Ciężarna z objawami olergii
Marta Pietroń

Jak sobie radzić z alergią w ciąży?

Co piąta kobieta w ciąży cierpi na alergię, zwłaszcza na alergiczny nieżyt nosa i astmę alergiczną. W czasie ciąży może pojawić się także alergiczne zapalenie spojówek, ostra pokrzywka, alergia pokarmowa, alergia na leki, a nawet anafilaksja. Jak zatem radzić sobie z alergią w ciąży? Jakie leki można stosować na alergię w ciąży? Czy w ciąży można robić testy alergiczne? I czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?

Jakie są przyczyny alergii w ciąży?

Szacuje się, że około 18-30 proc. kobiet w wieku rozrodczym cierpi z powodu chorób alergicznych, które w różnym stopniu mogą wpływać na przebieg i wynik ciąży. Nie można jednoznacznie wskazać na ciąże, jako przyczynę występowania alergii w ciąży. W tym czasie zachodzi mnóstwo zmian w organizmie kobiety, które nie omijają układu immunologicznego. Może to skutkować inną niż dotychczas, reakcją na czynniki zewnętrzne i przyczyniać się do wystąpienia nagłej alergii w ciąży, nawet jeśli nigdy wcześniej nie występowały. W przypadku kobiety ciężarnej będącej alergikiem, ciąża może zarówno nasilić objawy alergii, jak i je wyciszyć, co jest kwestią indywidualną.

Przyczyną alergii w ciąży jest nadmierna reakcja układu odpornościowego na czynniki zewnętrzne zwane alergenami, które u osób nie będących alergikami, nie dadzą żadnych objawów.

Do najczęstszych alergenów można zaliczyć:

  • pyłki traw, zbóż i drzew,
  • roztocza kurzu domowego,
  • sierść zwierząt domowych,
  • zarodniki pleśni,
  • pokarm: orzeszki ziemne, mleko, jaja, ryby, pszenica,
  • leki,
  • lateks,
  • jad owadów błonkoskrzydłych.

Jakie choroby alergiczne rozwijają się podczas ciąży?

Choroby alergiczne występujące w czasie ciąży to alergiczne zapalenie spojówek, alergiczny nieżyt nosa, ostra pokrzywka, alergia pokarmowa, alergia na leki, astma alergiczna i anafilaksja. Dla mamy i dziecka szczególnie groźna jest astma alergiczna, zwłaszcza jej ciężka postać lub brak leczenia. U kobiet w ciąży z astmą wzrasta ryzyko przedwczesnego porodu, wystąpienia stanu przedrzucawkowego, zwiększonej śmiertelności okołoporodowej oraz urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej. Dla dziecka zaś największym zagrożeniem jest niedotlenienie, zwłaszcza jeśli u kobiety w ciąży dojdzie do zaostrzenia objawów astmy.

Jakie są objawy alergii w ciąży?

Objawy alergicznego nieżytu nosa często mylone są z katarem infekcyjnym, zapaleniem zatok przynosowych czy ciążowym nieżytem nosa. Symptomy, po których można go rozpoznać, to:

Często towarzyszą mu objawy ze strony oczu, czyli objawy charakterystyczne dla alergicznego zapalenia spojówek. Zalicza się do nich świąd, łzawienie, przekrwienie, zaczerwienienie i obrzęk spojówek oraz powiek. Co istotne, dolegliwości te występują obustronnie, dzięki czemu alergiczne zapalenie spojówek można odróżnić od infekcji wirusowych lub bakteryjnych. W przypadku podejrzenia zespołu suchego oka należy wykluczyć lub potwierdzić uczucie występowania ciała obcego w oku.

Polecane dla Ciebie

Czy w ciąży wykonuje się testy alergiczne i inną diagnostykę?

Rozpoznanie alergii w ciąży dokonuje się na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz analizy objawów. Szczególnie pomocny może być dzienniczek objawów alergii prowadzony przez kobietę ciężarną. Pozwala on codziennie monitorować zmiany w objawach alergii, zwłaszcza jeśli unika się podejrzanych alergenów.

W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej u kobiety w ciąży nie zaleca się stosować ścisłej diety eliminacyjnej. Istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń odżywiania, co może negatywnie wpłynąć na zdrowie mamy i rozwijającego się dziecka.

Najbezpieczniejszym sposobem na walkę z objawami alergii w ciąży jest stosowanie wody morskiej.

Testy alergiczne a ciąża

Testy alergiczne wykonywane w czasie ciąży to testy in vitro, a dokładnie:

  • test serologiczny w kierunku oznaczenia alergenowo-swoistych IgE, polegający na oznaczeniu we krwi stężenia IgE (immunoglobulina E, czyli białko wytwarzane przez układ odpornościowy w momencie zetknięcia się z antygenem i odpowiedzialne za reakcję alergiczną) dla wybranego alergenu w celu zidentyfikowania, czy to on uczula;
  • test transformacji limfocytów w przypadku alergii na leki, polegający na określeniu reakcji limfocytów T (komórki układu odpornościowego, wyizolowane z krwi i hodowane w warunkach in vitro) na badany lek podejrzewany o bycie alergenem.

Chociaż nie istnieją żadne przeciwwskazania do wykonywania w trakcie ciąży punktowych testów skórnych, ze względu na możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznych podczas badania zaleca się je przełożyć na czas po porodzie. Dotyczy to również prób prowokacyjnych z pokarmami i płatkowych testów skórnych. Wyjątkowo, jeśli testy in vitro nie wskazują jednoznacznie na alergen, a objawy alergii zaostrzają się, można wykonać alergiczne testy skórne.

Alergolog, analizując wyniki testów alergicznych, uwzględni zmiany fizjologiczne, jakie zaszły w organizmie kobiety, zwłaszcza w układzie immunologicznym.

Leki na alergię w ciąży – które można przyjmować?

Czy i jakie leki można przyjmować w ciąży warunkowo pod opieką lekarza? W jakich trymestrach? Które leki są przeciwwskazane? Leki na alergię stosowane w ciąży nie są obojętne dla rozwijającego się dziecka. To, czy dany lek jest bezpieczny dla kobiety ciężarnej, określa system Pregnancy and Lactation Labeling Rule (PLLR) wdrożony w 2015 roku przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA – Food and Drug Administration). Nowy system zastąpił dotychczas stosowaną klasyfikację literową ABCDX.

Leczenie alergii w ciąży powinno odbywać się przy współpracy lekarza prowadzącego ciążę i alergologa. W przypadku gdy kobieta była alergikiem przed zajściem w ciążę, bezpieczeństwo dotychczas stosowanych leków powinna skonsultować z lekarzem. Samodzielna decyzja o podaniu preparatów może negatywnie wpłynąć na rozwijające się dziecko.

Leki na alergię mogą być stosowane tylko po konsultacji z lekarzem. Sprawdź listę leków przeciwalergicznych.

W I trymestrze ciąży, kiedy płód jest najbardziej wrażliwy na działanie szkodliwych czynników, najbezpieczniejsze jest unikanie czynników alergizujących i domowa terapia oparta o produkty, które nie będą szkodliwe dla płodu.

Może jednak okazać się, że metody te będą niewystarczające, a o wiele bardziej szkodliwe będą skutki nieleczenia alergii. Przykładowo nieleczona astma alergiczna może ulec zaostrzeniu i doprowadzić do niedotlenienia płodu.

Kluczowym postępowaniem w leczeniu alergii w ciąży jest unikanie kontaktu z alergenem. W wielu przypadkach może okazać się to trudne do wykonania, a wręcz niemożliwe. Aby przynieść ulgę i złagodzić objawy alergii, w czasie ciąży wiele kobiet sięga po metody farmakologiczne. Stosowanie jakiegokolwiek leku na alergię w ciąży powinno być skonsultowane z lekarzem i dostosowane do występujących dolegliwości oraz stopnia ich nasilenia.

Alergiczne zapalenie spojówek w ciąży

W pierwszej kolejności zaleca się regularne przemywanie oczu roztworem soli fizjologicznej (0,9% NaCl) w celu pozbycia się alergenu z powierzchni oka. Jeśli okaże się to jednak niewystarczające, można sięgnąć po krople do oczu z kromoglikanem sodowym dostępne bez recepty. Kromoglikan sodowy wpływa na uwalnianie histaminy odpowiedzialnej za reakcję alergiczną, natomiast nie łagodzi objawów alergii wywołanych przez histaminę, która została uwolniona wcześniej. Jego skuteczność można zauważyć po 1–2 tygodniach stosowania.

Krople z kromoglikanem sodowym są bezpieczne dla kobiet w ciąży. Nie wchłaniają się z powierzchni oka, a w dotychczas przeprowadzonych badaniach nie wykazały teratogennego działania. Nie oznacza to jednak, że można stosować je bez ograniczeń. Należy używać ich ostrożnie i tylko wtedy, gdy jest to niezbędne.

Równie pomocne w łagodzeniu objawów alergicznego zapalenia spojówek mogą być krople do oczu z ektoiną. Ektoina ze względu na swój wysoki profil bezpieczeństwa nie jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży. Jej działanie polega na łagodzeniu stanu zapalnego wywołanego przez objawy alergii. Ektoina ponadto silnie łączy się z cząsteczkami wody i tworzy na powierzchni oka „wodną powłokę”, która chroni przed kontaktem z alergenem i zapewnia prawidłowe nawilżenie. Zaletą kropli do oczu z ektoiną jest możliwość stosowania ich kilka razy w ciągu dnia. Zastosowanie ektoiny na alergię w ciąży należy skonsultować z lekarzem.

W przypadku nasilonych objawów alergicznego zapalenia spojówek od II trymestru tylko za wyraźną zgodą lekarza można sięgnąć po doustne leki przeciwalergiczne z cetyryzyną (10 mg na dobę) lub loratadyną (10 mg na dobę). Są to leki przeciwhistaminowe II generacji.

Alergiczny nieżyt nosa w ciąży

Pierwszym krokiem w przyniesieniu ulgi w alergicznym nieżycie nosa w ciąży jest przepłukiwanie nosa roztworem soli fizjologicznej (0,9% NaCl) lub irygacja za pomocą hipertonicznego roztworu wody morskiej (NaCl > 0,9%). Pozwala to na pozbycie się alergenów z powierzchni błony śluzowej i zapewnienie jej prawidłowego nawilżenia. Płukanie nosa najłatwiej jest wykonać za pomocą sprayów, aerozoli lub butelek sprzedawanych w zestawach do płukania. Roztwory wody morskiej mogą być dodatkowo wzbogacone w ektoinę, która na powierzchni błony śluzowej nosa tworzy ochronną powłokę. Jej zadaniem jest nie tylko ochrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, ale także utrzymanie wysokiego stopnia nawilżenia, co zapewnia szybszą regenerację błony śluzowej nosa.

Jeśli metody te okażą się niewystarczające, kobieta w ciąży może sięgnąć po krople do nosa zawierające kromoglikan sodowy. Hamują one uwalnianie histaminy i tym samym występowanie objawów alergii. Kromoglikan sodu uznawany jest za bezpieczny dla kobiet w ciąży, ponieważ nie wchłania się z powierzchni błon śluzowych.

Inne schematy leczenia przy wykorzystaniu innych preparatów mogą być wdrażane tylko i wyłącznie pod ścisłym nadzorem lekarskim i tylko wtedy, gdy prowadzący ciążę wyrazi na to zgodę.

W grupie tych preparatów znajdują się donosowe glikokortykosteroidy (GKS), w większości dostępne na receptę. Pomimo dostępności w aptece preparatów bez recepty, nie należy ich przyjmować na własną rękę. Są to leki, które mogą być stosowane w ciąży tylko z polecenia lekarza.

Krople do nosa z ksylometazoliną czy oksymetazoliną mają za zadanie obkurczać naczynia krwionośne błony śluzowej nosa i mogą być stosowane w celu szybkiego ustąpienia obrzęku. Ich stosowanie nie powinno być dłuższe niż 3 dni. Warunkiem zastosowania jest każdorazowo zgoda wyrażona przez lekarza.

Od II trymestru i tylko pod ścisłą kontrolą lekarską można stosować doustne leki na alergię zawierające loratadynę (10 mg na dobę) lub cetyryzynę (10 mg na dobę), chociaż są one mniej skuteczne w udrażnianiu nosa niż preparaty podawane donosowo.

Atopowe zapalenie skóry w ciąży

Leczenie ma na celu zmniejszyć suchość skóry, łagodzić uciążliwy świąd oraz wyciszać stan zapalny. Dość istotna dla AZS jest profilaktyka, która polega na:

  • unikaniu czynników drażniących oraz alergenów,
  • unikaniu długich kąpieli w ciepłej wodzie,
  • stosowaniu emolientów do pielęgnacji skóry,
  • unikaniu kosmetyków zawierających sztuczne substancje zapachowe, konserwanty, barwniki,
  • wybieraniu luźnych i przewiewnych ubrań z naturalnych materiałów.

Po wystąpieniu pierwszych objawów AZS w ciąży zalecane jest jak najszybsze zredukowanie świądu. W tym celu miejscowo stosuje się najsłabsze glikokortykosteroidy, np. krem z 1% hydrokortyzonem, nakładany w postaci cienkiej warstwy. Doustnych leków przeciwhistaminowych nie zaleca się stosować w pierwszym trymestrze ciąży, chyba że ich zastosowanie jest niezbędne ze względu na wysoce nasilony świąd skóry.

Leki na alergię w ciąży, których nie wolno przyjmować

Kobiety w ciąży na alergię kategorycznie nie powinny stosować leków zawierających: pseudoefedrynę, olopatadynę, tetryzolinę, antazolinę, klemastynę, difenhydraminę, hydroksyzynę, ketotifen, prometazynę, lewocetyryzynę, feksofenadynę, azelastynę, desloratadynę, mometazon.

Istnieje zbyt mało informacji na temat bezpieczeństwa stosowania tych leków w ciąży bądź w badaniach na zwierzętach wykazano ich niepożądane działanie na płód. Leki te mogą być stosowane tylko wtedy, gdy korzyść wynikająca z ich przyjmowania przewyższa ryzyko niepożądanego działania na płód.

Domowe metody leczenia alergii w ciąży

Najważniejszym i zarazem najtrudniejszym sposobem radzenia sobie z alergią w ciąży jest unikanie kontaktu z alergenem, zwłaszcza w przypadku alergii wziewnej. Aby temu sprostać, warto korzystać z kalendarza pylenia i prognoz dla alergików, gdzie na bieżąco aktualizowane są informacje, co i w jakim natężeniu obecnie pyli. Spośród domowych sposobów na alergię ważne jest również regularne przepłukiwanie oczu oraz nosa roztworem soli fizjologicznej, co pozwoli usunąć alergeny z powierzchni oka i błony śluzowej nosa.

W zwalczaniu alergii pomocne jest dbanie o dobrą jakość powietrza w domu poprzez:

  • stosowanie oczyszczaczy i nawilżaczy powietrza,
  • wietrzenie mieszkania rano lub wieczorem oraz po deszczu,
  • częstą zmianę i pranie pościeli, firanek, zasłon, poduszek,
  • regularne odkurzanie książek, wszystkich przedmiotów ozdobnych, a także każdego zakamarka, który może okazać się idealnym siedliskiem dla roztoczy kurzu domowego (małe pajęczaki bytujące w kurzu).

Aktywności na świeżym powietrzu warto zaplanować na wczesny ranek lub późne popołudnie, kiedy to wilgotność powietrza jest większa i pyłki nie unoszą się aż tak swobodnie. Największe stężenie dla większości z nich przypada na wczesne popołudnie, zwłaszcza w słoneczne i upalne dni. Przebywając na zewnątrz, warto korzystać z okularów ochronnych, aby choć trochę ograniczyć kontakt oczu z alergenami.

  1. P.K. Tuszyński, Leki i ciąża. Bezpieczna farmakoterapia i suplementacja kobiety ciężarnej, Vademecum Farmaceutyczne, Kraków 2020.
  2. A. Sybilski, Ciąża a choroby alergiczne, Medycyna po Dyplomie 04/2016.
  3. D. Chmielewska-Szewczyk, Ciąża u kobiety z astmą i jej wpływ na dziecko, Alergia Astma Immunologia 2013; 18(3): 145-150.
  4. K. Head, K. Snidvongs, S. Glew, G. Scadding, A.G.M. Schilder, C. Philpott, C. Hopkins, Roztwory soli stosowane donosowo w alergicznym nieżycie nosa, Cochrane Database of Systematic Reviews 2018; 6.
  5. K. Korzeniowska, M. Pawlaczyk, M. Pawlaczyk, A. Jabłecka, Leki przeciwhistaminowe w ciąży, Farmacja Współczesna 2013; 6: 23-27.
  6. M. Lachowicz, Co warto wiedzieć o ektoinie?, Aptekarz Polski 05/2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • In vitro – na czym polega? Przebieg, skuteczność, koszt

    Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problemy z płodnością ma ok. 12% populacji. Szacuje się, że w Polsce dotyczy to aż 20% osób w wieku reprodukcyjnym. Nadzieję na posiadanie potomstwa daje jednak metoda in vitro, która w dużej mierze jest finansowana z programów samorządowych.

  • Łysienie poporodowe – jak długo trwa wypadanie włosów po ciąży i jak sobie z nim radzić?

    Każda kobieta marzy o tym, aby jej włosy były piękne, gęste i lśniące. I właśnie w okresie ciąży włosy takie się stają — są mocniejsze i wyglądają zdrowiej niż przed ciążą. Niestety, ten stan nie będzie utrzymywał się długo, ponieważ włosy zaczynają wypadać zazwyczaj po porodzie. Mówi się wówczas, że doszło do łysienia poporodowego. Czy jest ono groźne? Co robić, gdy po ciąży nadmiernie wypadają włosy? Podpowiadamy.

  • Jak objawia się owulacja? Czy tylko w tej fazie cyklu można zajść w ciążę?

    Owulacja to proces uwolnienia komórki jajowej z pęcherzyka zlokalizowanego w jajniku. Współczesna medycyna daje możliwość stymulacji owulacji. Jest to metoda stosowana w leczeniu niepłodności, która definiowana jest jako niemożność uzyskania ciąży klinicznej przez 12 miesięcy mimo regularnych stosunków płciowych. Obliczanie momentu owulacji może zatem służyć jako metoda antykoncepcyjna lub sposób na zwiększenie szans na zapłodnienie w sytuacji starań o dziecko.

  • USG genetyczne – kiedy wykonać? Ile kosztuje i co może pokazać?

    Badanie USG genetyczne jest w pełni bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i dla kobiety ciężarnej. Jest ono jednym z najważniejszych badań wykonywanych w trakcie trwania ciąży. Podczas badania oceniana jest m.in. anatomia płodu oraz ryzyko aberracji chromosomowych. Jak wygląda obowiązkowe badanie prenatalne i ile kosztuje USG genetyczne?

  • Jakie zmiany hormonalne zachodzą w organizmie kobiety w trakcie ciąży?

    Burza hormonalna to potoczne określenie na wszelkiego rodzaju zmiany zachodzące w gospodarce gruczołów dokrewnych w trakcie trwania ciąży. Każdą kobietę ciężarną dotyczą te same wahania, niemniej towarzyszą im różne odczucia. Co dzieje się z organizmem kobiety w czasie ciąży? Jakie hormony działają na początku ciąży oraz co kortyzol ma wspólnego ze zmiennością nastroju?

  • Pierwsze objawy ciąży – po czym poznać, że doszło do zapłodnienia?

    Mdłości, zawroty głowy, tkliwość piersi? Czy te objawy świadczą o tym, że kobieta jest w ciąży? Owszem, mogą na to wskazywać, niemniej nie muszą. Specjaliści z zakresu ginekologii i położnictwa nie definiują jednoznacznie tzw. wczesnych i późnych objawów ciąży. Można jednak wyróżnić zarówno prawdopodobne, jak i pewne jej oznaki.

  • Kangurowanie – czym jest i jakie może przynieść korzyści?

    Budowanie więzi z dzieckiem można rozpocząć już od pierwszych minut, w których malec pojawi się na świecie. Proces, który odbywa się w kontakcie skóra do skóry, nazywa się kangurowaniem. Może być wykonywane przez mamę, ale także przez tatę noworodka. Jak się przygotować do kangurowania i jak długo można je praktykować?

  • Jakie są objawy niedoczynności tarczycy w ciąży? Czy można ją leczyć? Normy badań

    Niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększyć ryzyko związane z poronieniem, odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym czy krwawieniem poporodowym. Wyjątkowo newralgiczny moment to ten, kiedy niedoczynność wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży. Jak diagnozować i leczyć niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży, tak aby terapia była skuteczna i nie zaszkodziła dziecku?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij