Zapalenie krtani – przyczyny, objawy, leczenie
Paulina Brożek

Zapalenie krtani – przyczyny, objawy, leczenie

Nagła duszność i szczekający kaszel w środku nocy u dziecka wywołują często panikę u rodziców i opiekunów. Objawy te mogą świadczyć o ostrym zapaleniu krtani. Dowiedz się, kiedy konieczne staje się wezwanie pogotowia do małego pacjenta. Sprawdź również, kiedy zwykła chrypka może oznaczać przewlekłe zapalenie krtani i powinna skłonić nas do wizyty u lekarza.

Zapalenie krtani – gdzie znajduje się krtań?

Krtań (ang. larynx) jest nieparzystym narządem łączącym gardło z tchawicą, zbudowanym z chrząstek połączonych ze sobą stawami, mięśniami i więzadłami. Szkielet krtani jest utworzony przez 3 chrząstki nieparzyste oraz 3 chrząstki parzyste. Krtań zajmuje środkową i przednią część szyi. Położenie krtani w stosunku do kręgosłupa jest zmienne osobniczo. 

Główną funkcją krtani jest wytwarzanie głosu. Powietrze przechodzące przez krtań wywołuje drgania strun głosowych umożliwiając rozwój mowy. Barwa głosu zależy od długości strun głosowych i zmienia się wraz z wiekiem. U dzieci struny głosowe są krótkie a ton głosu wyższy. Z wiekiem struny głosowe wydłużają się a ton głosu staje się niższy. Kolejną funkcją krtani jest ochrona układu oddechowego przed szkodliwymi substancjami, które dostają się do górnych dróg oddechowych. Pojawienie się odruchu kaszlowego pozwala na usunięcie ciała obcego.

Krtań u dziecka

Budowa anatomiczna krtani małego dziecka w porównaniu z krtanią dorosłego wykazuje wiele istotnych różnic. U noworodków i niemowląt przewody nosowe są ustawione poziomo, brak jest zębów trzonowych, nagłośnia i język są stosunkowo duże, a sama krtań jest dość wysoko ułożona, bo na wysokości kręgu szyjnego C3 kręgosłupa. Kształt krtani jest u dzieci przyjmuje kształt lejka, u dorosłych jest on cylindryczny. Dzięki bogatemu unerwieniu i unaczynieniu krtań małego dziecka jest szczególnie wrażliwa, przez co często u pacjentów pediatrycznych występują stany obrzękowo-zapalne krtani. 

Zapalenie krtani – przyczyny

Zapalenie krtani najczęściej ma podłoże wirusowe (ostre podgłośniowe zapalenie krtani). Niekiedy do zapalenia krtani dochodzi na skutek działania czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy, nieleczonego refluksu żołądkowo-przełykowego czy nadwyrężania głosu.

Ostre zapalenie krtani

Ostre zapalenie krtani najczęściej wywołują wirusy (wirus paragrypy, wirus grypy typu A lub B, adenowirus, wirus RS).

Terminem podgłośniowe zapalenie krtani dawniej określano co prawda ostre błoniczne zapalenie krtani o etiologii bakteryjnej, jednak dzięki powszechnemu stosowaniu szczepionek u dzieci w Polsce, ta choroba została praktycznie wyeliminowana. Stosowana dzisiaj potocznie nazwa „krup” odnosi się do krupu wirusowego, czyli ostrego podgłośniowego zapalenia krtani. 

Zapalenie bakteryjne jest wtórne do wirusowego. Wśród patogenów bakteryjnych wywołujących ostre zapalenie krtani dominują paciorkowce i gronkowce.

W trakcie przebiegu infekcji wirusy namnażają się i uszkadzają błonę śluzową okolicy podgłośniowej krtani, prowadząc do jej obrzęku i zwężenia światła dróg oddechowych. 

Najczęstsze objawy zgłaszane przez pacjentów to:

  • ból krtani, 
  • chrypka
  • uczucie drapania w gardle, 
  • suchy kaszel, 
  • obniżony ton głosu
  • może pojawić się bezgłos. 

Wymienionym objawom często towarzyszą pogorszenie samopoczucia oraz wzrost temperatury ciała. W laryngoskopii widoczne jest przekrwienie i obrzęk błony śluzowej krtani. Może towarzyszyć jej zapalenie gardła lub zapalenie tchawicy. W badaniu palpacyjnym pojawia się ból okolicy krtani przy jej obmacywaniu.

Warto zaznaczyć, że chrypka utrzymująca się powyżej 3 tygodni jest wskazaniem do wizyty u laryngologa, celem wykluczenia chorób nowotworowych.

Przewlekłe zapalenie krtani

Przewlekłe proste zapalenie krtani jest wynikiem długotrwałego działania czynników drażniących. Do najczęstszych należą: 
nawracające infekcje, głównie zapalenie zatok, przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych, 
przewlekłe narażenie na substancje drażniące (dym tytoniowy, alkohol, spaliny, zanieczyszczenie powietrza),
nadmierna eksploatacja głosu, np. u zawodowych śpiewaków. 

Wśród rzadszych przyczyn możemy wymienić refluks żołądkowo-przełykowy (tzw. refluksowe zapalenie krtani) czy przekrwieninie górnych dróg oddechowych spowodowane niewydolnością serca lub uciskiem guza na drogi oddechowe. 

Polecane dla Ciebie

Zapalenie krtani – objawy

Krtań człowieka składa się z trzech części: nagłośni, głośni i podgłośni. Stan zapalny w zdecydowanej większości przypadków dotyczy podgłośni – mówimy o podgłośniowym zapaleniu krtani. Schorzenie przeważnie dotyczy małych dzieci.

Zapalenie krtani u dziecka

Ostre podgłośniowe zapalenie krtani jest często występującym schorzeniem zapalnym górnych dróg oddechowych u dzieci, szczyt zachorowań obserwuje się między październikiem a kwietniem. Choroba występuje najczęściej pomiędzy 6. miesiącem a 5. rokiem życia, częściej chorują chłopcy niż dziewczynki.

Na zapalenie krtani szczególnie są narażone maluchy cierpiące na alergię. Różnice w budowie krtani dziecięcej, o których wspomniano wcześniej, są powodem odmiennego, często ciężkiego, przebiegu tej choroby w wieku dziecięcym. 

Przez kilka pierwszych dni choroby obserwujemy niespecyficzne objawy ze strony górnych dróg oddechowych, takie jak katar i kaszel z towarzyszącym stanem podgorączkowym. Objawy krupu pojawiają się nagle. Pojawia się ostra duszność wdechowa (zwykle w nocy lub godzinach porannych), zaostrzenie napadowego szczekającego kaszlu, nazywanego także kaszlem krtaniowym (przypomina szczekanie psa) oraz świst oddechowy (stridor) – spowodowany przez zaburzony przepływ powietrza z powodu częściowo zwężonych dróg oddechowych. U dziecka obserwuje się niepokój. 

Możemy wyróżnić trzy postacie zapalenia krtani u dzieci: łagodną, umiarkowaną i ciężką. U 85% dzieci zgłaszających się na SOR z objawami ostrego zapalenia krtani choroba ma przebieg łagodny. Hospitalizacji na oddziale pediatrycznym czy intensywnej terapii wymaga mniej niż 5% dzieci. 

Kaszel w przebiegu podgłośniowego zapalenia krtani u większości dzieci łagodnieje po około 2-3 dniach. Jeśli duszność nasila się, konieczna jest wizyta w szpitalu i obserwacja. W leczeniu łagodnej postaci stosowane są glikokortykosteroidy, które zmniejszają obrzęk okolicy podgłośniowej. Możemy je podać drogą domięśniową, wziewną, doustną lub doodbytniczą. Nie stosujemy antybiotyków, ponieważ podgłośniowe zapalenie krtani wywołują wirusy.

Warto zadbać, aby pomieszczenie, w którym przebywa dziecko było dobrze przewietrzone, dobrym pomysłem będzie zakup nawilżacza powietrza. W ciężkich przypadkach przy utrzymywania się objawów niewydolności oddechowej i nieskuteczności glikokortykosterydów szybką poprawę przynosi epinefryna w nebulizacji.

Nagłośniowe zapalenie krtani

Nie należy mylić podgłośniowego zapalenia krtani z nagłośniowym zapaleniem krtani (zapaleniem nagłośni), które stanowi potencjalne zagrożenie życia. W przebiegu nagłośniowego zapalenia krtani dochodzi do zwężenia dróg oddechowych powyżej strun głosowych i szybkiego rozwoju duszności. Choroba wywoływana jest głównie przez bakterie Haemophilus influenzae typu B, wprowadzenie szczepień znacznie zmniejszyło częstość jej występowania. Nagłośniowe zapalenie krtani dotyczy głównie dzieci do 10. roku życia, rzadko pojawia się u osób dorosłych. 

Zapalenie krtani u dorosłych

U dorosłych zapalenie krtani dużo częściej przyjmuje postać przewleką. Dolegliwości rozwijają się powoli i utrzymują przez długi czas. Dominującym objawem jest chrypka, która występuje głównie rano. Do pozostałych objawów zgłaszanych przez pacjentów należą: zmęczenie głosu, często chrząkanie w celu usunięcia gęstej zalegającej wydzieliny, uczucie ciała obcego w okolicy gardła i krtani. Dolegliwości bólowe są niewielkie bądź nie występują w ogóle. 

Rozpoznanie przewlekłego zapalenia krtani polega na wykonaniu laryngoskopii, która uwidacznia pogrubiałe i zaczerwienione struny głosowe z szorstkimi brzegami. Widoczny jest też gęsty, ciągnący się śluz.

Zapalenie krtani – leczenie

W przypadku ostrego zapalenia krtani u dorosłych zalecany jest odpoczynek w domu i łagodzenie objawów infekcji. W razie gorączki, bólu mięśni i stawów pomocne okażą się paracetamol lub niesterydowe leki przeciwzapalne. Tabletki do ssania na gardło, zawierające np. porost islandzki czy tymianek z podbiałem, nawilżą błonę śluzową gardła i pomogą uporać się z chrypką. Na silniejszy ból gardła warto zastosować preparaty, które w swoim składzie zawierają substancje przeciwzapalne i znieczulające. Występują one w formie pstylek do ssania lub sprayu. Osoby z cukrzycą powinny wybierać preparaty niezawierające cukru. Z syropów na zapalenie krtani warto wybierać te o działaniu mukolitycznym. Pomagają one rozrzedzić gęstą wydzielinę i ułatwią jej odkrztuszenie. Pamiętajmy, że leków wykrztuśnych nie stosujemy na wieczór/na noc. 

Jeśli lekarz rozpozna zakażenie bakteryjne, konieczne staje się zastosowanie antybiotyku. Lekiem pierwszego rzutu jest amoksycylina. W przypadku uczulenia można zastosować np. makrolidy, potocznie nazywane przez pacjentów „trzydniowym antybiotykiem”. Z babcinych (domowych) sposobów na zapalenie krtani możemy spróbować inhalacje parowe. Zadbajmy także o odpowiednie nawilżenie powietrza w domu, regularnie wietrząc pomieszczenia.

Leczenie przewlekłego zapalenia krtani jest długotrwałe. Konieczna jest eliminacja czynników drażniących, np. dymu tytoniowego. Zaleca się nieużywanie głosu i operację skrzywionej przegrody nosa w razie potrzeby, w celu przywrócenia prawidłowego toru oddychania przez nos. Poprawę przynoszą inhalacje solankowe i środki mukolityczne. Antybiotyki stosowane są przy współistniejącym zakażeniu bakteryjnym. Można rozważyć leczenie sanatoryjne. Pacjenci z przewlekłym zapaleniem krtani powinni przechodzić regularne kontrole ze względu na możliwość rozwinięcia się dysplazji. Przypadki wątpliwe wymagają biopsji i badania histopatologicznego.

  1. W. Becker, H. H. Naumann, C. R. Pflatz, Choroby uszu, nosa i gardła, Bel Corp, Warszawa 1999, s. 387-454
  2. B. Latkowski, Otolaryngologia, PZWL, Warszawa 2017, s. 233-246.
  3. H. Zielińska-Bliźniewska, J. Olszewski, Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, Medycyna po dyplomie. Laryngologia” 2019, nr 12.
  4. S. Kędzierawska, G. Mielnik-Niedzielska, Zapalenie krtani u 17-miesięcznego chłopca, „Pediatria po dyplomie” 2018, nr 6.
  5. W. Hryniewicz, P. Albrecht A. Radzikowski (red.), Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij