Selektywne zaburzenie odżywiania – przyczyny, objawy i leczenie wybiórczego jedzenia

Selektywne zaburzenie odżywiania – czym jest? 

Selektywne zaburzenie odżywiania (SED, ang. Selective Eating Disorder, jedzenie wybiórcze) charakteryzują się odczuwaniem silnego lęku przed jedzeniem. Osoba, która choruje na to zaburzenie, zazwyczaj je kilka: jeden, czasem dwa lub trzy rodzaje pożywienia, często bardzo mocno skonkretyzowane (nawet marka produktu spożywczego). Nierzadko są to mało odżywcze produkty, jak na przykład frytki czy chleb. 

Kryteriami opisującymi selektywne odżywianie się są: 

• ograniczanie ilości i jakości jedzenia przez okres minimum 2 lat, 
• brak chęci i odmawianie próbowania nowych produktów spożywczych, 
• brak zniekształceń poznawczych i zaabsorbowania się kształtem i masą ciała, 
• nieobecność obaw przed udławieniem się lub wymiotowaniem, 
• masa ciała może być prawidłowa, zbyt niska lub zbyt wysoka. 

Dowiedz się więcej, jakie są inne rodzaje zaburzeń odżywiania.

Selektywne zaburzenie odżywiania – czy jest groźne? Jakie niesie ze sobą konsekwencje? 

Zdrowa dieta to dieta urozmaicona, która dostarcza wszystkich niezbędnych organizmowi do funkcjonowania składników. Zakłada ona spożycie wielu różnych produktów, z różnych grup spożywczych. Każdy organizm żywy potrzebuje określonej ilości kalorii, białek, tłuszczy, węglowodanów oraz witamin i składników mineralnych. Spożywając tylko kilka produktów, nie ma możliwości pokrycia zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki. Każdy z nich niedostarczony w odpowiedniej ilości może okazać się niedoborowy i powodować niebezpieczne dla zdrowia skutki mogące się objawiać na wiele sposobów, zależnie od tego, o który konkretny składnik chodzi.

Przeczytaj artykuł o tym, jakie są konsekwencje niedożywienia białkowego.

Selektywne zaburzenie odżywiania (jedzenie wybiórcze) – przyczyny 

Przyczyny selektywnych zaburzeń odżywiania leżą w psychice. Najczęściej są to traumatyczne przeżycia nacechowane bardzo silnymi emocjami z jedzeniem w roli głównej. Do takich wydarzeń można zaliczyć: zakrztuszenie się czy silne wymioty. Czasem zdarza się, że jest to śmierć bliskiej osoby. Dwa najbardziej znane przypadki SED to historie dwóch Brytyjek. 20-letnia Hanna Little od dzieciństwa przez 15 lat żywiła się tylko frytkami, a Abi Stroud od 10. roku życia jadła tylko frytki, biały chleb i ser żółty jednej marki. W obydwu przypadkach powodem była trauma, u drugiej z dziewczynek chodziło o śmierć ukochanej babci. Znanych jest wiele przypadków, gdzie dzieci po na przykład po zakrztuszeniu się jednym warzywem przez wiele lat nie wzięły do ust żadnego innego. Coraz częściej dostrzegana jest także zależność pomiędzy selektywnymi zaburzeniami odżywiania, a autyzmem oraz związek z zaburzoną integracją sensoryczną (inne odczuwanie zmysłu smaku, węchu, dotyku). 

Dowiedz się, dlaczego dziecko nie chce jeść.

Selektywne zaburzenie odżywiania – objawy 

Objawem SED u małych dzieci może być płacz, krzyk lub odruch wymiotny, wypluwanie lub wyrzucanie pokarmu. Osoba dotknięta tym zaburzeniem odmawia przyjmowania pokarmów o konkretnej konsystencji, smaku lub zapachu. Chory może odczuwać silny lęk przed łączeniem i mieszaniem różnych smaków i konsystencji. Łączy się to bardzo mocno z silnymi emocjami i próby zmuszania do jedzenia mogą tylko nasilić problem. 

Sprawdź: preparaty na apetyt dla dzieci.

Selektywne zaburzenie odżywiania – leczenie 

To, w jaki sposób leczyć selektywne zaburzenia odżywiania, zależy od ich przyczyny. Jeśli powodem pojawiania się wybiórczości pokarmowej są zaburzenia integracji sensorycznej, to wskazane jest podjęcie terapii SI. Prowadzą ją logopedzi, psychologowie oraz niektórzy fizjoterapeuci. Jeśli powodem jest jakieś traumatyczne przeżycie, konieczna będzie psychoterapia, najlepiej w podejściu poznawczo-behawioralnym. Opisane zostały także przypadki, gdzie skuteczna okazała się być hipnoza. Najważniejsze jest zdiagnozowanie przyczyny i włączenie do terapii wszystkich niezbędnych specjalistów. Często poza wymienionymi przydatnym może być także lekarz oraz dietetyk ze znajomością tematów z zakresu psychologii odżywiania i psychodietetyk.