może być niebezpieczny dla naszego zdrowia. Jednak nadmiar witamin, czyli hiperwitaminoza, jest równie groźny, jak jej deficyt. 

Rola witaminy D w organizmie – dlaczego jest tak ważna?

Występują dwie szczególnie istotne formy witaminy D: cholekalcyferol (witamina D3), który powstaje w skórze i znajduje się w pożywieniu oraz ergokalcyfelor (witamina D2), występujący wyłącznie w żywności, głównie w produktach roślinnych. Witamina D jest niezbędna do utrzymania prawidłowej struktury kośćca. Pobudza mineralizację zębów i kości oraz zapobiega krzywicy. Substancja ta bierze udział w przemianach wapniowo-fosforowych w organizmie, zapobiega ich nadmiernemu wydalaniu, zapewniając stałe stężenie tych pierwiastków we krwi.

Witamina D wspomaga również prawidłowe działanie systemu immunologicznego, zwiększając odporność organizmu. Reguluje produkcję i wydzielanie insuliny przez trzustkę, utrzymując prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Korzystnie wpływa na stan skóry, wykazuje działanie na wzrost i różnicowanie komórek, zapobiega i zmniejsza stany zapalne, m.in. łuszczycę. Poprzez wpływ na stężenie wapnia we krwi, który jest niezbędny w procesie przechodzenia impulsu nerwowego i skurczu mięśni, umożliwia prawidłowe działanie układów nerwowego i mięśniowego.

Przedawkowanie witaminy D

Warto podkreślić, że przedawkowanie witaminy D jest niemożliwe w przypadku, gdy dostarczamy ją z pożywieniem, nawet przy nadmiernej ekspozycji na słońce. Organizm potrafi ochronić się sam przed wysokimi dawkami tej witaminy. Jednym z mechanizmów, z jakiego korzysta, jest barwnik występujący w skórze – melanina.  

Hiperwitaminoza (nadmiar) a zatrucie witaminą D

Gdy stężenie witaminy D w organizmie wynosi powyżej górnej granicy normy (50-60 ng/ml), mamy wtedy do czynienia z hiperwitaminozą.

Normy te nie dotyczą dorosłych oraz dzieci cierpiących na nadwrażliwość na witaminę D, która jest patologiczną odpowiedzią na bezpieczną dawkę tej witaminy i pojawia się w idiopatycznej hiperkalcemii, chłoniakach czy chorobie ziarniniakowej. 

Przy zatruciu witaminą D stężenie aktywnej postaci tej witaminy przekracza 100 ng/ml i współwystępuje łącznie z hiperkalciurią (zwiększonym wydalaniem wapnia z moczem), hiperkalcemią (podwyższona ilość wapnia we krwi) i zahamowaniem aktywności wydzielania parathormonu (PTH).

Skutki i objawy przedawkowania witaminy D 

Nadmiar witaminy D jest w tylko w niewielkiej ilości wydalany z organizmu człowieka i gromadzi się w narządach takich jak: wątroba, mózg, a także skórze, kościach oraz innych tkankach. Wywołuje również nadmierne uwalnianie wapnia z kości i odkładanie się go m.in. w nerkach, wątrobie, skórze, sercu, płucach, naczyniach krwionośnych, powodując zwapnienia. 

Do symptomów przedawkowania należą:

• zapalenie skóry,
• nudności,
• utrata apetytu,
• bóle głowy i brzucha,
• biegunka lub zaparcia,
• wzmożone pragnienie,
• nadmierne pocenie,
• częste oddawanie moczu, który może być mętny,
• metaliczny smak w ustach,
• niewydolność nerek,
• opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego,
• nadpobudliwość i rozdrażnienie,
• nieregularna czynność serca,
• zmiany w naczyniach krwionośnych i sercu, zwiększone ryzyko miażdżycy, zawału serca oraz kamieni nerkowych,
• możliwość wystąpienia wad rozwojowych u płodu.

Pacjenci powinni jednak pamiętać, że chociaż suplementy diety są dostępne w aptekach bez recepty, to należy je zażywać zgodnie z dawkowaniem znajdującym się na opakowaniu. Warto także rozpoczęcie suplementacji omówić z lekarzem, który na podstawie specjalistycznych badań określi dla nas odpowiednią dawkę i zdecyduje czy nie ma przeciwwskazań do przyjmowania preparatu.