Zaburzenia łaknienia u dzieci – co robić, gdy dziecko jest niejadkiem?
Katarzyna Makos

Zaburzenia łaknienia u dzieci – co robić, gdy dziecko jest niejadkiem?

Zaburzenia łaknienia u dzieci, objawiające się obniżonym apetytem lub wybiórczością pokarmową, mogą mieć rozmaite przyczyny. Mogą być stanem fizjologicznym, niewymagającym leczenia (często dotyczy to dzieci w wieku od 1 do 5 lat), lecz mogą również być objawem choroby (np. schorzeń układu pokarmowego, oddechowego, nerwowego). Problemy z apetytem nierzadko towarzyszą dzieciom z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, mogą mieć także podłoże emocjonalne. Zaburzenia łaknienia często wymagają wielospecjalistycznego podejścia – współpracy pediatry, lekarzy specjalistów, logopedy, psychologa.

Zaburzenia łaknienia u dzieci – przyczyny 

Najczęstszą przyczyną przejściowego zmniejszenia łaknienia u dzieci jest choroba infekcyjna (np. biegunka wirusowa lub inna choroba z towarzyszącą gorączką). U niemowląt spadek apetytu często jest głównym objawem infekcji dróg oddechowych – rodzice zgłaszają lekarzowi, że dziecko zjada mniejsze porcje, czas karmienia jest wydłużony, a maluch szybko męczy się w trakcie jedzenia. Stany zapalne dziąseł, zmiany próchnicze zębów, zapalenie gardła lub zmiany w jamie ustnej (pleśniawki, afty) także mogą być przyczyną odmowy zjedzenia pokarmów przez dziecko (szczególnie tych kwaśnych, gorących, pikantnych). Zwiększona męczliwość w trakcie spożywania pokarmów może współistnieć też z chorobami układu krążenia (wady serca, anemia, kardiomiopatia, ringi naczyniowe). 

Wśród przyczyn organicznych zaburzeń łaknienia u dzieci mogą występować problemy gastrologiczne – wady rozwojowe przełyku, przetoki przełykowo-tchawicze, ucisk na przełyk (ringi naczyniowe, guzy śródpiersia, przepuklina przeponowa), refluks u niemowlaka, zbyt duży język, krótkie wędzidełko, rozszczep podniebienia, eozynofilowe zapalenie przełyku, alergie pokarmowe, zapalenia jelit, celiakia, zakażenia pasożytnicze, a także zaparcia (dziecko w obawie przed bólem w trakcie defekacji może powstrzymywać się od jedzenia). U dzieci z zaburzeniami neurologicznymi (mózgowe porażenie dziecięce, zaburzenia OUN, miopatie, dystrofie mięśniowe), metabolicznymi (nietolerancja fruktozy, zaburzenia cyklu mocznikowego itp.) oraz endokrynologicznymi (niedoczynność tarczycy, nadnerczy) często współistnieje osłabiony apetyt. 

Znacznie częstsza jest jednak etiologia nieorganiczna. U podłoża problemów związanych z jedzeniem mogą leżeć nieprawidłowe relacje na linii opiekun – dziecko (rodzic nadmiernie kontrolujący, lęk separacyjny itp.), zaburzenia sensoryczne i emocjonalne (w tym zaburzenia ze spektrum autyzmu), a także zaburzenia lękowe występujące po jakimś traumatycznym wydarzeniu związanym z jedzeniem (zakrztuszenie się, karmienie na siłę, karmienie sondą). 

Zaburzenia łaknienia u dzieci – objawy towarzyszące. Kiedy udać się do pediatry? 

Wśród niepokojących objawów (tzw. red flags), które powinny zaniepokoić rodziców i lekarza oraz skłonić do pogłębionej diagnostyki to:

  • zaburzenia wzrastania, niedobór masy ciała oraz opóźnienie rozwoju psychoruchowego,
  • wymioty, krztuszenie się w trakcie posiłku, nadmierne ślinienie, 
  • nawracające zapalenia dróg oddechowych,
  • odynofagia (ból w trakcie przełykania), 
  • przewlekła biegunka,
  • ekstremalne ograniczenia żywieniowe, rygorystyczne ograniczenie produktów,
  • objawy krążeniowo-oddechowe i inne sugerujące poważną chorobę przewlekłą,
  • dodatkowe zachowania mające na celu spadek masy ciała (nadmierna aktywność fizyczna, przyjmowanie preparatów odchudzających itp.).
Sprawdź, jakie leki i preparaty na biegunkę u dzieci znajdziesz na DOZ.pl

Powiązane produkty

Leczenie zaburzeń łaknienia u dzieci

Na początku należy określić stan odżywienia dziecka, przeprowadzić analizę dietetyczną i ocenić, czy dieta pokrywa zapotrzebowanie energetyczne dziecka. W dalszym postępowaniu należy wykluczyć przyczyny organiczne oraz sprawdzić, czy u dziecka nie występują niedobory pokarmowe (m.in. wit. A, wit. D, żelazo, wapń, kwas foliowy). 

Należy pamiętać, że u dziecka w 1.-5. roku życia fizjologicznie może występować wybiórczy apetyt. Ważne jest wówczas, aby rodzic „nie poddawał się” przedwcześnie w rozszerzaniu diety i podejmował próbę włączenia określonego produktu kilkukrotnie. Istnieje kilka technik włączania nowych pokarmów – nowe są włączane w momencie największego łaknienia albo dopiero po zaspokojeniu tzw. pierwszego głodu znanym jedzeniem. Skuteczne może być też stopniowe wprowadzanie nowego smaku lub faktury. 

Jeśli u dziecka występują zaburzenia łaknienia, oprócz konsultacji z lekarzem pediatrą, warto udać się również do neurologopedy. Czasami konieczna może być również wizyta u psychologa.

Zaburzenia łaknienia u dzieci – zalecenia

Podstawowe zalecenia w przypadku osłabienia apetytu u dziecka to:

  • regularność posiłków, podawanie małych porcji, unikanie wmuszania i przedłużania posiłku (powinien trwać max. 20-30 min, brak podjadania w trakcie dnia (rozwój prawidłowej regulacji głodu i sytości),
  • odpowiedni nastrój w trakcie jedzenia – brak presji ze strony rodzica, w trakcie spożywania posiłku dziecko siedzi przy stole, rodzic zachęca do samodzielnego jedzenia (na miarę możliwości motorycznych dziecka),
  • dodawanie zagęstników do mleka u niemowląt, które nie radzą sobie z utrzymywaniem w jamie ustnej i przełykaniem płynów o rzadkiej konsystencji,
  • odpowiednia łyżeczka (miękka, nie za głęboka i duża, dobrze wyprofilowana), talerzyk z antypoślizgowym spodem.
  1. Rybak A., Socha P., Stolarczyk A. i in., Ocena częstości występowania zaburzeń karmienia u dzieci w Polsce. Możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, „Standardy Medyczne Pediatria” 2011, nr 8, s. 131-44.
  2. Levine A., Bachar L., Tsangen Z. i in., Screening criteria for diagnosis of infantile feeding disorders as a cause of poor feeding or food refusal, „J Pediatr Gastroenterol Nutr” 2011, nr 52, s. 563-8.
  3. Kądziela K., Miszkurka G., Sapieha-Neffe D., Zaburzenia karmienia u dzieci – plan postępowania diagnostycznego, „Pediatria po Dyplomie” 2016, nr 4.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żółtaczka u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie i hospitalizacja. Czy jest to groźna choroba?

    Żółtaczka u noworodka to stosunkowo często występujące zjawisko, gdyż dotyczy około 60% maluchów. Najbardziej charakterystycznym objawem żółtaczki noworodkowej jest zmiana koloru skóry i białek oczu na żółty lub pomarańczowy. Czy żółtaczka noworodkowa jest groźna dla zdrowia dziecka? Jak wygląda leczenie tego schorzenia w warunkach szpitalnych?

  • Rumień zakaźny – przyczyny, objawy i leczenie

    Rumień zakaźny to zakaźna choroba wirusowa, która dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 2. do 12. roku życia. Może więc wystąpić zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci. Nie należy jednak do niebezpiecznych chorób, a jej objawy w większości przypadków ustępują samoistnie.

  • Ból gardła u dziecka – co go powoduje? Co stosować na bolące gardło u dzieci?

    Ból gardła u dziecka może pojawić się kilka razy do roku. Jego przyczyną są zazwyczaj wirusy, a wśród objawów towarzyszących najczęściej wymienia się katar, chrypkę, gorączkę oraz kaszel. Jak złagodzić ból gardła u dziecka? Kiedy infekcja gardła u dzieci wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza?

  • Łuszczyca u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie. Jak dbać o skórę łuszczycową u dziecka?

    Łuszczyca u niemowląt i dzieci to przewlekła choroba zapalna skóry, która nastręcza wielu trudności małym pacjentom. Na skórze dziecka pojawiają się zmiany (grudki) pokryte tzw. blaszką łuszczycową przypominającą łuskę. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, ale duży wpływ na jej pojawienie się mają czynniki genetyczne. W jaki sposób się ją leczy? Jak wygląda profilaktyka łuszczycy u dzieci?

  • Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

    Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  • Biały szum – czym jest i dlaczego uspokaja dzieci?

    Biały szum może być stosowany do maskowania innych dźwięków, takich jak hałas uliczny, co może pomóc chociażby w polepszeniu jakości snu. Może również pomóc w uspokojeniu niemowląt i dzieci, które mają trudności z zasypianiem, a także poprawić ich koncentrację. Jednak długotrwałe narażenie na głośny biały szum może prowadzić do uszkodzenia słuchu i pogorszenia zdolności postrzegania dźwięków. Ponadto nadmierna ekspozycja na biały szum może powodować zmęczenie, drażliwość i inne problemy zdrowotne związane z przemęczeniem, takie jak bóle głowy i bezsenność. Jak stosować biały szum, żeby przyniósł zmęczonym rodzicom chwilę wytchnienia i uspokoił dziecko, a jednocześnie nie pogorszył jakości słuchu domowników?

  • Dziecko ma gorączkę – jak podawać leki i obniżyć temperaturę?

    Gorączka u dziecka to powszechny objaw chorobowy, który zazwyczaj jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Może towarzyszyć wielu schorzeniom, takim jak grypa, zapalenie gardła, zapalenie ucha, zapalenie płuc, angina czy infekcje dróg moczowych. Gorączka u dziecka może wystąpić również w wyniku szczepienia lub innych czynników, także tych wynikających z autoimmunologii. Czy gorączkę trzeba zbijać od razu po tym, kiedy się pojawi? Jak obniżyć ją domowymi sposobami i czy nacieranie skóry dziecka alkoholem może okazać się pomocne?

  • Skala Brazeltona (NBAS) – co to jest? Do czego służy?

    Zrozumienie języka, w jakim komunikują się niemowlęta, jest dużą zagadką nie tylko dla rodziców, ale także dla pediatrów i badaczy. Skala Brazeltona (NBAS) powstała w 1973 roku i do dzisiaj stanowi przydatne narzędzie w ocenie indywidualnego charakteru niemowląt i dzieci aż do ukończenia 2 miesiąca życia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij