pH-metria przełyku – na czym polega? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg badania pH w przełyku

pH-metria przełyku jest badaniem, które polega na pomiarze stężenia jonów wodorowych (kwaśności) w dolnej części przełyku. Wykonuje się je za pomocą specjalnej sondy zakładanej przez nos, pH-metria przeprowadzana jest u pacjentów z podejrzeniem refluksu żołądkowo–przełykowego, a także u osób, które mają niewyjaśnione dolegliwości zamostkowe bądź nawracające infekcje układu oddechowego (choroba refluksowa pod tzw. maską infekcji układu oddechowego). Jak przebiega badanie? Czy jest bolesne?

Ph-metria przełyku a choroba refluksowa

Choroba refluksowa przełyku jest konsekwencją zarzucania treści z żołądka do przełyku w wyniku zaburzeń funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku. W normalnych warunkach zwieracz stanowi barierę, która uniemożliwia wsteczne przedostawanie się treści. Do zarzucania treści może przyczyniać się otyłość, ciąża, zażywanie pewnych leków (blokery kanałów wapniowych, azotany, doustne środki antykoncepcyjne). Poza typowymi objawami, takimi jak zgaga, refluks może też objawiać się chrypką, kaszlem czy bólem w klatce piersiowej. Jednym z badań pomocnych w diagnostyce refluksu, obok m. in. gastroskopii, jest pH-metria przełyku.

pH-metria przełyku – na czym polega?

pH-metrię przełyku łączy się najczęściej z badaniem impedancji (oporu). Impedancja nie zależy od pH zarzucanej treści, dzięki czemu pozwala wykryć refluks o charakterze innym niż kwaśny. 

Jakie są wskazania do badania pH w dolnej części przełyku?

Rozpoznanie choroby refluksowej przełyku można zazwyczaj postawić na podstawie charakterystycznych objawów w połączeniu z tak zwaną próbą terapeutyczną – leczeniem przy pomocy inhibitorów pompy protonowej, które w refluksie przynoszą ulgę. Badania dodatkowe, takie jak pH-metria wykonuje się w przypadku nietypowych manifestacji choroby refluksowej (objawy przypominające astmę, nawracające infekcje dróg oddechowych czy ucha środkowego), w przypadku braku odpowiedzi na terapię oraz przed ewentualnym leczeniem operacyjnym. 

pH-metria przełyku – przeciwwskazania

pH-metria pomimo tego, że jest badaniem dość inwazyjnym i nieprzyjemnym, jest stosunkowo bezpieczna. Największe ryzyko związane jest uszkodzeniem śluzówki przełyku i krwawieniem, dlatego przeciwwskazaniem są zaburzenia krzepnięcia krwi (wrodzone lub nabyte oraz zażywanie leków przeciwkrzepliwych). Zwiększone ryzyko występuje też u pacjentów z owrzodzeniami lub żylakami przełyku i jego uchyłkami.

pH-metria przełyku – jak przygotować się do badania? 

Przed badaniem warto pozostać przez kilka godzin na czczo, zakładanie sondy może wywołać bowiem odruch wymiotny. Ważne jest, aby na kilka dni przed badaniem odstawić leki, które mogą zafałszować wynik, takie jak inhibitory pompy protonowej, antagonistów receptora H2 czy zobojętniające kwas żołądkowy – leków nie należy odstawiać samodzielnie, jedynie na polecenie lekarza.

W trakcie badania nie należy zmieniać swojej diety (żywienie w chorobie refluksowej przełyku) ani nawyków, tak aby zapis jak najlepiej odzwierciedlał pH przełyku w trakcie codziennego funkcjonowania.

pH –metria przełyku – czy boli? Jak przebiega badanie?

Dyskomfort związany z badaniem można zmniejszyć dzięki zastosowaniu środków znieczulających miejscowo (takich jak lidokaina) w postaci żelu lub aerozolu, którymi znieczula się śluzówkę nosa i gardła. Następnie zakłada się przez nos cienką sondę, której końcówkę umieszcza się w dolnej części przełyku, tuż nad zwieraczem oddzielającym przełyk od żołądka. 

Sondę utrzymuje się przez 24 godziny, tak aby móc monitorować pH w trakcie codziennych czynności oraz snu. Pacjenta prosi się, aby prowadził dzienniczek, w którym zapisuje między innymi spożywane posiłki oraz występowanie objawów refluksu. Zapisy porównuje się z wykresem pH, co pozwala na ustalenie związku pomiędzy jego spadkiem a objawami.

pH metria – czy po badaniu mogą pojawić się powikłania?

Monitorowanie pH przełyku jest metodą bardzo bezpieczną. Najczęstszym powikłaniem jest krwawienie z śluzówki nosa, rzadziej gardła lub przełyku.