Zespół Pica – czym jest zespół łaknienia spaczonego? Jak go leczyć?
Katarzyna Turek-Kawecka

Zespół Pica – czym jest zespół łaknienia spaczonego? Jak go leczyć?

O zespole łaknienia spaczonego mówi się wtedy, gdy osoba spożywa produkty, których nie można zaliczyć do żywności. Zaburzenie to może prowadzić do szeregu powikłań zagrażających życiu. Dlaczego chory odczuwa pragnienie do zjedzenia ziemi, lodu czy szkła? W jaki sposób leczy się zespół Pica? 

Będąc dzieckiem, każda osoba uczy się – poprzez wskazówki opiekunów oraz własne doświadczenia – co nadaje się do jedzenia, a co nie. W późniejszym życiu zupełnie naturalnie przychodzi wiedza, czy nowo poznawany produkt może być spożyty bez uszczerbku na zdrowiu. Niektóre osoby jednak niezależnie od wieku i pomimo wcześniej nabytej świadomości, że konkretne przedmioty nie są jadalne, nie mogą się powstrzymać przed włożeniem ich do ust i spożyciem ich.  

Zespól Pica – czym jest? U kogo może się pojawić? 

Zespół Pica to celowe spożywanie substancji nie stanowiących produktów żywnościowych, pomimo świadomości że nie są one jadalne. Choroba ta należy do grupy zaburzeń odżywiania i obejmuje spożywanie między innymi ziemi, surowej skrobi, lodu, kamieni, szkła i wielu innych przedmiotów, które mogłyby się wydawać oczywiste, że nie nadają się do zjedzenia.

Pomimo że choroba ta nie jest specjalnie znana w społeczeństwie, to opisana została ponad 2000 lat temu, jeszcze przez Hipokratesa. Od tamtej pory zaobserwowana została wśród ludzi na całym świecie oraz u wielu gatunków zwierząt. Według badań częstość tego zaburzenia wynosi nawet 4% wśród dorosłych ludzi uczęszczających do poradni odchudzającej, u połowy dzieci i aż u ponad połowy kobiet w ciąży. 

Syndrom Pica – jakie są jego formy? 

Zgodnie z kryteriami zaburzeń psychicznych DSM-5 zespół Pica może zostać zdiagnozowany, kiedy spożywanie niejadalnych substancji trwa minimum miesiąc, jest niewłaściwe dla danego wieku rozwojowego oraz nie jest częścią praktyki rozpowszechnionej wśród społeczeństwa. Najczęściej pojawiającymi się formami łaknienia spaczonego (Pica) są: 

  • geofagia – spożywanie brudu lub ziemi, 
  • amylofagia – spożywanie surowej skrobi, 
  • ryzofagia –spożywanie surowego ryżu, 
  • trichofagia – spożywanie włosów lub wełny, 
  • ksylofagia – spożywanie drewna i powstałego z niego papieru, 
  • pagofagia – spożywanie lodu, 
  • koniofagia – spożywanie kurzu. 

Polecane dla Ciebie

Przyczyny zespołu łaknienia spaczonego 

Powody występowanie zespołu Pica nie są nadal do końca poznane. Wiadomo jest, że zachowania polegające na spożywaniu nietypowych substancji pojawiają się częściej u osób z anemią, niższym stężeniem hemoglobiny, żelaza i cynku oraz niższym hematokrytem. Ponadto osoby chorujące na schizofrenię lub zaburzenia obsesyjno-kompulsywne także jedzą nienadające się do spożycia produkty (jako sposób na radzenie sobie z chorobą). Innym istotnym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo pojawienia się zespołu Pica jest restrykcyjna dieta, z której wynika niedożywienie. Substancje niejadalne dają choremu pewnego rodzaju uczucie pełności w żołądku.  

Patomechanizm zespołu Pica wiąże się często ze zmniejszoną aktywnością enzymu nazwanego oksydazą cytochromową wydzielanego w błonach śluzowych jamy ustnej. Ponadto, schorzenie związane jest także z niedoborem innych enzymów, w skład których wchodzi żelazo, wydzielanych poprzez centralny układ nerwowy. 

Łaknienie spaczone (zespół Pica) – powikłania 

Powikłania spaczonego łaknienia będą zależne od jego rodzaju i tego, co dana osoba najczęściej spożywa. Począwszy od bóli brzucha i niechęci do spożywania tradycyjnych dań, kiedy w żołądku zalegają niejadalne substancje, a skończywszy na zaburzeniach elektrolitowych, zatruciach, anemii i infekcji. Możliwe jest wystąpienie wrzodów żołądka, perforacji (pęknięcia) lub niedrożności (zatkania) przewodu pokarmowego. Te sytuacje zazwyczaj muszą skończyć się nagłą interwencją chirurgiczną.

Znane są także przypadki, gdzie spożycie niejadalnych substancji przyczyniło się do poważnych uszkodzeń mechanicznych lub śmierci chorego. Przykładem może być szkło, które zraniło przełyk, czy wieczko z butelki, które zablokowało krtań i doprowadziło do uduszenia się. 

Leczenie zespołu Pica 

Pierwszym krokiem leczenia zespołu Pica będzie leczenie powikłań, które pojawiły się po spożyciu substancji niejadalnych, niebędących żywnością. Następnie powinna nastąpić szeroka ocena psychologiczna, czy u chorego nie występują zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, schizofrenia lub inne zaburzenia psychiczne, które mogłyby wpływać na pojawienie się spaczonego łaknienia. Gdy zostanie stwierdzona jakaś nieprawidłowość, koniecznie muszą zostać włączone terapia oraz leki. Równocześnie powinno się sprawdzić, czy u chorego nie występują niedobory żywieniowe (szczególnie składniki mineralne, których niedobór często jest powiązany z występowaniem zespołu Pica) i uzupełnić ewentualne braki.

Absolutną koniecznością jest także zaniechanie restrykcyjnych diet niskokalorycznych oraz sprawdzenie wartości energetycznej spożywanej diety i odniesienie jej do indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego. W przypadku, kiedy nie można powstrzymać się od spożywania niejadalnych substancji, z pewnością ostatnią rzeczą, którą powinno się robić, to wprowadzać lub utrzymywać deficyt energetyczny. U kobiet w ciąży, u których pojawia się spaczone łaknienie, powinno się ocenić zarówno kaloryczność spożywanej diety, jak i jej wartość wynikającą z zawartości minerałów i witamin.

  1. D. Miao, S. L. Young, C. D. Golden, A meta-analysis of pica and micronutrient status, American Journal of Human Biology, 27 (1) 2014. 
  2. A. Brytek-Matera, Zaburzenia odżywiania się, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2021. 
  3. M. Bogdanovic, D. Alempijevic, D. Curcic, T. Durmic, A Fatal Outcome of Pica Syndrome, The American Journal of Forensic Medicine and Pathology, nr 1 2018. 
  4. J. L. Miller, Iron Deficiency Anemia: A Common and Curable Disease, Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine, nr 3 2013. 
  5. D. Yadav, J. Chandra, Iron Deficiency: Beyond Anemia, Indian Journal of Pediatrics, nr 78 2011. 
  6. S. Advani, G. Kochhar, S. Chachra, P. Dhawan, Eating everything except food (PICA): a rare case report and reviewJournal of International Society of Preventive & Community Dentistry, nr 4 (1) 2014.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema, popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub wykonując odbudowę estetyczną, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij