Pieczenie i uczucie palenia w przełyku i gardle – przyczyny i objawy. Co pomaga na palący przełyk?

Uczucie pieczenia w przełyku wpływa w znaczący sposób na jakość życia, wywołując gorsze samopoczucie czy mniejszą efektywność wykonywanych czynności. Następstwem tego jest sięganie po preparaty dostępne w aptece natychmiastowo łagodzące objawy zgagi oraz stosowanie domowych sposobów. Przyczyny schorzenia najczęściej należy dopatrywać się w codziennej diecie i stylu życia. Co zatem robić, gdy dopadnie nas palenie w przełyku?  

Palenie w przełyku – przyczyny i objawy

Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest schorzeniem, z którym boryka się spora część społeczeństwa krajów wysoko rozwiniętych. Częstość występowania jest porównywalna u kobiet, jak i u mężczyzn. Główną przyczyną refluksu jest brak prawidłowej pracy dolnego zwieracza przełyku, co skutkuje zarzucaniem tam treści żołądkowej. Dodatkowo sprzyjają temu: palenie papierosów, otyłość, brak aktywności fizycznej, jedzenie ostrych potraw, dieta bogato tłuszczowa, ciąża u kobiet, picie alkoholu, kawy i innych napojów z kofeiną oraz przyjmowanie leków, np.: progesteronu, nitrogliceryny, amitryptyliny. 

Pacjenci cierpiący na chorobę refluksową, skarżą się na częste uczucie palenia, pieczenia w przełyku promieniującego aż do gardła oraz jego ból i ucisk, nasilający się w pozycji leżącej i po jedzeniu. Jest to opis charakterystyczny dla zgagi – głównego objawu refluksu. Dodatkowo uporczywa zgaga w nocy może powodować trudności z zasypianiem, niespokojny sen, a także wpływać na pogorszenie samopoczucia w dniu kolejnym. Oprócz tego mogą wystąpić inne, mniej charakterystyczne objawy takie jak puste odbicia, ból w klatce piersiowej, zaburzenia oddychania, nietypowy ból gardła, napadowy kaszel, chrypka oraz podatność na próchnicę.  

U małych dzieci refluks traktowany jest jak normalne zjawisko fizjologiczne, powszechnie znane jako ulewanie, ze względu na proces kształtowania się prawidłowej motoryki przewodu pokarmowego. Przy prawidłowym rozwoju dziecka, objawy te samoistnie ustępują około pierwszego lub drugiego roku życia. Rozpoznanie choroby refluksowej u niemowląt następuje wtedy, gdy dochodzi do niedożywienia, niedokrwistości, jadłowstrętu czy opóźnienia w rozwoju fizycznym.   

Uczucie palenia i pieczenia w przełyku – jakim chorobom towarzyszy? 

Uczucie palenia i pieczenia w przełyku zazwyczaj jest manifestacją choroby refluksowej. Po wdrożeniu odpowiedniego leczenia dochodzi do złagodzenia objawów choroby, jednak czasami pomimo tego, nie dochodzi do poprawy. Wtedy, niestety, może okazać się, że kłucie i ból w przełyku są objawami innych chorób, które będą wymagać wykonania badań diagnostycznych i wdrożenia zaawansowanej farmakoterapii. Mogą one towarzyszyć chorobie wrzodowej żołądka, zespołowi Zollingera-Ellisona, nowotworowi przełyku lub nerwicy przełyku. 

Leki na uczucie pieczenia w przełyku i domowe sposoby na palący przełyk

Natychmiastowe złagodzenie objawów zgagi następuje po podaniu preparatów aptecznych, które występują w postaci tabletek, syropu, tabletek do ssania i żucia oraz w postaci płynnej, czyli potocznie mówiąc „mleczka”. Leczenie "palącego przełyku" polega na zmniejszaniu wydzielania kwasu żołądkowego, jego neutralizowaniu oraz ochranianiu błony śluzowej przed podrażnieniami. Co zatem na refluks? Wyróżnia się preparaty zawierające:  

• sole glinu, wapnia, magnezu i sodu – wchodzą w reakcje z kwasem solnym, dając neutralne, bezpieczne dla organizmu związki, 
• alginiany – w środowisku kwasowym, wytwarzają galaretowaty żel ochronny, który zapobiega podrażnieniom błony śluzowej żołądka,  
• inhibitory pompy protonowej: omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol, dekslanzoprazol, rabeprazol – zmniejszają produkcję kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka,
• antagoniści receptora H₂: ranitydyna i famotydyna – blokują receptory odpowiedzialne za wydzielanie kwasu solnego na skutek działania histaminy. 

Kobiety w ciąży przez cały czas jej trwania narażone są na występowanie zgagi. Mając na uwadze bezpieczeństwo dziecka spośród wymienionych wyżej preparatów, w trakcie ciąży można przyjmować leki zobojętniające lub alginiany w postaci tabletek do ssania lub saszetek. Refluks u niemowlaka leczony jest pod nadzorem lekarza, który może przepisać na recepcie lek recepturowy (wykonywany w aptece) w postaci proszków dzielonych zawierający omeprazol.  

Dosyć istotne w leczeniu refluksu jest wprowadzenie modyfikacji stylu życia i nawyków żywieniowych. Zalecane jest:  

1. Zrezygnowanie z palenia papierosów. 
2. Noszenie ubrań nieuciskających brzucha. 
3. Unikanie pracy w pozycji pochylonej z naciskiem na brzuch oraz nie wykonywanie głębokich skłonów. 
4. Regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym nasileniu (nie należy ćwiczyć bezpośrednio po posiłku). 
5. Redukcja masy ciała. 
6. Uniesienie wezgłowia łóżka.  

Odpowiednia dieta przy refluksie: 

– ograniczenie spożywania napojów gazowanych, napojów zawierających kofeinę (kawa, napoje energetyczne), alkoholu, 

– dieta łatwostrawna, pozbawiona potraw tłustych, 

– nie jeść przy refluksie produktów wzmagających wydzielanie soku żołądkowego,  

– wyeliminowanie z diety produktów, po których zauważalne jest pogorszenie stanu zdrowia. 

Warto również zadbać o kulturę jedzenia i wprowadzenie prawidłowych nawyków po spożyciu pokarmu. Posiłki należy spożywać powoli, bez pośpiechu w spokojnej atmosferze. Dziennie zaleca się jeść częściej, ale mniej – od 4 do 5 posiłków w ciągu doby. Temperatura pokarmu nie powinna być bardzo gorąca, żeby nie podrażniać przełyku oraz nie należy popijać jedzenia dużą ilością płynów, co ułatwia cofanie się treści żołądkowej. Po jedzeniu nie należy przyjmować pozycji leżącej przez co najmniej dwie godziny oraz należy pamiętać o niepodjadaniu przed snem.  

Wśród domowych sposobów na refluks zaleca się wykonanie kleiku z siemienia lnianego. Jest on bogaty w substancje śluzowate, dzięki czemu tworzy powłokę ochraniającą błonę śluzową przewodu pokarmowego. Między posiłkami można pić ciepłe mleko (należy pamiętać, że na początku mleko działa łagodząco, ale później może stymulować produkcję kwasu solnego) albo herbatki z dodatkiem miodu, co zmniejszy odczucie pieczenia w gardle. Profilaktyczne spożywanie octu jabłkowego, zapobiega powstawaniu zgagi, natomiast nie należy spożywać sody oczyszczonej ze względu na jej zasadowy odczyn, który przyjmowany w nadmiarze może doprowadzić do upośledzenia procesu trawienia. 

Palenie w przełyku – kiedy do lekarza? Diagnostyka i badania piekącego przełyku

Sporadyczne występowanie pieczenia w przełyku nie powinno budzić niepokoju. Jeżeli jednak objawy refluksu występują częściej niż dwa razy w tygodniu i pomimo stosowania preparatów dostępnych w aptece nie ustają, należy niezwłocznie udać się do lekarza.  

Wnikliwy wywiad lekarski pozwoli dokonać oceny, czy pacjent cierpi na chorobę refluksową przełyku i czy wymagane jest wykonanie specjalnych badań diagnostycznych. Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia) pozwala na ocenę stopnia zaawansowania choroby, umożliwia potwierdzenie wystąpienia powikłań lub innych chorób wywołujących dolegliwości przełykowe. Przed badaniem endoskopowym nie należy spożywać pokarmów ani płynów przez minimum 6 godzin.