Kobieta ciepriąca z powodu mdłości w grypie jelitowej, siedzi i trzyma się za brzuch, zakrywając sobie także usta dłonią
Patryk Jasielski

Grypa żołądkowa – przyczyny, objawy. Ile trwa, jak długo można zarażać?

Grypa żołądkowa (grypa jelitowa, „jelitówka”, nieżyt żołądkowo-jelitowy) to wirusowa infekcja układu pokarmowego, której towarzyszą przede wszystkim biegunka i wymioty. Jest wycieńczającym organizm schorzeniem i może potrwać kilka dnia. Niezwykle istotne jest, aby pacjent z grypą jelitową dbał o nawodnienie organizmu oraz przestrzegał kilku zasad związanych z lekkostrawną dietą. Co jeść podczas grypy jelitowej, jak dużo płynów podawać dziecku oraz które probiotyki wybrać, aby wspierać jelita w walce z infekcją?

Ostra biegunka wirusowa nazywana powszechnie grypą żołądkową lub „jelitówką”, a będąca ostrym nieżytem żołądkowo-jelitowym, jest jedną z częstszych dolegliwości dotyczących układu pokarmowego, w której pojawia się zwiększona ilość oddawanych stolców i/lub wymiotów w ciągu dnia. W krajach rozwiniętych stanowi najczęstszą przyczynę ostrej biegunki. Mimo że przypadłość ta jest dokuczliwa, u większości osób trwa kilka dni i nie stanowi dla nich większego zagrożenia. Jednak w przypadku szczególnych grup chorych, takich jak dzieci (zwłaszcza niemowlęta i małe dzieci), kobiety w ciąży czy osoby starsze, może prowadzić do poważnego odwodnienia i zaburzeń w gospodarce elektrolitowej organizmu.

Jakie są objawy grypy żołądkowej?

Grypa żołądkowa objawia się nagłym wystąpieniem wymiotów i/lub biegunki, którym mogą towarzyszyć różne dolegliwości. Biegunkę definiuje się jako wystąpienie co najmniej trzech wypróżnień w ciągu jednej doby o charakterystycznej konsystencji – półpłynnego, płynnego lub wodnistego stolca. W grypie żołądkowej powyższym objawom towarzyszą nudności, brak apetytu, złe samopoczucie i ogólne osłabienie. W grypie żołądkowej temperatura ciała może być podniesiona – niekiedy występują stany podgorączkowe i gorączka. Jednak nie jest to reguła, tak więc grypa żołądkowa bez gorączki także jest normą. W grypie żołądkowej ból brzucha ma zazwyczaj charakter kurczowy i zwykle jest rozlany w obrębie całej jamy brzusznej. Grypa żołądkowa w ciąży ma podobne objawy, jednak na początku niektóre z dolegliwości, zwłaszcza wymioty, mogą być mylone z typowymi zmianami towarzyszącymi ciąży.

Może Cię też zainteresować wątek związany z „jelitówką” u dzieci – jak sobie z nią poradzić, dowiedz się więcej na DOZ.pl

Czy można mieć grypę żołądkową bez wymiotów i biegunki?

Grypa żołądkowa to infekcja wirusowa, która kojarzona jest zwykle z występowaniem nasilonych dolegliwości nieżytu żołądkowo-jelitowego w postaci wymiotów i/lub biegunki. Taki jest obraz tej choroby w zdecydowanej większości przypadków. Jednak nie zawsze muszą one występować. Objawy grypy żołądkowej bez wymiotów i biegunki obejmują pozostałe typowe dolegliwości, czyli nudności, bóle brzucha, gorączkę i złe samopoczucie. Taki przebieg infekcji jest bardzo rzadki i trudny do zdiagnozowania. Niekiedy obserwuje się przebieg grypy żołądkowej bez biegunki, a z nasilonymi wymiotami. Jest to również trudny do zdiagnozowania przypadek, ponieważ takie dolegliwości nasuwają podejrzenie zatrucia pokarmowego.

Powiązane produkty

Grypa żołądkowa a zatrucie pokarmowe – czym się różnią?

Istnieją różnice pomiędzy grypą żołądkową a zatruciem pokarmowym. Ta pierwsza wywoływana jest przez różne rodzaje wirusów. Natomiast zatrucie pokarmowe wywołują bakterie lub ich toksyny, które dostają się do organizmu ze spożywanym jedzeniem.

Powody typowych zatruć pokarmowych to najczęściej:

  • zjedzenie mleka, jajek lub produktów z surowych jaj, które zawierają bakterie Salmonelli,
  • mięso drobiowe, mleko zawierające bakterie Campylobacter,
  • kremy (np. w ciastach, deserach) zanieczyszczone toksyną gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus).

Objawy są podobne do tych obserwowanych w grypie żołądkowej – pojawiają się bóle brzucha, gorączka, wymioty czy biegunka. Występują w różnym czasie (np. przy zjedzeniu toksyny gronkowca nawet po dwóch godzinach) i zwykle ustępują w ciągu jednego do trzech dni. Na podstawie obserwowanych objawów niekiedy ciężko wykazać różnice pomiędzy zatruciem pokarmowym a grypą żołądkową. W zależności od przyczyny zatrucia czasami obserwuje się nieprawidłowe składniki w stolcu – krew, śluz, ropę. Wskazuje to z dużym prawdopodobieństwem na infekcję bakteryjną (np. wywołaną Salmonellą). Z kolei dla jelitówki bardziej specyficzne są wymioty, które jednak obserwuje się także przy zatruciu pokarmowym toksyną gronkowcową. W ustaleniu rozpoznania ważny jest wywiad dotyczący wydarzeń poprzedzających wystąpienie dolegliwości. Jeżeli wiadomo, że chory zjadł coś nieświeżego albo był na przyjęciu, np. weselu, i problemy jelitowe pojawiły się również u innych gości, to wówczas z dużym prawdopodobieństwem jest to przypadek zatrucia pokarmowego. Jednak bez wykonania specjalistycznych badań, nie można w 100% ustalić, czy ma się do czynienia z grypą żołądkową czy zatruciem.

Sprawdź, jak wygląda badanie kału – jak się przygotować i interpretować wyniki

Leczenie grypy żołądkowej – leki i domowe sposoby

Niestety w grypie żołądkowej leczenie ma jedynie charakter łagodzący dolegliwości. Nie jest to terapia przyczynowa. Największe zagrożenie stanowią towarzyszące biegunce i wymiotom odwodnienie oraz zaburzenia elektrolitowe. Jak więc leczyć grypę żołądkową i co podawać w grypie żołądkowej u dziecka?

Należy postępować zgodnie z trzema ogólnymi zasadami w „jelitówce":

  • nawadnianie – uzupełnienie utraconych płynów i wypłukanych elektrolitów;
  • żywienie – szczególnie istotne dla dzieci, osób starszych i kobiet w pierwszym trymestrze ciąży (np. kleik marchwiowo-ryżowy, czerstwe pieczywo pszenne, kisiel, sucharki, biszkopty czy preparaty w stylu nutridrinków);
  • farmakoterapia – stosowanie leków (np. probiotyki zawierające szczep S. Boulardii; paracetamol czy leki rozkurczowe).

Za najważniejsze z powyższych należy uznać nawadnianie i uzupełnianie elektrolitów. W tym celu można stosować gotowe preparaty elektrolitowe, które są dostępne w aptece. W grypie żołądkowej osób dorosłych domowe sposoby na uzupełnianie płynów to przygotowanie wody, do której dodaje się sok z cytryny, miód i sól. Można także pić słabą gorzką herbatę. Płynów należy przyjmować dość dużo, około 200 ml na każdy stolec i 200–300 ml na jeden epizod wymiotów.

U dzieci z kolei dobowe zapotrzebowanie na płyny zależy od masy ciała:

  • 1–10 kg – 100 ml/kg masy ciała (mc.),
  • 10–20 kg – 1000 ml + 50 ml/kg mc. na każdy kg >10 kg mc.,
  •  >20 kg – 1500 ml + 20 ml/kg mc. na każdy kg >20 kg mc.

To, ile trwa grypa żołądkowa u dzieci, ma znaczenie, jeśli mówimy o sposobie opieki nad nimi. Jeżeli infekcja się przedłuża, to mogą pojawić się problemy z zapewnieniem odpowiedniego nawodnienia i wówczas niezbędna może być hospitalizacja. Nie istnieje zależność pomiędzy grypą żołądkową a karmieniem piersią – można karmić dziecko, gdy jest się chorym. Jak już wspomniano, w grypie żołądkowej farmakoterapia nie jest przyczynowa. Nie stanowi zatem podstawy leczenia. Najistotniejsze jest dbanie o właściwe nawodnienie i odżywienie. Można jednak stosować probiotyki, czyli preparaty zawierające szczepy działających prozdrowotnie bakterii i grzybów. Wspomagają regenerację uszkodzonej śluzówki przewodu pokarmowego i przywracają równowagę mikroflory jelitowej. Warto stosować probiotyki w grypie żołądkowej, niemniej należy wybrać te o udowodnionym działaniu, czyli zawierające drobnoustroje Lactobacillus GG czy Saccharomyces Boulardii. W grypie żołądkowej leki bez recepty, które można stosować, to smektyn dioktanościenny, który także działa korzystnie na błonę śluzową jelit, oraz racekadotryl – hamujący nadmierne wydzielanie wody i elektrolitów, które występuje przy infekcjach układu trawiennego. W razie pojawienia się gorączki możną ją łagodzić przy pomocy paracetamolu lub ibuprofenu.

Co jeść przy grypie żołądkowej?

Z zasady dieta w grypie żołądkowej powinna być taka sama jak przed chorobą, ale mowa tu o ilości posiłków, a nie o ich rodzaju. Preferowane są lekkostrawne pokarmy. Powinno spożywać się 4–6 posiłków w ciągu dnia, gdyż nawet jeśli część z nich zostanie utracona wraz z biegunką czy wymiotami, istnieje prawdopodobieństwo, że któreś składniki pokarmowe ulegną przyswojeniu. W grypie żołądkowej można spożywać takie owoce, jak banany czy gotowane jabłka, które są lekkostrawne i dostarczają szeregu witamin czy minerałów, wydalanych w trakcie infekcji. Przede wszystkim nie wolno stosować głodówki, która kiedyś uznawana była za standardowe leczenie. Prowadzi ona bowiem do niedoborów energetycznych, hamuje regenerację nabłonka jelit i spowalnia powrót do sprawności. W czasie „jelitówki” nie powinno się spożywać mocnej kawy i herbaty. Istnieje także negatywna zależność pomiędzy grypą żołądkową a alkoholem, który działa uszkadzająco na przewód pokarmowy i sprzyja odwodnieniu.

Jak długo trwa grypa żołądkowa?

To, ile trwa grypa żołądkowa, jest kwestią indywidualną. Powinna całkowicie ustąpić w ciągu 10 dni, przy czym u większości chorych jest to 5 do 7 dób. Objawy, takie jak gorączka czy wymioty, znikają wcześniej, zazwyczaj po dobie lub dwóch. To, ile trwa grypa żołądkowa u dzieci, jest również osobniczo zmienne, zwykle jednak tyle samo co u dorosłych, chociaż czasem trochę dłużej. Podobnie jest u osób starszych i tych z obniżoną odpornością. Przechorowanie daje częściową odporność na rodzaj wirusa, który ją wywołał. Niestety odporność na inne patogeny chorobotwórcze nie zostaje wytworzona.

Ile czasu chory zaraża grypą żołądkową?

Często zadawanymi pytaniami dotyczącymi grypy żołądkowej są te dotyczące jej zaraźliwości. Jak to zatem wygląda i czy można się zarazić grypą żołądkową? Niestety infekcja ta to choroba zakaźna, która może się przenieść na inne osoby. W grypie żołądkowej zarażanie następuje drogą kropelkową (wraz z wydzieliną powstającą m.in. podczas kaszlu czy kichania), przez kontakty osobiste oraz skażone przedmioty codziennego użytku. Wirusy są wydalane także z kałem, stanowi to więc kolejną potencjalną drogę, przez którą można się zarazić grypą żołądkową. Wszystko to sprawia, że „jelitówki” łatwo się przenoszą i są bardzo zakaźne. To, jak łatwo przenosi się grypa żołądkowa, widać zwłaszcza wśród dzieci. Kolejnym ważnym pytaniem jest to, przez jaki czas zaraża się w grypie żołądkowej. Jest to dość indywidualna kwestia, ale przyjmuje się, że chory jest zakaźny na kilka dni przed wystąpieniem objawów i kilka dni po. Chociaż zdarzają się także przypadki, że okres zarażania grypą żołądkową przez chorego wynosi nawet 2 tygodnie po ustąpieniu objawów, ponieważ wirus wydalany jest przez ten cały czas z kałem. Dlatego bardzo ważne jest dbanie o higienę oraz częste i dokładne mycie rąk.

1. Interna Szczeklika, pod red. Gajewski P., Kraków 2020.
2. Pediatria, pod red. Kawalec W., Warszawa 2017.
3. Rosenfeldt V. i in., Viral etiology and incidence of acute gastroenteritis in young children attending day-care centers, „Pediatr Infect Dis J.” 2005; 24(11): 962-5.
4. Choroby Zakaźne i Pasożytnicze, pod red. Cianciara J., Lublin 2012.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl