SIBO — przyczyny, objawy, leczenie
Krzysztof Słomiak

SIBO — przyczyny, objawy, leczenie

SIBO to choroba, która jest bezpośrednio związana z jelitem cienkim, czyli najdłuższym elementem układu pokarmowego, którego zadaniem jest m.in. produkcja enzymów trawiennych i wchłanianie składników odżywczych. Mikrobiota jelit jest bardzo zróżnicowana. Ma na nią wpływ szereg czynników, takich jak wiek, dieta, leki, środowisko i jakość nawyków żywieniowych. SIBO to dolegliwość, która polega na przeroście tej flory bakteryjnej lub obecności nietypowych dla niej bakterii. Jak rozpoznać SIBO, jak je leczyć, czego nie jeść i jak złagodzić dokuczliwe objawy? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Skład ilościowy i jakościowy mikroflory jelitowej jest uwarunkowany nie tylko genetycznie. Wpływ na zdrowie jelit ma również styl życia, przebyte choroby, sposób odżywiania, zażywane leki i suplementy oraz środowisko, w którym żyjemy. Zaburzenia tej naturalnej równowagi mikroflory jelitowej może być przyczyną licznych objawów chorobowych, które mogą być „widoczne" nie tylko jako objawy gastryczne. Oś mózg-jelita jest bardzo złożona i dzięki coraz szerzej prowadzonym badaniom dotyczącym wpływu, np. kondycji jelit na rozwój zaburzeń depresyjnym, wiemy o tej „relacji" coraz więcej.

Czym jest SIBO?

SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth), czyli zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, czyli anormalna zmiana ilościowa i/lub jakościowa mikroorganizmów w jelicie. Można wyróżnić dwie postacie tego schorzenia. W pierwszym przypadku mówi się o ilościowej zmianie mikroflory, gdy naturalnie występujące w jelicie cienkim bakterie, patologicznie zwiększają swoją ilość. Drugi przypadek, gdy jelito cienkie zasiedla flora bakteryjna nietypowa dla tego miejsca, bytująca naturalnie w innym odcinku przewodu pokarmowego np. w jelicie grubym.

Jakie są objawy zespołu rozrostu bakteryjnego? 

Objawy SIBO nie są specyficzne, a częstotliwość ich występowania oraz nasilenie odzwierciedlają stopień rozrostu oraz rozmieszczenie zmian w jelicie. Im bliższy odcinek jelita czczego jest objęty rozrostem, tym objawy stają się silniejsze.

Do objawów SIBO zaliczamy: zaburzenia trawienia, dyskomfort objawiający się uciążliwymi wzdęciami, spowodowanymi nadmierną produkcją gazów, przewlekłe biegunki, zmiana rytmu wypróżnień, zmiana konsystencji stolca, bóle brzucha. U chorych obserwuje się również zaburzenia równowagi witaminowej, niedobory witamin A, B12 i D. W niektórych przypadkach dochodzi do niedokrwistości.

Pacjenci uskarżają się na objawy, które mogą być mylone z symptomami innych chorób.

Objawy SIBO:

gastrologiczne:

  • wzdęcia i gazy,
  • bóle brzucha,
  • zgaga,   
  • biegunki (tłuszczowe, które występują na skutek niestrawienia cząsteczek tłuszczowych),
  • zaparcia,
  • mdłości,
  • zaburzenia wchłaniania witaminy B12.

neurologiczne:

  • bóle głowy
  • „wieczne" zmęczenie,
  • zmiany/zaburzenia nastroju,
  • zaburzenia widzenia.

Inne:

  • trądzik,
  • bóle stawów,
  • spadek masy ciała.

Mało specyficzny charakter objawów stanowi poważny problem, gdyż na ich podstawie łatwo jest pomylić SIBO z inną zmianą patologiczną przewodu pokarmowego np. z zespołem jelita drażliwego — IBS (ang. Irritable Bowel Syndrome). 

Powiązane produkty

Przyczyny występowania SIBO 

Jedną z głównych przyczyn bezpośrednio prowadzącą do wystąpienia SIBO jest uszkodzenie wędrującego kompleksu mioelektrycznego (MMC, ang. Migrating Motor Complex). Jest to powtarzająca się między posiłkami fala kurczących się mięśni gładkich przewodu pokarmowego, której zadaniem jest usuwanie niestrawionych resztek pokarmu. Zaburzenie mechanizmu tego procesu prowadzi do zalegania resztek pokarmu w jelicie cienkim, co stanowi idealną pożywkę lgnących do niej bakterii. Przyczyną MMC mogą być przebyte infekcje stymulujące układ immunologiczny, a także zaburzenia pracy tarczycy o charakterze niedoczynności.

Drugim ważnym czynnikiem wywołującym zespół SIBO jest zbyt niska kwasowość żołądka. Fizjologicznie kwaśne pH, jakie występuje w żołądku, skutecznie blokuje wzrost spożywanych z pokarmem bakterii, co ogranicza ilość mikroflory zasiedlającej jelito cienkie. Zaburzenia produkcji kwasu solnego, a co za tym idzie podwyższenie pH soku żołądkowego, skutkuje nieprawidłowym trawieniem pokarmu, szczególnie wysokobiałkowego, i jego zaleganiem w jelicie cienkim, co stanowi dobrą pożywkę dla bakterii, szczególnie beztlenowych. Mikroorganizmy, przebywając w jelicie, wytwarzają w procesie fermentacji gazy, które są przyczyna dyskomfortu pacjenta. Dodatkowo bakterie bytujące w jelicie, wytwarzając enzymy oraz usuwając produkty przemiany materii, niszczą rąbek szczoteczkowy jelita, a przez to również zaburzają produkcję enzymów trawiennych (trawienie disacharydów). Takie działanie wywołuje u chorego bóle, mdłości, biegunki po spożyciu pokarmu, szczególnie bogatego w dwucukry.

Kolejną przyczyną występowania zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego są zmiany anatomiczne przewodu pokarmowego. Popularne w wielu populacjach uchyłki stają się dobrym miejscem kolonizacji bakterii. Przebyte operacje w obrębie jelita cienkiego, a w szczególności zabiegi usunięcia zastawki krętniczo–kątniczej również stwarzają warunki do rozwoju bakterii w jelicie cienkim. Wszelkie choroby powodujące niedobory immunologiczne, zmniejszają odporność w obrębie jelit. Szczególnie pacjenci z obniżoną aktywnością immunoglobuliny A są narażeni na wystąpienie SIBO. 

Zespół SIBO jest również często spotykany u osób starszych, gdyż motoryka jelit w osób podeszłym wieku jest w znacznym stopniu obniżona. Dodatkowe ryzyko stwarzają choroby towarzyszące takie jak np. cukrzyca czy niedoczynność tarczycy.

Jakie są sposoby leczenia?

W większości przypadków, jeśli brak jest przyczyn wynikających ze zmian anatomicznych przewodu pokarmowego (uchyłki, przetoki) powodujących zastój treści pokarmowej, główną drogą leczenia jest terapia antybiotykami. Są to głównie antybiotyki o szerokim spektrum działania, zarówno na bakterie tlenowe, jak i beztlenowe. Ważnym aspektem leczenia SIBO jest wsparcie żywieniowe, szczególnie u osób szybko tracących masę ciała lub z niedoborem witamin i minerałów. Obecnie przyjmuje się, że najkorzystniejsze są dwa rodzaje diety w SIBO, czyli dieta low, nazywana także FODMAP, oparta na wykluczeniu laktozy i fruktozy, czyli węglowodanów złożonych, oraz dieta GAPS, której założenia mówią o spożywaniu produktów nieprzetworzonych oraz naturalnie probiotycznych.

Dowiedz się więcej o sposobie odżywiania w SIBO, czyli diecie FODMAP

W przypadku tej choroby konieczna jest wnikliwa obserwacja pacjenta. Największe znaczenie ma zidentyfikowanie wszystkich przyczyn oraz trafne postawienie diagnozy. Leczenie innej jednostki chorobowej może skończyć się niepowodzeniem i nie tylko nie pomóc pacjentowi, ale nawet dotkliwie zaszkodzić.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij