Nadmierne i częste gazy jelitowe – co robić?

Choć produkcja gazów w jelitach to proces naturalny, ich nadmierne powstawanie nastręcza wielu trudności. Wzdęty i obolały brzuch oraz uczucie dyskomfortu są nieodłącznymi towarzyszami zwiększonej ilości gazów jelitowych. Czy ich nadmierne powstawanie może oznaczać chorobę? Jak skutecznie zapobiegać zbyt wielkiej produkcji gazów w jelitach?  

1. Gazy jelitowe – czym są i kiedy mogą stać się problemem? 
2. Nadmierna produkcja gazów w jelitach – przyczyny 
3. Czy nadmierne gazy mogą oznaczać chorobę? 
4. Zapobieganie nadmiernej produkcji gazów 

Powstawanie gazów jelitowych jest naturalnym procesem, który ma miejsce w naszym przewodzie pokarmowym. Normalnym sposobem pozbywania się ich jest oddawanie gazów. Gazy mogą być uporczywe, np. gdy zdarzają się zbyt często. Zwykle przyczyną nadmiernych gazów jelitowych są po prostu błędy dietetyczne. Niektóre produkty spożywcze sprzyjają większej produkcji gazów jelitowych. Czasami jednak nadmierne gazy jelitowe mogą być objawem choroby. 

Gazy jelitowe – czym są i kiedy mogą stać się problemem? 

Gazy jelitowe to mieszanina gazów, która gromadzi się w jelitach, a ich nadmiar jest wydalany przez odbyt. Są trzy główne źródła gazów jelitowych. Dużą część z nich stanowią powietrze połknięte razem z pożywieniem oraz produkty fermentacji bakterii znajdujących się w jelitach. Pewnym źródłem gazów mogą być także spożywane napoje gazowane. Większość osób oddaje gazy mniej więcej kilkanaście razy dziennie.

Nadmierna produkcja gazów w jelitach – przyczyny 

Stosunkowo częstą przyczyną nadmiernej produkcji gazów jelitowych jest spożywanie potraw wzdymających. Należą do nich takie produkty spożywcze jak: 

• rośliny strączkowe, 
• warzywa kapustne, 
• produkty bogate w błonnik, 
• owoce zawierające dużą ilość cukrów prostych, np. śliwki, jabłka, brzoskwinie. 

Substancje, których nie jesteśmy w stanie strawić, są metabolizowane przez bakterie znajdujące się w jelitach. Produktem ubocznym tego procesu są właśnie gazy jelitowe. Wymienione wyżej produkty wcale nie muszą jednak „zaszkodzić” każdemu. Jedne osoby są na nie bardziej wrażliwe niż inne. Duże znaczenie ma też ilość spożytych produktów, które mogą wywołać gazy. 

Czy nadmierne gazy mogą oznaczać chorobę? 

Przyczyną nadmiernej produkcji gazów są często różnego rodzaju nietolerancje pokarmowe. Najbardziej powszechna jest nietolerancja laktozy – cukru występującego w mleku i jego przetworach. Niektóre osoby wytwarzają w jelitach zbyt mało enzymu koniecznego do jej trawienia. Problem ten nasila się z wiekiem. Przejściowa nietolerancja laktozy może wystąpić u osób, które przez długi czas nie spożywały produktów mlecznych. Celiakia, czyli choroba trzewna, również jest rodzajem nadwrażliwości pokarmowej, jednak o nieco innym mechanizmie. W przebiegu tej choroby również występują nadmierne gazy jelitowe. 

Nadmierne gazy jelitowe mogą być też oznaką zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, np. zespołu jelita drażliwego. W zespole tym pojawiają się też inne objawy, w tym bóle brzucha po pewnym czasie po posiłku. Oddanie gazów lub wypróżnienie zwykle przynosi ulgę. Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego mogą powodować różne dolegliwości, które często występują jednocześnie. Razem z nadmiernymi gazami mogą występować zaparcia, biegunki, nudności, hemoroidy.

Pogorszone wchłanianie substancji w jelitach, a co za tym idzie, produkcja gazów jelitowych, występuje też w nieswoistych chorobach zapalnych jelit, chorobie Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Jednak nie jest to główna dolegliwość u osób dotkniętych tymi chorobami. Dominującymi objawami w tym przypadku są silne bóle brzucha oraz krwawienie z przewodu pokarmowego. 

Zwiększona produkcja gazów jelitowych występuje w zespole rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Zwykle większość bakterii układu pokarmowego znajduje się w jelicie grubym. Ich obecność w jelicie cienkim powoduje m.in. przewlekłe biegunki i oddawanie dużej ilości gazów. 

Zapobieganie nadmiernej produkcji gazów 

Domowymi sposobami, które można zastosować w przypadku nadmiernej ilości gazów jelitowych, są modyfikacja diety oraz zmiana stylu życia. Aby zapobiegać gazom, należy unikać produktów wzdymających oraz napojów gazowanych, w tym piwa. Aby zmniejszyć ilość połykanego powietrza, zaleca się zaprzestanie palenia oraz żucia gumy do żucia.

Regularna aktywność fizyczna także zapobiega zaparciom i poprawia motorykę przewodu pokarmowego. Jest to szczególnie istotne dla osób prowadzących siedzący tryb życia i osób starszych.

Sprawdź akcesoria do ćwiczeń.

Jeśli istnieje podejrzenie, że gazy są powodowane przez produkty mleczne, można albo zacząć stosować produkty bezlaktozowe albo stosować suplementy diety zawierające laktazę. W przypadku uporczywych wzdęć można zażyć lek zawierający symetykon. Jest to substancja ułatwiająca oddawanie gazów. Jej preparaty są dostępne bez recepty.  

Jest wiele dostępnych preparatów ziołowych, które korzystnie wpływają na trawienie takich jak kminek, koper włoski, szałwia, anyż, lukrecja czy mięta. Występują one też w postaci złożonej z kilku ziół. Z reguły są one bezpieczne, jednak należy poinformować farmaceutę lub lekarza o stosowanych na stałe lekach. Niektóre zioła mogą bowiem wchodzić w niepożądane interakcje z lekami. 

Nie wszystkie bakterie znajdujące się w jelitach produkują gazy jelitowe w procesie fermentacji. Stosując odpowiednie probiotyki, można „zasiedlić” przewód pokarmowy bakteriami niefermentującymi. W ostatnim czasie stosowanie suplementów diety i probiotyków stało się bardzo popularne. W związku z tym na rynku pojawiło się wiele preparatów niewiadomego pochodzenia lub niedostatecznie przebadanych. Należy zasięgnąć porady lekarskiej lub farmaceuty przed wyborem odpowiedniego probiotyku na nadmierne gazy jelitowe.