Chrypka – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

Mowa jest jedną z podstawowych umiejętności wykorzystywanych do komunikacji. Mało komu zdarzają dni, w których nie odzywa się ani słowem. Według raportu przedstawionego przez psychiatrę Louann Brizendine z USA, statystyczna kobieta wypowiada w ciągu dnia średnio około 20 tys. słów. Panowie z reguły mówią mniej i statystyczny mężczyzna w tym samym czasie wypowiada około 7 tys. słów. Nasze gardło jest wykorzystywane każdego dnia. Do tego dochodzą warunki środowiskowe, które negatywnie wpływają na kondycję naszego gardła i strun głosowych (m.in zanieczyszczenie powietrza)

W wielu przypadkach narażenie wynikające z wykonywanej pracy również może obciążać głos. Do takich zawodów należą profesje nauczyciela, aktora, lektora itp. Co zrobić, kiedy pojawia się chrypa i czym jest ta choroba? O tym chciałem opowiedzieć w dzisiejszym artykule.

Chrypka – co to takiego i jak powstaje?

Chrypka to każda nienormalna zmiana głosu. Może być przyczyną jego podwyższenia, obniżenia oraz trudności z wydobyciem odpowiedniego dźwięku. Głos może zmieniać zarówno wysokość, jak i głośność– od głębokiego, szorstkiego głosu po słaby, chrapliwy.

Chrypka jest zwykle wywołana podrażnieniem lub zranieniem strun głosowych. Krtań (zwana także skrzynką głosową) to część dróg oddechowych zawierająca struny głosowe. Struny głosowe to dwa pasma mięśni, które tworzą strukturę w kształcie litery „V” wewnątrz krtani. Kiedy śpiewamy lub mówimy, struny głosowe wibrują i wytwarzają dźwięk. Zbytnie eksploatowanie lub podrażnienie tego układu będzie skutkowało chrypką. 

Objawami dodatkowymi poza zmianą wydawanych dźwięków mogą być uczucie flegmy w gardle, kaszel, ból gardła, chrząkanie, suchość w gardle, a czasami nawet i chwilowa utrata głosu. Chrypka może występować również po jedzeniu, w szczególności ostrym.  

Co może być przyczyną chrypki?

Najczęstszą przyczyną chrypki jest ostre zapalenie krtani (a przy tym również zapalenie strun głosowych) spowodowane nadmierną eksploatacją strun głosowych. Chrypka jest częstym objawem wielu chorób. Najczęściej towarzyszy zakażeniom górnych dróg oddechowych (zwykle choroby wirusowe), a rzadziej występuje z powodu chorób bakteryjnych.

Może być również uwarunkowana porami dnia. Wielu pacjentów skarży się na chrypkę poranną lub wieczorną. W wielu przypadkach będzie ona skutkiem palenia papierosów lub procesu rzucania palenia (oczyszczanie się dróg oddechowych). U dzieci chrypka może pojawić się na skutek długiego płaczu lub krzyku. 

Chrypka często występuje również po operacji tarczycy, kiedy może dojść do podrażnienia strun głosowych. Jest to również częsty objaw po przebytym po przeziębieniu. Chrypka może występować po spożyciu alkoholu, gdyż ma on działanie silnie wysuszające. Chrypa może być również reakcją poantybiotykową lub poinhalacyjną. Może się również nasilać w suchych pomieszczeniach, w szczególności klimatyzowanych.

Inne przyczyny chrypki obejmują także:

• łagodne guzki strun głosowych, torbiele lub polipy,
• porażenie strun głosowych,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• alergie,
• wdychanie drażniących drogi oddechowe substancji,
• palenie,
• problemy z tarczycą,
• mechaniczny uraz krtani / strun głosowych,
• stany neurologiczne (takie jak choroba Parkinsona i udary),
• rak krtani.

Jak leczy się chrypkę?

Aby rozpocząć leczenie chrypki, należy poznać jej przyczynę. Leczenie przyczynowe jest najlepszą metodą eliminacji tego problemu. Chrypkę można złagodzić i wyleczyć, unikając nadmiernego używania głosu. Może to jednak nie wystarczyć.

Leczenie chrypki zależy od przyczyny. Ostre zapalenie krtani spowodowane infekcją górnych dróg oddechowych zwykle ustępuje samoistnie, gdy organizm zwalczy infekcję. Pomocne może być leczenie zachowawcze środkami tłumiącymi kaszel i nawilżanie powietrza. W każdym przypadku zalecany jest odpoczynek głosowy, aby uniknąć dalszych podrażnień lub obrażeń strun głosowych.

Antybiotyki nie są wskazane w większości przypadków ostrego zapalenia krtani. Mogą jednak okazać się potrzebne, kiedy chorobę wywołały czynniki bakteryjne. Dla osób palących zaleca się zaprzestanie palenia. 

Osoby z chrypką spowodowaną nadużywaniem lub niewłaściwym używaniem głosu powinny stosować się do wypoczynku głosu, ponieważ może dojść do poważnych obrażeń (takich jak krwotok strun głosowych), jeśli głos jest intensywnie używany podczas epizodów ostrego zapalenia krtani.

Leki na refluks żołądkowo-przełykowy lub alergie mogą leczyć chrypkę, jeśli okaże się, że wskazane choroby są przyczyną chrypki. W niektórych przypadkach może być konieczna operacja (np. w przypadku łagodnych guzków lub polipów, urazu krtani lub strun głosowych oraz raka krtani).

Domowe sposoby na zachrypnięty głos

Doraźna pomoc przedlekarska, którą możemy wykonać we własnym zakresie, polega przede wszystkim na łagodzeniu przebiegu chrypki oraz wspomaganiu chorego miejsca.

Należy unikać sytuacji, które wymagają nadmiernego uciążliwego używania głosu, a jeśli dana osoba musi go nadmiernie eksploatować, warto skorzystać z mikrofonu, jeśli to możliwe. Da to czas naszym strunom głosowym na regenerację.

Zaprzestanie palenia może zapobiec chrypce lub rozwojowi raka krtani. Osoby z chrypką spowodowaną refluksem żołądkowo-przełykowym mogą odnieść korzyści z modyfikacji diety. Dobre rezultaty przynosi unikanie alkoholu, kofeiny i pikantnych potraw. 

Z domowych specyfików na chrypkę pomocne będzie siemię lniane, które dobrze nawilża gardło. Podobnie będą działały produkty zawierające porost islandzki i miód, które w łagodny sposób łagodzą podrażnienia strun głosowych. Płukanka gardła z wykorzystaniem roztworu soli kuchennej ma działanie bakteriobójcze. Łagodzeniu stanów zapalnych jamy ustnej sprzyjają napary z szałwii, rumianku lub mięty. Jeśli nie mamy nawilżacza w domu, można wywiesić mokry ręcznik, żeby zwiększyć wilgotność powietrza. Pomieszczenia powinno się również przewietrzyć.