Dieta FODMAP – na czym polega i kiedy ją stosować?
Maria Brzegowy

Dieta FODMAP – na czym polega i kiedy ją stosować?

Problemy z wypróżnianiem, wzdęcia i bóle brzucha to częste dolegliwości, który pojawiają się zwłaszcza przy IBS oraz zespole SIBO. Symptomy tych schorzeń można złagodzić, stosując odpowiednią dietę FODMAP. Na czym dokładnie ona polega? Które produkty należy włączyć do menu, a z których zrezygnować? 

Zespół jelita drażliwego (tzw. IBS) oraz zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego, czyli SIBO – to jednostki znacznie utrudniające codzienne funkcjonowanie, które spotyka się coraz częściej. Przejawiają się zmianą rytmu wypróżnień, od zaparć po biegunki, przez okresy wyciszenia i pozornego spokoju. To uciążliwe bóle brzucha, wzdęcia i nadmiar gazów, które uniemożliwiają wykonywanie najprostszych czynności życiowych. Czy prócz farmakologii istnieje dieta na złagodzenie tych dolegliwości? Przyjrzyjmy się diecie specjalistów z Monash Univeristy – diecie LOW FODMAP. 

Dieta FODMAP – na czym polega? 

Dieta LOW FODMAP (z ang. fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols) to inaczej dieta, która zakłada zmniejszone spożycie słabo wchłanianych, ale za to łatwo fermentujących oligo-, di- oraz monosacharydów (odpowiednio: fruktanów i galaktanów, laktozy, fruktozy), a także polioli (czyli sorbitolu, mannitolu, ksylitolu i maltitolu) naturalnie występujących w wybranych produktach spożywczych.  

Dieta LOW FODMAP – fazy  

Zgodnie z założeniami specjalistów dieta LOW FODMAP obejmuje trzy etapy:

  • fazę eliminacyjną,
  • fazę reintrodukcji,
  • fazę stabilizacji. 

Faza pierwsza, eliminacyjna, trwa zwykle od 4 do 6 tygodni i obejmuje całkowite wyłączenie wszystkich produktów oznaczonych jako HIGH FODMAP. 

Faza druga, reintrodukcji, to stopniowe wprowadzanie produktów wcześniej wyeliminowanych, przy jednoczesnej samoobserwacji swojej tolerancji. Ma na celu sprawdzenie, jakie produkty jesteśmy w stanie zjeść bez problemu, a przy jakich musimy zachować czujność. To również czas na ustalenie ilości dozwolonych produktów o wyższej zawartości FODMAP. Faza druga jest uważana za najtrudniejszą część prowadzenia diety LOW FODMAP. 

Faza trzecia trwa przez resztę naszego życia. Na tym etapie powinniśmy już wiedzieć, co nam wolno, a co niekoniecznie, a także w jaki sposób możemy zastąpić wyeliminowane produkty celem zapobiegnięcia wystąpienia ewentualnych niedoborów pokarmowych. 

Polecane dla Ciebie

Dla kogo dieta LOW FODMAP? 

Omawiana dieta została opracowana przez naukowców z Monash University głównie w celu zmniejszenia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego związanych z występowaniem zespołu jelita drażliwego (IBS), a także zespołu przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO).  

Zdaniem naukowców wybrane cukry wywołują u pewnej części populacji szereg uciążliwych objawów brzusznych, takich jak wzdęcia, nadmierna ilość gazów, bolesność brzucha, nudności oraz zaburzenia czynności jelit (biegunka lub zaparcia). Zgodnie z założeniami tej diety produkty spożywcze możemy podzielić na takie, które zawierają więcej wymienionych w pierwszym akapicie cukrów oraz takie, które dostarczają ich zdecydowanie mniej. Celem złagodzenia przykrych dolegliwości codzienną dietę należy budować w oparciu o produkty z tej drugiej grupy. 

Produkty w diecie LOW FODMAP – co jeść, a czego unikać na diecie FODMAP?

Produkty dozwolone w diecie LOW FODMAP

  • banany, jagody, cytryny, mandarynki, pomarańcze, grejpfruty, mleko bez laktozy, „mleka” roślinne, ser camembert, brie, marchew, seler, papryka o wydłużonych strąkach, bakłażan, szczypiorek (bez cebuli), pietruszka, dynia, winogrona, kiwi, maliny, pieczywo bezglutenowe, mąka orkiszowa, chleb orkiszowy na zakwasie, płatki ryżowe, mąka owsiana, płatki owsiane, makaron bezglutenowy, ryż, komosa ryżowa, orzechy włoskie, migdały, ziemne, orzechy pekan, piniowe, orzechy makadamia, ziarna sezamu, pestki dyni, słonecznika. 

Produkty przeciwwskazane w diecie LOW FODMAP

  • jabłka, brzoskwinie, mango, arbuz, suszone owoce, soki owocowe, mleko krowie, owcze i kozie, lody, ricotta, szparagi, kabaczek, czosnek, brokuły, cebula, groszek, czerwona fasola, arbuz, ciecierzyca, soczewica, morele, wiśnie, liczi, śliwki, gruszki, nektarynki, substancje słodzące: maltitol, ksylitol, mannitol, izomalt, syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, produkty pszenne, pieczywo pszenne, płatki śniadaniowe pszenne z suszonymi owocami, makaron pszenny. 

Dieta FODMAP – lista produktów w aplikacji na smartfon Monash University 

Celem ułatwienia komponowania własnego jadłospisu na diecie LOW FODMAP naukowcy z Kliniki Gastroenterologii Uniwersytetu Monash opracowali aplikację (FODMAP App) na smartfon, dzięki której łatwo można sprawdzić czy dokonywane przez nas wybory są właściwe. Wiele informacji dostępnych w Internecie jest nieaktualnych, wzajemnie sobie przeczących, stąd aplikacja stanowi jedno z najbardziej wiarygodnych źródeł dla osób zmuszonych stosować zalecenia diety FODMAP. W aplikacji pokarmy zostały pogrupowane według kolorów:

  • czerwony dla żywności obfitującej w FODMAP,
  • pomarańczowy – dla średniej zawartości,
  • zielony – dla niskiej.  

Aplikacja zawiera również przepisy i pomysły na posiłki na diecie FODMAP, dzięki którym z łatwością można nauczyć się prawidłowego przygotowywania dozwolonych i bezpiecznych dań. Lista produktów LOW oraz HIGH FODMAP jest stale aktualizowana i powiększana o coraz to nowe elementy. 

Dieta FODMAP – przykładowy jadłospis, przepisy LOW FODMAP 

Śniadanie: płatki quinoa z owocami i orzechami 

4 łyżki płatków quinoa (z komosy ryżowej) zalej mlekiem ryżowym i gotuj kilka minut na małym ogniu.  W między czasie posiekaj 4 orzechy włoskie, podpraż na suchej patelni. Na wierzchu komosianki ułóż plasterki z połówki banana, dodaj kilka malin. 

Obiad: makaron ryżowy z kurczakiem, grillowaną cukinią oraz papryką 

Kilka plasterków cukinii (ok. 60 g) oraz parę pasków papryki o wydłużonych strąkach (ok. 50 g) skrop olejem rzepakowym i wrzuć na grilla elektrycznego razem z pokrojonym w paseczki kurczakiem (wcześniej oprószonym solą, pieprzem). Grilluj aż wszystko ładnie się zrumieni. W między czasie przygotuj makaron ryżowy. Połącz wszystko razem, dodaj jeszcze łyżkę posiekanej natki pietruszki, posyp danie łyżeczką parmezanu. 

Przekąska: koktajl bananowy ze szpinakiem 

Garść świeżego szpinaku typu baby zmiksuj z połówką banana (pozostałego ze śniadania), szklanką wody oraz odrobiną syropu klonowego. Możesz też dodać kilka kropel soku z cytryny dla lepszego smaku. 

Kolacja: kanapka z jajkiem w koszulce i awokado 

W małym garnku zagotuj wodę, zrób wir i wbij w sam środek jajko. Pomagając sobie łyżką, „zagarnij” białko do środka i na małym ogniu chwilę gotuj aż jajo się zetnie. W międzyczasie podpiecz w tosterze kromkę pieczywa bezglutenowego. Ułóż na talerzu razem z kilkoma przepołowionymi pomidorkami koktajlowymi, jajkiem i 2 plasterkami świeżego awokado, skrop całość łyżeczką oliwy. 

  1. A. Żelowski i in., Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia, "Pediatria i Medycyna Rodzinna", nr 9 (3) 2013. 
  2. B. P. Chumpitazi i in., Randomised clinical trial: gut microbiome biomarkers are associated with clinical response to a low FODMAP diet in children with the irritable bowel syndrome, "Alimentary Pharmacology and Therapeutics", nr 42 (4) 2015.  
  3. L. Martin i in., OC-104 Long term effectiveness of short chain fermentable carbohydrate (FODMAP) restriction in patients with irritable bowel syndrome, "Gut", nr 64 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Roztocza kurzu domowego wywołujące alergię – jak sobie z nimi radzić?

    Objawy związane z alergią na roztocza kurzu domowego są najbardziej odczuwalne w okresie jesienno-zimowym, który dla większości alergików jest czasem wytchnienia związanym z przekwitnięciem roślin. Charakterystyczne dla alergii na roztocza jest również nasilanie się dolegliwości w trakcie zamiatania i ścierania kurzu.

  • 5 zasad grillowania bez problemów z trawieniem

    Wraz z nadejściem wyższych temperatur coraz chętniej spędzamy czas na świeżym powietrzu. Przy tej okazji często decydujemy się na przygotowanie i zjedzenie posiłku w ogrodzie, w towarzystwie zaproszonych gości. Największą popularnością cieszą się potrawy przyrządzane na grillu. Czy możemy przygotować potrawy grillowane, które będą wyglądać apetycznie, smakować gościom i jednocześnie nie będą szkodziły ich zdrowiu?

  • Co kupić mamie na Dzień Matki?

    Wielkimi krokami zbliża się Dzień Matki. To szczególne święto jest doskonałą okazją, aby podziękować mamom za ich bezwarunkową miłość i akceptację, trud wychowania, okazywane serce. Tego dnia każda mama powinna czuć się doceniona. Produkty pomagające zachować zdrowie i dbać o urodę to świetne inspiracje na wyjątkowy prezent dla najukochańszej mamy.

  • Jak obliczyć ilość promili po spożytym alkoholu?

    Alkohol rozluźnia ciało, wprowadza w błogi stan relaksu i radości. Nic dziwnego, że dla wielu osób jest to niezbędny element udanej zabawy czy spotkania ze znajomymi. Mając jednak na uwadze bezpieczeństwo swoje i innych, warto wiedzieć, jak szybko organizm metabolizuje wypity alkohol. Jazda pod wpływem alkoholu to nie tylko naruszenie prawa, ale przede wszystkim skrajna nieodpowiedzialność.

  • Piramida Maslowa – co to jest?

    Piramida Abrahama Maslowa to jedna z najpopularniejszych koncepcji odnoszących się do mechanizmu zaspokajania ludzkich potrzeb. Hierarchia potrzeb Maslowa została rozpowszechniona na całym świecie i do dziś znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. Według amerykańskiego psychologa każdy człowiek ma pięć podstawowych potrzeb, które determinują jego codzienne funkcjonowanie. Co wchodzi w skład piramidy Maslowa?

  • Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

    Mak, a zatem również makowiec, jest nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z ludowymi wierzeniami jego spożycie podczas wieczerzy wigilijnej miało zapewnić szczęście i uchronić przed złymi siłami. W tej legendzie jest zapewne ziarnko prawdy, ponieważ aktualnie mak jest uznawany za „superfoods” z racji swoich właściwości odżywczych i prozdrowotnych.

  • Terapia tańcem (choreoterapia) – na czym polega?

    Choreoterapia, czyli terapia tańcem, stosowana jest zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych, zdrowych i chorych. Na czym polega? Jakie korzyści z niej wynikają?

  • Dzień Dziecka – pomysły na zdrowe prezenty dla dzieci

    Na Dzień Dziecka nasi milusińscy czekają przez cały rok. Nieważne, czy mają lat kilka, czy kilkanaście – każdy cieszy się z perspektywy otrzymania wymarzonego prezentu. Obdarowujący prezentowych inspiracji szukają z reguły w sklepach z zabawkami. Spójrzmy jednak na to święto z innej strony, a przekonamy się, że prezent na Dzień Dziecka z apteki może być nie tylko ciekawy, ale również przynoszący korzyści zdrowiu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij