Mokry kaszel u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby
Katarzyna Gmachowska

Mokry kaszel u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

Mokry kaszel u dziecka (tzw. produktywny) pojawia się zwykle przy zakażeniach układu oddechowego. Ten rodzaj kaszlu bywa męczący i nierzadko towarzyszą mu inne objawy, jak bóle głowy, gardła czy gorączka. Efektywny kaszel pozwala pozbyć się flegmy (zalegającej wydzieliny) z dróg oddechowych. Co stosować, aby ułatwić dziecku odkrztuszanie? Jak wygląda leczenie mokrego kaszlu u dzieci? Które z domowych sposobów pomogą zwalczyć ten rodzaj kaszlu?  

Kaszel u dziecka jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego. Należy pamiętać, że odruch kaszlowy jest mechanizmem obronnym organizmu, ułatwiającym usunięcie wydzieliny i zanieczyszczeń z dróg oddechowych. Nieefektywny kaszel może być przyczyną nawracających infekcji dróg oddechowych. Kaszel mokry u dziecka bywa męczący, dlatego powinno się stosować leki i inne sposoby ułatwiające odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. 

Mokry kaszel u dziecka – charakterystyka i przyczyny  

Ze względu na czas trwania kaszlu wyróżniamy kaszel ostry (trwający do 3 tygodni) oraz kaszel przewlekły. Najczęstszą przyczyną ostrego kaszlu u dzieci są infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, zazwyczaj wirusowe.  

Kryterium charakteru kaszlu pozwala wyróżnić u dziecka kaszel suchy oraz kaszel produktywny (mokry). Podział ten jest istotny przy wyborze odpowiedniego leczenia. Kaszel mokry u dziecka jest charakterystyczny dla zakażeń układu oddechowego, choć występuje także w rozstrzeniach oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc czy mukowiscydozie.  

Wydzielina (flegma) odkrztuszana podczas infekcji dróg oddechowych jest gęsta, najczęściej zielonkawa lub biało-żółta, może świadczyć o zakażeniach bakteryjnych. Małe dzieci, które nie potrafią odkrztusić wydzieliny, połykają ją, co często prowadzi do wymiotów.  

Należy pamiętać, aby nie stosować leków przeciwkaszlowych w infekcji przebiegającej z mokrym kaszlem, gdyż będą one hamowały usuwanie wydzieliny zalegającej w tchawicy i oskrzelach.   

U dziecka z kaszlem produktywnym (mokrym) najczęściej występują także inne objawy świadczące o infekcji w drogach oddechowych, takie jak gorączka lub stan podgorączkowy, katar, ból gardła, głowy czy zatok.  

Leczenie mokrego kaszlu u dziecka 

Przyczyną mokrego kaszlu u dzieci jest zalegająca wydzielina (flegma) w drogach oddechowych. W przypadku produktywnego kaszlu u dzieci wskazane jest zastosowanie leków ułatwiających usunięcie wydzieliny. Dostępne leki na mokry kaszel dla dzieci to: 

  • Leki wykrztuśne (sekretolityczne) – zwiększają nawodnienie i objętość wydzieliny, a także zmniejszają jej lepkość, dzięki czemu ułatwiają usunięcie zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych. Podobne działanie ma również inhalacja z soli hipertonicznej (3-7%). 

  • Leki normalizujące wydzielanie śluzu (mukoregulatory), dzięki czemu przywracają prawidłową ilość i skład wydzieliny w drogach oddechowych. Do tej grupy leków należy karbocysteina, która ma także właściwości przeciwzapalne oraz zwiększające stężenie antybiotyków w wydzielinie oskrzelowej. Można ją stosować u dzieci powyżej 2. roku życia.  

  • Leki rozpuszczające wydzielinę (mukolityczne), dzięki czemu zmniejszają lepkość wydzieliny w drogach oddechowych. Do tej grupy leków należą erdosteina (skraca czas trwania kaszlu, upłynnia wydzielinę dzięki czemu ułatwia jej odkrztuszanie), N-acetylocysteina (zmniejsza gęstość i lepkość wydzieliny ułatwiając jej odkrztuszanie. Wyżej wymienione leki można zastosować u dzieci, które ukończyły 2. rok życia.  

  • Leki pobudzające transport zalegającej wydzieliny (mukokinetyczne), ułatwiając w ten sposób odkrztuszanie. Do leków mukokinetycznych należą bromheksydyna (zalecana w chorobach oskrzeli i płuc przebiegających z nadprodukcją śluzu, a także w ostrym zapaleniu zatok u dzieci) oraz ambroksol (wskazany w chorobach dróg oddechowych przebiegających z odkrztuszaniem wydzieliny oraz w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego). 

Należy pamiętać, aby leków ułatwiających odkrztuszanie wydzieliny dla dzieci nie stosować na noc, gdyż pobudzają kaszel. Ważne jest także picie zwiększonej ilości płynów w trakcie stosowania leków wykrztuśnych, aby rozrzedzić flegmę i ułatwić jej usunięcie.   

Do objawów, które wymagają pogłębienia diagnostyki w przypadku kaszlu u dzieci, należą: 

  • nagły początek kaszlu z zakrztuszeniem – istnieje podejrzenie aspiracji ciała obcego do dróg oddechowych,
  • kaszel u noworodka,
  • produktywny kaszel utrzymujący się dłużej niż 3–4 tygodnie,
  • nasilanie się kaszlu, 
  • krwioplucie, nocne poty, utrata masy ciała, 
  • nawracające zapalenia płuc 
  • duszność, 
  • problemy z połykaniem. 
Noworodki i niemowlęta do 3. miesiąca życia, u których pojawia się kaszel, zawsze wymagają konsultacji lekarskiej, aby wykluczyć wady wrodzone, refluks żołądkowo-jelitowy czy wrodzone infekcje dróg oddechowych.  

Powiązane produkty

Mokry kaszel u dzieci – domowe sposoby  

Leczenie mokrego kaszlu u dzieci można wspomóc domowymi sposobami, takimi jak: 

  • stosowanie syropu z cebuli, który ma działanie wykrztuśnie i antybakteryjnie,
  • inhalacje wodą morską lub stężoną solą fizjologiczną (3-7%),
  • dbanie o odpowiednie nawodnienie dziecka; można podawać wodę, herbatki z miodem, cytryną, malinami czy imbirem,
  • nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa chore dziecko,
  • należy zachęcać dziecko do kaszlu, aby ułatwiać odkrztuszenie zalegającej wydzieliny. Mniejsze dzieci, które rzadko odkrztuszają można rozśmieszać, aby sprowokować kaszel lub zachęcać do dmuchania przez słomkę czy zdmuchiwania świeczek,
  • oklepywanie pleców u dzieci, zwłaszcza rano i po wykonanych inhalacjach. Należy pamiętać, aby oklepywać plecy dziecka dłonią ułożoną w tzw. łódkę,
  • zachęcanie dzieci do aktywności fizycznej – dzięki niej wzrasta częstość i głębokość oddechów tym samym ułatwiając usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych,
  • dbanie o drożność nosa, stosując krople lub spray do nosa dla dzieci z roztworem soli  fizjologicznej.  

Dostępnych jest wiele preparatów oraz leków zawierających substancje roślinne, które znajdują zastosowanie w leczeniu infekcji dróg oddechowych i kaszlu. Do substancji wspomagających leczenie mokrego kaszlu u dziecka należą: lipa, tymianek, prawoślaz, syropy z wyciągiem z bluszczu pospolitego, korzenia pelargonii afrykańskiej, jeżówki purpurowej czy porostu islandzkiego. 

  1. F. De Blasio , P.V. Dicpinigaitis, B.K. Rubin i in., An observational study on cough in children: epidemiology, impact on quality of sleep and treatment outcome, „Cough”, nr 8 (1) 2012. 
  2. B. Wajda, Algorytmy postępowania w kaszlu u dzieci, „Pediatria po dyplomie”, nr 05 2018.  
  3. Z. Doniec, A. Mastalerz-Migans i in., Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ,  "ptmr.info.pl" [online] http://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/Rekomendacje-post%C4%99powania-diagnostyczno-terapeutycznego-w-kaszlu-u-dzieci-dla-lekarzy-POZ-2016.pdf, [dostęp:] 27.02.2020. 
  4. S. Weinberger, D.A. Lipson, Kaszel, „Pulmonologia i stany nagłe”, nr 3 2013. 
  5. S.S. Birring, J. Kavanag i in., Adult and pediatric cough guidelines. Ready for overhaul? , „Pulmonary Pharmacology & Therapeutics”, nr 35 2015.  

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Suchy kaszel u dziecka – przyczyny, objawy i leczenie

    Suchy kaszel (bez odkrztuszania flegmy) u dziecka to zwykle początek infekcji dróg oddechowych, ale nie tylko. Ta uporczywa dolegliwość może oznaczać również inne choroby. Jakie mogą być przyczyny suchego kaszlu u dzieci? Jakie domowe sposoby może wykorzystać rodzic, by pomóc cierpiącemu dziecku? 

  • Domowe sposoby na kaszel u dziecka

    Domowe sposoby sprawdzą się, gdy przyczyną kaszlu jest drobna infekcja, na przykład, kiedy pojawia się kaszel bez towarzyszącej mu gorączki, najpierw suchy, a po kilku dniach mokry. Wtedy z pomocą przychodzi cały arsenał naturalnych metod łagodzenia kaszlu u dzieci.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Kaszel krtaniowy – objawy i leczenie szczekającego kaszlu u dzieci i dorosłych

    Krtaniowy kaszel, towarzyszący ostremu zapaleniu krtani, jest jednym z najbardziej charakterystycznych rodzajów kaszlu. W przypadku jego wystąpienia konieczny może być pilny kontakt z lekarzem, niekiedy również w ramach szpitalnego oddziału ratunkowego. Jak rozpoznać kaszel krtaniowy oraz jak wygląda jego leczenie?

  • Przewlekły kaszel – przyczyny i jak sobie radzić?

    Kaszel jest najczęstszym objawem chorób układu oddechowego. Stanowi obronny odruch bezwarunkowy, który ma na celu oczyszczenie dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny i ciał obcych, czynników mechanicznych (pyły, kurz, papierosy) lub zapalnych (infekcje wirusowe, bakteryjne), może też być wywołany świadomie. Krótkotrwały zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju, natomiast długotrwały kaszel może być objawem alarmowym, stąd nie powinno się lekceważyć tego objawu i należy zasięgnąć opinii lekarza.

  • Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy) u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

    Krup wirusowy (podgłośniowe zapalenie krtani) to jedna z chorób górnych dróg oddechowych u dzieci, która jest przenoszona drogą kropelkową. Jej przebieg jest zwykle łagodny, lecz nasilające się objawy czy brak poprawy w leczeniu są podstawą do hospitalizacji. Co wywołuje podgłośniowe zapalenie krtani u dzieci i jakie symptomy mu towarzyszą? W jaki sposób leczy się krup wirusowy u dziecka?

  • Chrypka u dziecka – przyczyny, leczenie i domowe sposoby

    Kiedy dziecko ma chrypę, jego głos jest osłabiony. Najczęstszą przyczyną chrypy u dziecka są infekcje dróg oddechowych. Wśród innych przyczyn wymienia się m.in. alergię, bierne palenie czy refluks żołądkowo-przełykowy. Przewlekły, długotrwale utrzymujący się zachrypnięty głos u dziecka wymaga konsultacji laryngologicznej.  W jaki sposób leczy się chrypkę u dziecka? Które domowe sposoby na złagodzenie chrypy warto stosować?

  • Jak wybrać syrop na kaszel?

    Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów przeziębienia i grypy. Dobór właściwego syropu na kaszel powinien się zacząć od określenia z jakim rodzajem kaszlu mamy do czynienia - z kaszlem suchym, czy mokrym. Jakie preparaty stosować na kaszel nieproduktywny, a jakie na kaszel produktywny?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl