Niedobór witaminy D u noworodków zwiększa ryzyko ADHD, schizofrenii i autyzmu

Noworodki z niedoborem witaminy D są bardziej narażone na rozwój zaburzeń psychicznych, takich jak ADHD, schizofrenia i autyzm – wykazało badanie przeprowadzone na grupie ponad 70 tys. osób. Jaką rolę odgrywa witamina D w rozwoju prenatalnym? Jakie powinny być normy witaminy D we krwi kobiet w ciąży?

1. Poziom witaminy D u noworodka a ryzyko zaburzeń psychicznych. Jak wyglądało badanie?
2. Niski poziom witaminy D u noworodków – wyniki badań
3. Rola witaminy D w rozwoju prenatalnym
4. Jakie powinny być normy witaminy D we krwi kobiet w ciąży?
5. Podsumowanie

Poziom witaminy D u noworodka a ryzyko zaburzeń psychicznych. Jak wyglądało badanie?

Badanie, opublikowane w The Lancet Psychiatry, objęło ogromną grupę pacjentów – 71 793 osób. Naukowcy skorzystali z duńskiej, wyjątkowo dużej i dobrze udokumentowanej bazy danych o nazwie iPSYCH201. Dzięki temu mieli dostęp do unikalnych próbek – w Danii wszystkim noworodkom rutynowo pobiera się kilka kropli krwi z pięty w pierwszych dniach życia, które następnie przechowuje się w biobanku. 

Próbki były zbierane w latach 1981-2005. Dane te obejmowały łącznie 88 764 osób. U części z nich (wspomniane 71 793 osób – w 53% mężczyźni, w 47% kobiety) zdiagnozowano w dzieciństwie lub młodości jedno z sześciu zaburzeń psychicznych: 

• depresja (ponad 24 tys. osób), 
• zaburzenie afektywne dwubiegunowe (niemal 2 tys. osób), 
• schizofrenia (ponad 3,5 tys.), 
• ADHD (ponad 18 tys.), 
• autyzm (ponad 16 tys.), 
• anoreksja (ponad 3,6 tys.). 

Badacze zbadali próbki krwi, mierząc poziom: 

• 25-hydroksywitaminy D (25(OH)D) – to główny wskaźnik poziomu witaminy D w organizmie,
• białka wiążącego witaminę D (DBP) – które wpływa na to, jak witamina D jest transportowana i dostępna w organizmie. 

Dodatkowo wykorzystano dane genetyczne – analizując warianty genów odpowiedzialnych za metabolizm witaminy D. Dzięki temu badanie było bardziej precyzyjne i mogło uwzględnić wpływ genetyczny niezależny od samego poziomu witaminy D. 

Grupą kontrolną było 30 tys. osób wybranych losowo z ogólnej populacji, które nie miały zdiagnozowanych wyżej wymienionych zaburzeń.  

Niski poziom witaminy D u noworodków – wyniki badań

Analiza wykazała, że niższy poziom witaminy D u noworodków korelował ze zwiększonym ryzykiem rozwoju schizofrenii, ADHD i autyzmu w okresie dzieciństwa i wczesnej dorosłości: 

• schizofrenia – o około 44%, 
• ADHD – o około 34%, 
• autyzm – o około 24%. 

Rola witaminy D w rozwoju prenatalnym

Według badaczy witamina D odgrywa kluczową rolę w rozwoju mózgu, a jej niedobór jest niestety powszechny u kobiet w ciąży na całym świecie.  Suplementacja witaminy D w czasie ciąży i w pierwszych miesiącach życia dziecka może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych zaburzeń neurorozwojowych – mówią badacze. Podobnie jak kwas foliowy jest niezbędny, by zapobiegać wadom cewy nerwowej (np. rozszczepowi kręgosłupa), tak witamina D może chronić przed zaburzeniami psychicznymi. 

Badacze oszacowali, że gdyby wszystkie dzieci miały optymalny poziom witaminy D, można by zapobiec 15% przypadków schizofrenii, 9% ADHD i 5% autyzmu – przynajmniej w populacji duńskiej. 

Jakie powinny być normy witaminy D we krwi kobiet w ciąży?

Jak powinna suplementować witaminę D kobieta ciężarna?

Dokładne dawkowanie należy jednak ustalić indywidualnie z lekarzem, ponieważ zależy ono m.in. od masy ciała, ogólnego stanu zdrowia, historii medycznej oraz aktualnego poziomu witaminy D we krwi. Kobiety w ciąży powinny utrzymywać poziom witaminy D3 na poziomie co najmniej 30 ng/ml, najlepiej 40–60 ng/ml, aby zapewnić dziecku odpowiedni rozwój mózgu i kości. 

W przypadku stwierdzonego niedoboru zalecane dawki mogą być wyższe – nawet do 4000 IU dziennie. Witaminy prenatalne zawierające witaminę D powinny być przyjmowane niezależnie od pory roku. Kobiety w ciąży powinny kontynuować suplementację również wiosną i latem, ponieważ sama ekspozycja na słońce często nie zapewnia wystarczającego poziomu tej witaminy. 

Podsumowanie

Wyniki badania obejmującego ponad 71 tys. osób wskazują, że niedobór witaminy D w okresie okołoporodowym może wpływać na zdrowie psychiczne dziecka w przyszłości, w tym rozwój ADHD, schizofrenii i autyzmu. 

Każda kobieta w ciąży powinna suplementować witaminę D – co najmniej 1500–2000 IU dziennie, a przy stwierdzonym niedoborze nawet do 4000 IU.  

Suplementacja witaminy D w ciąży powinna być całoroczna, także latem, ponieważ ekspozycja na słońce nie gwarantuje odpowiedniego poziomu – który dla zdrowia matki i dziecka powinien według norm laboratoryjnych wynosić 30–60 ng/ml.