Dieta przy wzdęciach – co warto jeść, aby zmniejszyć wydzielanie gazów w jelitach?

Pewna ilość gazów w przewodzie pokarmowym jest zjawiskiem naturalnym. Gdy jednak pojawia się ich nadmiar, może dojść do powstania nieprzyjemnych i uciążliwych dolegliwości, takich jak wzdęcia brzucha oraz nieestetyczne powiększenie jego obwodu. Dieta a wzdęcia – co jeść, aby zmniejszyć wydzielanie gazów jelitowych? Jakie produkty nie będą wskazane, gdy dokucza nam wzdęty brzuch? 

Dieta a wzdęcia – wpływ żywienia na wzdęty brzuch i gazy w jelitach  

W ludzkim przewodzie pokarmowym znajduje się pewna ilość o gazów, zwykle nieprzekraczająca objętości 200 ml. Dokładna ich zawartość zależy od kilku czynników, m.in. od spożywanej przez nas diety. Więcej gazów będzie towarzyszyć nam m.in. przy zbyt szybkim jedzeniu posiłków oraz połykaniu powietrza podczas ich spożywania i przy równoczesnym mówieniu.

Objętość gazów zależy także od składu codziennej diety, m.in. obecności tzw. łatwo fermentujących węglowodanów, obecnych np. w nasionach roślin strączkowych czy w wybranych owocach i warzywach (np. jabłkach, gruszkach, cebuli, czosnku itp.). Wytwarzanie gazów po spożyciu tych produktów jest związane z przedostaniem się do jelita grubego większej niż zwyczajowo ilości ciężkostrawnych węglowodanów, głównie oligosacharydów takich jak stachioza, werbaskoza czy rafinoza. Wzdęty brzuch to także efekt nietolerancji określonych składników pokarmowych, m.in. nietolerancji laktozy, obecnej w mleku oraz jego przetworach. 

Samo wzdęcie brzucha stanowi subiektywne uczucie rozdęcia jelit przez gazy jelitowe. Jego objawy ustępują zwykle po nocy albo przynajmniej po próbie wydalania ich w pozycji leżącej. Należy jednak pamiętać, że może ono towarzyszyć różnego rodzaju poważnym jednostkom chorobowym, takim jak przewlekłe zapalenie trzustki, mukowiscydoza, celiakia czy zapalenia jelit. 

Zalecenia dietetyczne przy wzdęciach – co jeść na zagazowane jelita? 

Celem zmniejszenia częstotliwości występowania wzdęcia brzucha należy wdrożyć kilka podstawowych zasad dotyczących prawidłowej diety: 

• spożywanie 4–5 posiłków dziennie, w równych odstępach czasu, bez pośpiechu, dokładnie skupiając się tylko na zjadanym posiłku, 
• wypijanie minimum 2 litrów czystej wody dziennie, 
• unikanie produktów nasilających perystaltykę jelit (patrz niżej), 
• unikanie potraw smażonych, pieczonych oraz duszonych ze wcześniejszych obsmażaniem, 
• określone produkty, zwłaszcza te o wysokiej zawartości tzw. cząstek FODMAP, należy wprowadzać pojedynczo, uważnie obserwując reakcję organizmu, 
• gdy wystąpi zła tolerancja po spożyciu danego produktu, próbę zjedzenia go można powtórzyć po kilku dniach – zanim całkowicie wyeliminujemy go ze swojej diety, 
• prowadzenie dziennika żywieniowego, z zapisem dokładnej tolerancji oraz reakcji organizmu po spożyciu danych posiłków – zgromadzone notatki ułatwią odnalezienie produktów, które nam nie służą. 

Dieta na wzdęcia – które produkty nie powodują wzdęć? 

Wśród produktów szczególnie polecanych w diecie na wzdęcia znajdują się głównie te, które nie powodują tworzenia w jelitach nadmiaru gazów, a także wpływają na prawidłowe formowanie się stolca. Do takich należą m.in. naturalne jogurty, kefir, maślanka oraz otręby pszenne.

Dieta likwidująca wzdęcia – tych produktów należy unikać 

Gdy dokuczają nam wzdęcia brzucha, należy zwrócić uwagę na obecność następujących produktów: 

• alkohol, 
• napoje gazowane, 
• nadmierna ilość owoców i warzyw, a zwłaszcza tych o działaniu gazotwórczym, tj. kapusta, fasola, bób, cebula, szparagi itp., 
• produkty obfitujące w tłuszcze, dań tłustych, smażonych, 
• słodycze, 
• ostre przyprawy, 
• dania smażone, pieczone tradycyjnie, duszone, 
• potrawy wzmagające perystaltykę jelit, tj. grube kasze, pieczywo razowe, miód itp. 

Co jeść, aby nie mieć wzdęć? W większości przypadków jest to sprawa bardzo indywidualna. To, co powoduje nadmierne gromadzenie się gazów jelitowych u jednej osoby, u drugiej może stanowić produkt neutralny. Stąd, dobrze prowadzić zapis w postaci dziennika żywieniowego, który ułatwi wskazanie produktów niepożądanych. 

Jadłospis i przepisy w diecie przy wzdęciach 

Śniadanie: kasza jaglana na mleku ryżowym, z musem jagodowym 

Kaszę (3 łyżki suchej) przepłucz na sitku, na zmianę zimną i wrzącą wodą, aby usunąć posmak goryczki. Wrzuć kaszę do garnka, dodaj płaską łyżeczkę masła oraz szklankę mleka roślinnego i gotuj na małym ogniu, aż całość wchłonie płyn. W między czasie, podgrzej w rondelku z odrobiną wody jagody, zmiksuj na mus. Dodaj do jaglanki. 

Obiad: dorsz pieczony w sosie pomidorowym z oliwkami z dodatkiem gotowanych batatów i zieloną sałatą 

Rybę skrop sokiem z cytryny, oprósz solą, odstaw na bok. W międzyczasie, w garnku z grubym dnem, z odrobiną wody, przyrządź sos pomidorowy. W tym celu obierz ze skórki marchewkę, pokrój w kostkę, podduś na wodzie. Dodaj passatę pomidorową, garść zielonych albo czarnych oliwek pokrojonych w krążki, szczyptę soli oraz cukru, zredukuj, aż sos stanie się gęsty. W naczyniu żaroodpornym posmarowanym na dnie odrobiną sosu, ułóż kawałki ryby, zalej sosem i piecz w zamkniętym naczyniu przez ok. 40 minut (180–200°C). W między czasie ugotuj batat pokrojony w kostkę. Sałatę porwij, wrzuć do miski z podzielonymi na kawałki 3–4 orzechami włoskimi, skrop odrobiną oleju rzepakowego. 

Przekąska: sałatka caprese 

½ kulki mozzarelli pokrój w plasterki, ułóż na talerzu przekładając plasterkami z całego pomidora. Całość skrop łyżeczką oliwy, posyp listkami świeżej bazylii. 

Kolacja: delikatne kanapki z grahama, z chudą wędliną drobiową i papryką z dodatkiem kleiku z siemienia. 

Pieczywo muśnij masłem, obłóż wędliną i paskami papryki czerwonej o wydłużonych strąkach. Kanapki podawaj razem z „kisielem” przyrządzonym ze świeżo zmielonego siemienia lnianego zalanego wrzącą wodą. 

Jakie pieczywo jeść przy wzdęciach? Jeśli powodem ich powstawanie jest nadmiar błonnika pokarmowego, lepiej wybierać produkty jasne, pszenne. Natomiast gdy spożywana dieta jest bardzo niskoresztkowa, może okazać się, że przyczyną wzdęć jest zbyt mała ilość błonnika. Wówczas rekomendowane będzie pieczywo graham albo razowe. Jeszcze inna sytuacja występuje wówczas, gdy przyczyną wzdęć będzie np. nietolerancja glutenu lub nawet celiakia. Wtedy absolutnie należy wprowadzić pieczywo bezglutenowe, oznaczone znakiem przekreślonego kłosa.