Ayahuasca (ajałaska) – czym jest ceremonia? Właściwości i skutki uboczne rytuału

Ayahuasca (ajałaska) jest rytuałem znanym od setek lat i praktykowanym przez Indian Keczua zamieszkujących obecne rejony Ameryki Południowej. Polega on na ceremonialnym spożywaniu napoju przygotowywanego na bazie rośliny Banisteriopsis caapi, czemu towarzyszy mistyczna muzyka, taniec, śpiew i okadzanie. W trakcie seansu osoby przyjmujące napój odczuwają stan uniesienia, oderwania od rzeczywistości, podczas którego doznają wizji, uczucia połączenia z duchami, widzą nierealne obrazy oraz kolorowe wzory, figury, plamy.

Co to jest ajałaska (ayahuasca)? Właściwości narkotyczne Banisteriopsis caapi

Ayahuasca (ajałaska), oznacza dosłownie „pnącze duszy” w języku keczua, którym posługują się Indianie Keczua. Nazywana jest również jako yagé, natema, caapi oraz huaraca. Jest to tradycyjny napój przygotowywany przez południowoamerykańskich szamanów w formie rytualnej. Najczęściej do jego sporządzenia wykorzystywane jest pnącze Banisteriopsis caapi. Jest to roślina nazywana przez rdzennych mieszkańców zachodniej Amazonii jako Caapi, Ayahuasca, Yage i Yajé. Szamani tamtejszych plemion wykorzystują ekstrakty z Banisteriopsis caapi podczas religijnych i leczniczych ceremonii. Występujące w surowcu substancje harmina i harmalina wykazują aktywność psychodeliczną, narkotyczną. Jest to działanie powodujące zmianę świadomości i percepcji, a także odbierania emocji oraz bodźców zewnętrznych. Najprawdopodobniej mechanizm ich działania związany jest z wpływem na receptory serotoninowe. Jednak w odróżnieniu od innych substancji psychotycznych wywołują odmienne, nierealne, odbiegające od rzeczywistości stany umysłu, często porównywane do wrażeń towarzyszących głębokiej medytacji, czy marzeniom sennym. Pod wpływem Banisteriopsis caapi pojawiają się modyfikacje percepcji, w postaci obrazów przedstawiających kolorowe wzory, plamy, iluzje. W polskim prawie roślina ta jest zaliczana do jednych z najsilniejszych środków odurzających, wykazujących najwyższy stopień ryzyka uzależnienia. Dlatego może być wykorzystywana wyłącznie do celów badawczych.

Na czym polega rytuał (ceremonia) ajałaska?

Ceremonia ajałaska przeprowadzana jest w rytualnych obrzędach oraz celach leczniczych. W przypadku kuracji medycznej napój z Banisteriopsis caapi spożywa zarówno szaman, jak i pacjent. Pozwala to na mistyczny kontakt z duchami, w wyniku którego obaj doświadczają wizji przedstawiających sposób leczenia. Podczas takiego seansu odkrywane są również klątwy i uroki, które mogą być przyczyną chorób. W trakcie rytuału ajałaska śpiewane są pradawne pieśni oraz odgrywana jest muzyka, przy której odbywają się ceremonialne tańce i okadzanie. W obrzędach mistycznych napój z Banisteriopsis caapi spożywa wyłącznie szaman. Ma to na celu wprowadzenie w trans, umożliwiający kontakt mistyczny z duchami plemienia oraz przepowiadanie przyszłości i jasnowidzenie. Osoby, które doświadczyły ceremonii ajałaska przyznawały, że doznały uczucia objawień duchowych. Odczuwały łączność z własną duszą, którą opisywały jako odrodzenie oraz uzyskały wskazówki, jak postępować, aby być najlepszą postacią samego siebie.

Skutki uboczne zażycia ajałaska (ayahuasca)

Pomimo licznych, korzystnych efektów, jakie można osiągnąć, stosując ajałaskę, istnieją także  skutki uboczne związane z jej przyjmowaniem. Po spożyciu mistycznej mikstury może dojść do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, nudności, wymiotów i biegunek. Znane są także przypadki zaburzeń emocjonalnych, które wystąpiły po spożyciu Banisteriopsis caapi u osób chorujących na depresję. Istnieją także doniesienia o wykorzystaniu seksualnym osób będących po zażyciu ajałaska. Ponadto, ten psychodeliczny napój może doprowadzić nawet do śmierci. Ofiarą toksycznego działania substancji zawartych w surowcu był m.in. dwudziestopięcioletni mężczyzna podróżujący po parkach narodowych w USA. W trakcie wędrówek spożywał roślinne toniki, w tym ajałaskę. Jak wykazały badania toksykologiczne, do śmierci doprowadziła mikstura zawierająca m.in.: harmalinę i harminę, czyli substancje czynne zawarte w Banisteriopsis caapi.

Czy zażywanie ajałaska (ayahuasca) jest w Polsce legalne?

Jak dotąd w Polsce nie odnotowano przypadku śmierci spowodowanego spożyciem Banisteriopsis caapi. Jednak ze względu na silne działanie psychodeliczne i uzależniające przyjmowanie oraz dystrybucja ajałaski jest zabroniona. Zapisane jest to w Ustawie o Przeciwdziałaniu Narkomanii. Jej stosowanie dozwolone jest wyłącznie w celach naukowych.  Podobnie w większości krajów na świecie używanie i rozpowszechnianie ajałaska jest nielegalne lub ściśle kontrolowane. Jedynie w Brazylii dozwolone jest warunkowe przyjmowanie ayahuasca podczas ceremonii religijnych organizowanych przez lokalne plemiona.

Jakie są przeciwwskazania do zażywania ajałaski?

Ze względu na ryzyko podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi, ajałaski nie powinny stosować osoby z nadciśnieniem, po przebytym zawale, z chorobami serca lub układu krążenia.  Przyjmowanie Banisteriopsis caapi niewskazane jest u chorych na cukrzycę, zaburzenia neurologiczne i psychiczne oraz z nadczynnością tarczycy. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do spożywania psychodelicznych napojów jest ciąża oraz okres karmienia piersią.

Dodatkowo ceremonii ajałaski nie wolno łączyć z preparatami pobudzającymi, takimi jak napoje energetyczne, czy antybiotykami, środkami przeciwbólowymi, konserwantami i barwnikami spożywczymi zwartymi w żywności oraz substancjami psychoaktywnymi, jak alkohol, leki przeciwdepresyjne i inne wpływające na układ nerwowy.