Czym grozi przedawkowanie witaminy D?
Witaminy to substancje, które są niezbędne do życia człowiekowi, a każda z nich pełni w organizmie określoną funkcję. Zasadniczo nie są one syntetyzowane w naszym ustroju i powinny być dostarczane wraz z pożywieniem. Wyjątek stanowi m.in. witamina D wytwarzana w skórze ludzkiej pod wpływem słońca. Unikanie promieniowania słonecznego oraz pokarmów bogatych w tę witaminę może prowadzić do niedoboru (awitaminozy), który może być niebezpieczny dla naszego zdrowia. Jednak nadmiar witamin, czyli hiperwitaminoza, jest równie groźny, jak jej deficyt.
Rola witaminy D w organizmie – dlaczego jest tak ważna?
Występują dwie szczególnie istotne formy witaminy D: cholekalcyferol (witamina D3), który powstaje w skórze i znajduje się w pożywieniu oraz ergokalcyfelor (witamina D2), występujący wyłącznie w żywności, głównie w produktach roślinnych. Witamina D jest niezbędna do utrzymania prawidłowej struktury kośćca. Pobudza mineralizację zębów i kości oraz zapobiega krzywicy. Substancja ta bierze udział w przemianach wapniowo-fosforowych w organizmie, zapobiega ich nadmiernemu wydalaniu, zapewniając stałe stężenie tych pierwiastków we krwi. Witamina D wspomaga również prawidłowe działanie systemu immunologicznego, zwiększając odporność organizmu. Reguluje produkcję i wydzielanie insuliny przez trzustkę, utrzymując prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Korzystnie wpływa na stan skóry, wykazuje działanie na wzrost i różnicowanie komórek, zapobiega i zmniejsza stany zapalne, m.in. łuszczycę. Poprzez wpływ na stężenie wapnia we krwi, który jest niezbędny w procesie przechodzenia impulsu nerwowego i skurczu mięśni, umożliwia prawidłowe działanie układów nerwowego i mięśniowego.
Przedawkowanie witaminy D
Warto podkreślić, że przedawkowanie witaminy D jest niemożliwe w przypadku, gdy dostarczamy ją z pożywieniem, nawet przy nadmiernej ekspozycji na słońce. Organizm potrafi ochronić się sam przed wysokimi dawkami tej witaminy. Jednym z mechanizmów, z jakiego korzysta, jest barwnik występujący w skórze – melanina.
Hiperwitaminoza (nadmiar) a zatrucie witaminą D
Gdy stężenie witaminy D w organizmie wynosi powyżej górnej granicy normy (50-60 ng/ml) mamy wtedy do czynienia z hiperwitaminozą. Za bezpieczny poziom uważa się, zgodnie z wytycznymi towarzystw naukowych, wartość 50 ng/ml dla osób dorosłych, a u dzieci 100 ng/ml.
Przy zatruciu witaminą D stężenie aktywnej postaci tej witaminy przekracza 100 ng/ml i współwystępuje łącznie z hiperkalciurią (zwiększonym wydalaniem wapnia z moczem), hiperkalcemią (podwyższona ilość wapnia we krwi) i zahamowaniem aktywności wydzielania parathormonu (PTH).
Skutki i objawy przedawkowania witaminy D
Nadmiar witaminy D jest w tylko w niewielkiej ilości wydalany z organizmu człowieka i gromadzi się w narządach takich jak: wątroba, mózg, a także skórze, kościach oraz innych tkankach. Wywołuje również nadmierne uwalnianie wapnia z kości i odkładanie się go m.in. w nerkach, wątrobie, skórze, sercu, płucach, naczyniach krwionośnych, powodując zwapnienia.
Do symptomów przedawkowania należą:
- zapalenie skóry,
- nudności,
- utrata apetytu,
- bóle głowy i brzucha,
- biegunka lub zaparcia,
- wzmożone pragnienie,
- nadmierne pocenie,
- częste oddawanie moczu, który może być mętny,
- metaliczny smak w ustach,
- niewydolność nerek,
- opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego,
- nadpobudliwość i rozdrażnienie,
- nieregularna czynność serca,
- zmiany w naczyniach krwionośnych i sercu, zwiększone ryzyko miażdżycy, zawału serca oraz kamieni nerkowych,
- możliwość wystąpienia wad rozwojowych u płodu.
Pacjenci powinni jednak pamiętać, że chociaż suplementy diety są dostępne w aptekach bez recepty to nie należy ich przyjmować kiedy tylko mają taką ochotę, a zażywać zgodnie z dawkowaniem zawartym na opakowaniu. Warto także rozpoczęcie suplementacji omówić z lekarzem, który na podstawie specjalistycznych badań określi dla nas odpowiednią dawkę i zdecyduje czy nie ma przeciwwskazań do przyjmowania preparatu.
