Kwashiorkor – przyczyny, objawy, leczenie niedożywienia białkowego
Katarzyna Gmachowska

Kwashiorkor – przyczyny, objawy, leczenie niedożywienia białkowego

Kwashiorkor to stan zagrażający życiu. Czym dokładnie jest i jak przebiega? Jakie są objawy niedożywienia białkowego u dzieci i dorosłych i jak wygląda jego leczenie? Kto najbardziej jest narażony na kwashiorkor? Podpowiadamy.

Kwashiorkor najczęściej występuje w wyniku rozległych urazów, dużego stanu zapalnego lub ciężkich chorób i dotyczy osób otyłych lub przebywających na oddziałach intensywnej terapii. Do objawów kwashiorkoru zalicza się obrzęki, spadek masy mięśniowej, zaburzenia wodno-elektrolitowe, śpiączkę. Leczenie polega na wdrożeniu terapii żywieniowej zapewniającej pokrycie zapotrzebowania kalorycznego oraz bogatej w substancje odżywcze i witaminy.  

Kwashiorkor – czym jest? Jak przebiega? 

Kwashiorkor, nazywany także niedożywieniem stresowym, jest stanem niedożywienia białkowego, który rozwija się w następstwie urazu, ciężkiej choroby lub dużego stanu zapalnego. Zazwyczaj rozwija się szybko i w krótkim czasie prowadzi do objawów niedoboru białka oraz obrzęków. Kwashiorkor jest stanem zagrożenia życia. Pacjentami najbardziej narażonymi na wystąpienie objawów niedożywienia stresowego są osoby otyłe oraz chorzy oddziałów intensywnej terapii. U pacjentów z kwashiorkorem obserwuje się obrzęki, zaburzenia wodno-elektrolitowe, spadek stężenia białek oraz albumin. Niekiedy obserwuje się przyrost masy ciała spowodowany retencją (gromadzeniem/nadmiarem) wody.  

Kwashiorkor jest dużym zagrożeniem dla dzieci, jeśli jego leczenie nie zostanie wdrożone odpowiednio szybko. Niedożywienie białkowe może prowadzić do zaburzenia wzrostu i rozwoju, niepełnosprawności fizycznej i intelektualnej, a nawet do śmierci.  

Kwashiorkor – przyczyny  

Do najczęstszych przyczyn kwashiorkoru zalicza się: 

  • rozległe urazy, ciężki stan zapalny powodujący wzrost zapotrzebowania kalorycznego, 
  • choroby takie jak nowotwory, choroby przebiegające z wysoka gorączką, marskość wątroby,  
  • niedostateczna podaż składników odżywczych (wywołana depresją, zaburzeniami psychiatrycznymi),  
  • zespoły złego wchłaniania, zaburzenia wchłaniania,  
  • choroby neurologiczne, 
  • choroby nefrologiczne (zespół nerczycowy, dializoterapia). 

Polecane dla Ciebie

Kwashiorkor – objawy u dorosłych i dzieci 

Kwashiorkor może przebiegać bez typowych cech niedożywienia. Ze względu na retencję wody dochodzi do obrzęków i wzrostu masy ciała, co niekiedy opóźnia wdrożenie leczenia żywieniowego.  

Do częstych objawów niedożywienia białkowego należą: ogólne osłabienie, apatia, drażliwość oraz zanik tkanki tłuszczowej i mięśni. Typowym objawem kwashiorkoru są obrzęki całego ciała, najbardziej nasilone na kończynach dolnych oraz duży, wypukły brzuch. Ze względu na niedobór składników odżywczych obserwuje się suche i łamliwe włosy, pękające paznokcie, zmianę koloru skóry.  

Dzieci z niedożywieniem białkowym mają zwiększoną tendencje do zapadania na infekcje, zwłaszcza dróg oddechowych, przewlekłe biegunki, oddają duże ilości moczu oraz prezentują objawy nietolerancji laktozy.  

W ciężkich przypadkach kwashiorkor może prowadzić do śpiączki i śmierci.  

Kwashiorkor – diagnostyka  

Podczas oceny stanu odżywienia zbiera się dokładny wywiad żywieniowy dotyczący utraty lub wzrostu masy ciała, oceny budowy ciała oraz ilości mięśni i tkanki tłuszczowej. Do badań pomocnych w rozpoznaniu niedożywienia zalicza się stężenie albumin, ocenę równowagi kwasowo-zasadowej, poziom elektrolitów, ilość białka całkowitego, transferryny oraz ocenę funkcji wątroby i nerek. Stężenie albumin określa aktualny stan odżywienia oraz ciężkość choroby.

Niedożywienie często powoduje obniżenie odporności, dlatego wykonuje się także badania mające na celu ocenę układu odpornościowego.  

Kwashiorkor – leczenie  

U pacjentów z podejrzeniem kwashiorkoru wdraża się leczenie żywieniowe drogą pozajelitową lub drogą dojelitową. Leczenie żywieniowe stosuje się u osób, u których nie ma możliwości zastosowania diety doustnej przez dłużej niż tydzień, lub u osób przyjmujących mniej niż 60% zalecanej normy żywieniowej. Ponadto leczenie żywieniowe stosuje się u pacjentów z chorobą nowotworową czy zaburzeniami wchłaniania.  

Warto pamiętać, że dzienne zapotrzebowanie na białko zdrowego dorosłego człowieka wynosi 25–35 kcal na każdy kilogram oraz ok. 1,5 g białka/kg masy ciała na dobę. U osób z przewlekłymi chorobami oraz znacznym wyniszczeniem zapotrzebowanie kaloryczne wynosi 35–45 kcal/kg mc./dobę oraz 2–3 g białka/kg/dobę. Ze względu na wzrost zapotrzebowania białkowego u osób przewlekle chorych zaleca się spożywanie produktów bogatych w białko. Diety przemysłowe zawierają wszystkie niezbędne składniki i są dostosowane do aktualnych potrzeb pacjenta.  

Wybór drogi żywienia jest zależny od stanu pacjenta. Metodą z wyboru jest żywienie doustne. W przypadku problemów z połykaniem lub chorób przełyku można zastosować żywienie za pomocą zgłębnika lub przetoki, tzw. jejunostomii. U osób z zaburzeniami wchłaniania, uporczywymi biegunkami, wymiotami i u osób nieprzytomnych stosuje się żywienie pozajelitowe, czyli dożylne. 

Kwashiorkor – powikłania  

Do powikłań niedożywienia białkowego zalicza się: 

  • osłabienie siły mięśniowej, 
  • zanik mięśni oddechowych, który może prowadzić do zaburzeń oddychania i wentylacji,
  • spadek odporności, 
  • zanik kosmków jelitowych oraz osłabienie czynności jelit, a w konsekwencji zaburzenia trawienia i wchłaniania, 
  • zaburzenia wodno-elektrolitowe, 
  • zaburzenia pracy serca, 
  • osteoporozę,
  • utrudnione gojenie się ran, zwiększone ryzyko odleżyn i owrzodzeń.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij