Uczulenie na słońce – przyczyny. Jak złagodzić objawy wysypki od słońca?
Marta Pietroń

Uczulenie na słońce – przyczyny. Jak złagodzić objawy wysypki od słońca?

Promienie słoneczne wykorzystywane są do produkowania witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości oraz wzmacniania układu odpornościowego. Niestety zbyt długa bądź zbyt intensywna ekspozycja na słońce może powodować występowanie alergii. Uczulenie na słońce może dotknąć każdego z nas, dlatego też warto wiedzieć jak postępować, gdy na ciele pojawi się wysypka od słońca. 

Czym jest uczulenie na słońce? Jak się objawia? 

Uczulenie na słońce, czyli fotodermatoza, jest nieprawidłową reakcją na promieniowanie słoneczne i może występować nawet u dzieci. Z medycznego punktu widzenia najbardziej trafnym określeniem jest nadwrażliwość skóry na słońce, co wynika z mechanizmu powstawania. Alergia związana jest zaostrzoną reakcją organizmu z udziałem układu immunologicznego na czynnik, który u innych nie będzie wywoływał żadnej odpowiedzi. Natomiast fotodermatoza (nazywana potocznie alergią na słońce) jest efektem nieprawidłowych zmian zachodzących w skórze pod wpływem działania promieniowania UV.

Skóra, jako najbardziej zewnętrzna warstwa naszego ciała, za pomocą specjalnych fotoakceptorów, zwanych chromoforami, pochłania energię promieniowania słonecznego. Dalej zostaje ona przekierowana jako nieszkodliwe promieniowanie lub wykorzystywana w reakcjach, które, aby zajść, muszą mieć dostarczaną energię z zewnątrz. 

Wśród nadwrażliwości na słońce wyróżnia się:

  • fotodermatozę idiopatyczną – reakcja nadwrażliwości o nieznanym podłożu: pokrzywka słoneczna, osutki świetlne, przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry,
  • fotodermatozę endogenną – wywołana jest przez czynniki wewnętrzne: niedobór witaminy PP, innych witamin z grupy B (pelagra) lub gromadzenie produktów niewłaściwego rozkładu hemu (porfiria),
  • fotodermatozę egzogenną – do jej wystąpienia, oprócz promieniowania słonecznego, konieczny jest również czynnik dodatkowy, np. lek, kosmetyk,
  • choroby ulegające zaostrzeniu pod wpływem światła – toczeń rumieniowaty, zapalenie skórno-mięśniowe,
  • genodermatozy – ich występowanie uwarunkowane jest defektami genetycznymi: skóra pergaminowata i barwnikowa.

Pomimo dużego zróżnicowania nadwrażliwości na słońce, wszystkie rodzaje łączy pojawienie się objawów na skutek oddziaływania promieniowania słonecznego. O nadwrażliwości więc mówimy wtedy, kiedy organizm reaguje nieprawidłowo na dawkę promieniowania słonecznego, która u innej osoby nie wywoła żadnej reakcji.

Objawy uczulenia na słońce

Objawy uczulenia na słońce mogą pojawić się w przeciągu kilku minut lub godzin po ekspozycji na promieniowanie słoneczne, jednak w większości przypadków jest to dłuższy czas, dochodzący nawet do 48h. Miejsce ich występowania może obejmować zarówno obszary skóry, które były eksponowane na światło słoneczne, jak i te całkowicie osłonięte przed bezpośrednią ekspozycją. 

Uczulenie na słońce – jak wygląda?

Do objawów alergii na słońce zalicza się:

  • wielopostaciowe osutki świetlne, głównie w obrębie kończyn górnych oraz klatki piersiowej (swędzące zaczerwienione plamy, pęcherzyki z wysiękiem),
  • pokrzywkę słoneczną (występuję natychmiastowo po ekspozycji na promieniowanie słoneczne, przypomina poparzenie pokrzywą),
  • wyprysk słoneczny,
  • zaczerwienienie skóry,
  • pieczenie skóry,
  • opuchliznę.

Sprawdź także maści, kremy i tabletki na uczulenie i alergie skórne.

Dodatkowo mogą im towarzyszyć: gorączka, ból głowy, zaczerwienienie spojówek czy złe samopoczucie. Objawy zazwyczaj znikają samoistnie i nie pozostawiają po sobie śladu, pod warunkiem zaprzestania eksponowania ich na promieniowanie słoneczne. Jeśli jednak alergię na słońce wywołały zastosowane kosmetyki, zioła lub leki, istnieje dość duże ryzyko wystąpienia przebarwień na skórze, trudnych do usunięcia. 

Powiązane produkty

Uczulenie na słońce – przyczyny

Alergia na słońce może wystąpić jako efekt bezpośredniej ekspozycji skóry na słońce lub być skutkiem uwrażliwienia organizmu spowodowanego stosowaniem substancji fotouczulających – leków, kosmetyków czy ziół. 

Warto znać i rozróżniać dwa pojęcia związane z fotodermatozą: reakcja fototoksyczna oraz reakcja fotoalergiczna. Czym się różnią? Reakcja fototoksyczna występuję o wiele częściej, a jej podłoże nie ma charakteru immunologicznego. Za zmiany skórne odpowiadają substancje chemiczne, które weszły w reakcję z promieniowaniem słonecznym. Natomiast reakcja fotoalergiczna występuje o wiele rzadziej i związana jest z odpowiedzią układu odpornościowego na kontakt z substancją, która pod wpływem ekspozycji na słońce przekształciła się w alergen. 

Alergia słoneczna może być wywoływana przez:

  • leki: sulfonamidy, leki przeciwcukrzycowe, hydrochlorotiazyd, tetracykliny, pochodne fenotiazyny oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne podawane miejscowo (głównie ketoprofen),
  • zioła: nawłoć pospolita, arnika górska, dziurawiec zwyczajny, selery zwyczajne, ruta zwyczajna, figa pospolita, pietruszka zwyczajna, pasternak zwyczajny, chryzantema, dalia, słonecznik zwyczajny, rumianek pospolity, stokrotka pospolita, nagietek lekarski, wrotycz, bylica pospolita, cykoria,
  • olejki eteryczne: bergamotowy, cedrowy, sandałowy, cytrusowy,
  • konserwanty: bitionol, diglukonian chlorheksydyny,
  • substancje zapachowe: piżmo ambretowe, aldehyd cynamonowy, 
  • składnik filtrów przeciwsłonecznych: dibenzylometany, benzofenony, pochodne kwasu paraaminobenzoesowego (PABA).

Uczulenie po opalaniu może wystąpić natychmiast po ekspozycji na promieniowanie słoneczne, efektem czego jest niepożądana reakcja skórna, która u osoby zdrowej nie wywoła takiego efektu. W takiej sytuacji należy unikać ekspozycji na promieniowanie słoneczne.

Uczulenie na słońce – jak złagodzić objawy alergii od słońca?

Jeśli przebywając na słońcu, dostrzeżesz jakiekolwiek objawy świadczące o alergii słonecznej, natychmiast przenieś się w zacienione miejsce. W łagodzeniu objawów alergii na słońce mogą pomóc chłodzące okłady, tj. pantenol w postaci pianki czy żel z aloesu.

Dodatkowo ulgę w objawach mogą zapewnić preparaty dostępne w aptece bez recepty (OTC), takie jak: 

  • krem z hydrokortyzonem do stosowania miejscowego, który zniweluje towarzyszący alergii świąd (bez konsultacji z lekarzem nie może być stosowany poniżej 12. roku życia),
  • preparaty natłuszczające, np. maści lub kremy z pantenolem i alantoiną,
  • doustne preparaty przeciwalergiczne (antyhistaminowe), 
  • preparaty odkażające na bazie oktenidyny, w celu odkażenia rany powstałej na skutek wysięku.

Zazwyczaj alergia na słońce ustaje po wyeliminowaniu czynnika wywołującego uczulenie (leki, zioła czy kosmetyki). Można jej zapobiegać, unikając zbyt długiego przebywania na słońcu bez jakiejkolwiek ochrony. Jeśli jednak po kilku dniach, pomimo stosowania preparatów łagodzących objawy alergii na słońce, nie dochodzi do poprawy albo odczyn alergiczny ulega nasileniu, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. 

Uczulenie na słońce – zapobieganie. Kremy z filtrem i suplementy

Skóra jest wysoce wyspecjalizowaną barierą ochronną, która w pierwszej kolejności narażona jest na oddziaływanie promieniowania słonecznego i związane z tym niepożądane reakcje skórne. Aby zminimalizować skutki skórnych objawów nadwrażliwości na słońce, należy zastosować odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną, do której zaliczane są kremy z filtrem

Wybierając odpowiedni dla siebie preparat, należy kierować się informacjami podawanymi przez producenta na opakowaniu, czyli współczynnikami wysokości ochrony przeciwsłonecznej zwanej faktorami. Dla promieniowania UVB jest to znany każdemu SPF, pozwalający na oszacowanie czasu, jaki można spędzić na słońcu bez wystąpienia zaczerwienienia na skórze. Zaś w przypadku ochrony przed promieniowaniem UVA są to współczynniki PPD i IPD, określające widoczny efekt opalenizny natychmiastowej lub trwałej po ekspozycji na słońce bez ochrony i z zastosowaniem kosmetyków z filtrem anty-UVA. Im większe są wartości wszystkich faktorów, tym większa będzie ochrona skóry przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. 

Mówiąc o nadwrażliwości na słońce, nie sposób nie wspomnieć o ochronie „od wewnątrz”, czyli stosowaniu preparatów zawierających antyoksydanty. Ich rolą jest neutralizowanie wolnych rodników tlenowych, które przyczyniają się nie tylko do wystąpienia alergii na słońce, ale również odpowiadają za proces starzenia się skóry czy rozwinięcia się nowotworów skóry. Do substancji o udowodnionym działaniu foto ochronnym zalicza się witaminę E (α-tokoferol) oraz β-karoten. Preparaty mogą być dodatkowo wzbogacone w witaminę C.

Warto również wzbogacić swoją codzienną dietę o składniki spożywcze bogate w karotenoidy (żółte, pomarańczowe, zielone owoce i warzywa) oraz flawonoidy (warzywa, owoce, rośliny strączkowe, gorzka czekolada, zielona i czarna herbata), które co prawda nie będą blokować dostępu skóry do światła słonecznego, ale skutecznie zniwelują skutki jego działania na organizm. 

  1. A. Nikiel, Przegląd surowców roślinnych o działaniu fotouczulającym i fototoksycznym, „Kosmetologia Estetyczna” 2017, nr 3.
  2. J. Węgłowska, A. Milewska, Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego, „Postępy Kosmetologii” 2011, nr 2.
  3. R. Śpiewak, Fotodermatozy, czyli choroby skóry prowokowane przez światło, „Kosmetyka Profesjonalna 2009, nr 3.
  4. R. Śpiewak, Wyprysk fotoalergiczny i fototoksyczny, „Alergoprofil" 2009, t. 5, nr 2.
  5. P. K. Tuszyński (red.), Leki pierwszego wyboru. Jak rozpoznać i leczyć najczęstsze schorzenia i dolegliwości, Vademecum Farmaceutyczne, 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij