Kolka u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie kolki niemowlęcej
Katarzyna Makos

Kolka u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie kolki niemowlęcej

Kolka niemowlęca to częsta dolegliwość pojawiająca się najczęściej już w pierwszym miesiącu życia dziecka i trwająca do ok. 3–4 miesiąca. Objawy kolki u niemowlaka to rozdrażnienie, napadowy, trudny do ukojenia płacz, podkurczanie nóżek i prężenie ciała. Jej przyczyny nie zostały do końca zidentyfikowane, najczęściej mówi się o niedojrzałości układu pokarmowego i nerwowego. Jak radzić sobie z kolką u dziecka? Przede wszystkim należy wykluczyć choroby organiczne. Aby złagodzić atak kolki, można próbować masować brzuszek, stosować ciepłe okłady, zazwyczaj ulgę maluszkowi przynosi też delikatne kołysanie. Jeżeli metody te zawodzą, w porozumieniu z pediatrą można włączyć leczenie farmakologiczne.

Kolka u niemowlaka – definicja. Jakie są objawy kolki niemowlęcej?

Kolka niemowlęca to łagodne zaburzenie behawioralne objawiające się rozdrażnieniem lub nieutulonym płaczem, które trwają minimum 3 godziny dzienne, co najmniej 3 razy w tygodniu, przez okres dłuższy niż 3 tygodnie. Objawy pojawiają się cyklicznie, bez uchwytnej przyczyny, najczęściej po południu i wieczorem, bez poprawy po lekach.

Niemowlę może mieć wzdęty brzuszek, prężyć się, podkurczać i gwałtowanie prostować nóżki. Dziecko nie prezentuje żadnych objawów choroby organicznej, a jego rozwój jest prawidłowy. Kolka ustępuje samoistnie zazwyczaj do 5. miesiąca życia.

Kolka u niemowlaka – przyczyny. Niedojrzałość układu pokarmowego i nerwowego

Kolka niemowlęca jest jednym z najczęstszych zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego u niemowląt – szacuje się, że ten problem dotyczy 10-40% dzieci poniżej 6. miesiąca życia. Pojawia się z taką samą częstością u chłopców i dziewczynek, sposób karmienia (mlekiem modyfikowanym/piersią) ani wiek ciążowy nie mają wpływu na jej występowanie.

Dokładna etiologia nie jest znana – prawdopodobnie przyczyna tkwi w niedojrzałości układu pokarmowego i neuroendokrynnego jelit (układu nerwowego odpowiadającego za czucie trzewne).

To prowadzi do zaburzeń perystaltyki, a także nieprawidłowego odbierania bodźców (odczuwanie bólu przy rozciąganiu ścian jelit przez pokarm, gazach, a także przy parciu na stolec). Mikroflora bakteryjna jelit dopiero się rozwija, a duża ilość pokarmu w stosunku do masy ciała stanowi spore obciążenie dla przewodu pokarmowego malucha. Dodatkowo wpływ może mieć też nieprawidłowa technika karmienia (połykanie dużej ilości powietrza) czy zmniejszona aktywność enzymów trawiennych i zmniejszone wydzielanie żółci, co sprzyja wzdęciom. Innych przyczyn upatruje się w paleniu papierosów przez matkę oraz w zbyt dużej ilości bodźców zewnętrznych, z którymi nie radzi sobie niedojrzały jeszcze układ nerwowy.

Powiązane produkty

Kolka u niemowlaka a choroby – inne przyczyny nieutulonego płaczu

Kolka u niemowlaka a patologiczny refluks żołądkowo-przełykowy

Jeśli do niepokoju i płaczu u dziecka dołączają takie objawy, jak: nadmierne ulewanie, wymioty, niechęć do jedzenia, cofanie się pokarmu w trakcie karmienia, to należy podejrzewać u dziecka refluks żołądkowo-jelitowy. Ulewanie i niedoczynność zwieracza dolnego przełyku są fizjologią, która zanika do 18. miesiąca życia i zazwyczaj wystarczające jest postępowanie zachowawcze – częstsze karmienie mniejszymi porcjami, zagęszczanie pokarmu czy terapia złożeniowa. Powinno się unikać przyjmowania przez dzieci pozycji siedzącej do godziny po karmieniu.

Refluksowi może sprzyjać także występowanie alergii pokarmowej. Objawami alarmującymi są zahamowanie wzrastania, niedokrwistość, ból i płacz w trakcie jedzenia, forsowane wymioty, pojawienie się krwi, bezdechy. Choroba refluksowa wymaga leczenia farmakologicznego.

Kolka niemowlęca a alergie pokarmowe i nietolerancja laktozy

W diagnostyce kolki niemowlęcej należy wykluczyć przede wszystkim alergię pokarmową – najczęściej dotyczy ona białka mleka krowiego lub jaja kurzego. Należy zwrócić uwagę na inne objawy alergii – zmiany skórne, stolce (biegunkowe lub zaparciowe), wymioty i ulewania, krew w stolcu. U matek karmiących piersią zalecana jest dieta eliminacyjna na minimum 2 tygodnie, połączona z obserwacją dziecka (jeśli występuje poprawa, dietę należy utrzymać).

U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym można włączyć mieszanki z wysokim stopniem hydrolizy. Alergia pokarmowa może być IgE-zależna i IgE-niezależna. W przypadku tej drugiej we krwi dziecka będą wykrywane immunoglobuliny IgE swoiste przeciwko określonym alergenom.

Przeczytaj więcej na temat tego, jak objawia się skaza białkowa u niemowląt.

Nietolerancja laktozy wiąże się z niedoborem enzymu laktazy, który jest odpowiedzialny za jej trawienie do glukozy i galaktozy. U większości niemowląt laktaza osiąga swoją docelową aktywność wkrótce po urodzeniu, jednak u części może wystąpić przejściowa nietolerancja laktozy spowodowana np. zbyt dużą podażą laktozy w porównaniu z wydolnością trawienną jelit. Dziecko będzie oddawało wtedy biegunkowe, pieniste stolce o kwaśnym zapachu, z towarzyszącą tendencją do wzdęć i oddawania dużej ilości gazów.

Niemowlętom karmionym mlekiem modyfikowanym zaleca się preparaty ubogo- lub bezlaktozowe, a karmionym piersią suplementację enzymu (laktazę). Ważne jest, aby pierwszą porcję mleka odciągnąć (ma największe stężenie laktozy) i preinkubować z enzymem, nakarmić niemowlę piersią, a dopiero potem podać wcześniej preinkubowane mleko. Zwiększa to efektywność leku.

Kolka niemowlęca a infekcje

Niepokój i płacz dziecka mogą być spowodowane bólem o innej lokalizacji niż przewód pokarmowy. Należy to szczególnie rozważyć, jeśli prezentowane objawy występują od krótkiego czasu. Infekcje u tak małych dzieci często przebiegają nieswoiście i prawidłowe rozpoznanie może sprawić trudność. W przypadku nasilonego niepokoju niemowlęcia powinno się wykluczyć przede wszystkim zapalenie ucha środkowego oraz zapalenie układu moczowego.

Warto także w sytuacji typowo brzusznych objawów (wzdęty brzuch, zaburzenie perystaltyki jelit, bolesność w trakcie palpacji brzucha, wymioty, powiększanie się obwodu brzucha itd.) wziąć pod uwagę przyczyny chirurgiczne – guz w jamie brzusznej, wgłobienie lub zadzierzgnięcie jelit, uwięźniecie przepukliny, skręt jądra.

Kolka niemowlęca – leczenie. Symetykon i probiotyki w leczeniu kolki

Typowa kolka niemowlęca ustępuje samoistnie do 5. miesiąca życia. Jednak ze względu na to, że jej występowanie wiąże się często z dużym niepokojem rodziców i znacznym pogorszeniem jakości życia całej rodziny, często podejmowane są próby farmakoterapii.

Najczęściej podaje się preparaty na kolkę, które mają zniwelować wzdęcia (bolesne rozciąganie jelit spowodowane gromadzącym się w jelitach gazem ze sfermentowanego pokarmu) – jednym z nich jest symetykon, który zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu, co ułatwia ich wydalenie i przynosi ulgę.

Innym skutecznym sposobem może być podawanie probiotyków, które mają za zadanie zapewnić odpowiednią równowagę flory bakteryjnej w jelitach. Takim preparatem jest probiotyk ze szczepem Lactobacillus reuteri DSM 17938.

Domowe sposoby na kolkę u niemowlaka – masaż brzuszka, okłady, kołysanie

Ze względu na niskie koszty i brak szkodliwych efektów ubocznych warto zawsze w pierwszej kolejności zastosować techniki uspokajające dziecko. Kołysanie, układanie na brzuchu, ciepłe okłady (np. podgrzana pielucha bądź termofor z pestek wiśni, ale nigdy kładzione bezpośrednio na skórę dziecka) czy masaż brzuszka mogą przynieść dobry efekt.

Wyciszeniu się dziecka może sprzyjać także zaciemnienie pokoju i tzw. biały szum (ale uwaga na uszkodzenie słuchu – źródło szumu powinno znajdować się w odpowiedniej odległości i mieć dostosowaną głośność, dlatego należy unikać stosowania suszarek do włosów, domowych odkurzaczy itp.).

Kolka u niemowlaka – prawidłowe techniki karmienia piersią i butelką

W przypadku podejrzenia nieprawidłowej techniki karmienia dziecka warto skontaktować się z doradcą laktacyjnym, który pomoże wykryć i zniwelować ewentualne błędy w karmieniu.

Czasami skuteczne mogą być butelki antykolkowe, które dzięki specjalnemu smoczkowi zapobiegają połykaniu przez dziecko powietrza z butelki w trakcie jedzenia. Jednak równie istotny jest sposób karmienia. Podczas karmienia butelką dziecko powinno obejmować cały smoczek, nie tylko jego końcówkę. Maluch powinien znajdować się na wprost rodzica, na jego udach, może również leżeć bokiem, jednak wówczas butelkę należy podawać na wprost twarzy niemowlaka, aby nie musiał skręcać główki. Przed włożeniem smoczka do ust należy delikatnie dotknąć ust niemowlaka, aby sam otworzył buzię, a następnie dotknąć połączenia podniebienia twardego z miękkim, dopiero wówczas dziecko powinno zacząć ssać.

  1. A. Rurarz, K. Ratajczak, W. Feleszko, Kolki niemowlęce, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2016, nr 4, s. 416-418.
  2. M. Czerwionka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2010, t. 4, nr 6, s. 408–414.
  3. F. Savino, V. Tarasco, New treatments for infant colic, „Current Opinion in Pediatrics” 2010, nr 22, s. 791–797.
  4. J. D. Johnson, K. Cocker, E. Chang, Infantile colic: recognition and treatment, „American Family Physician” 2015, nr 92 (7), s. 577–582.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ADHD u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

    ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Do objawów pozwalających rozpoznać ADHD należą: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji oraz impulsywność. Nieleczone ADHD prowadzi do rozwoju problemów emocjonalnych, trudności w funkcjonowaniu społecznym, do obniżenia osiągnięć w nauce oraz do problemów w kontaktach z rówieśnikami. Jak rozpoznać to zaburzenie i jak pomóc dziecku z ADHD?

  • Standardowe mleko modyfikowane. Co znajduje się w mleku dla niemowląt?

    Kiedy dziecko jest zdrowe, nie ma alergii i większych problemów z trawieniem, można podawać mu tzw. standardowe mleko modyfikowane odpowiednie dla jego wieku. Takie preparaty mają na rynku status tzw. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Ich skład jest regulowany prawem i ściśle nadzorowany. Dlaczego jednak takie mleko jest nazywane modyfikowanym i na czym te modyfikacje polegają? Jednym z głównych składników mleka modyfikowanego jest mleko krowie. Mleko krowie różni się od ludzkiego pod wieloma względami. Zawartość podstawowych składników odżywczych – tłuszczu, białka i węglowodanów – jest inna w każdym z nich.

  • Aspirator do nosa — jak używać ręcznego, a jak elektrycznego?

    U noworodków i niemowląt katar może stanowić znaczące zagrożenie, ponieważ dzieci do ok. 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nos. Występująca u najmłodszych zalegająca wydzielina w nosku powstrzymuje oddychanie, jedzenie i picie. Dodatkowo nieusunięta wydzielina może prowadzić do powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie oka, ucha, oskrzeli lub płuc, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Z pomocą przychodzą aspiratory do nosa, które można stosować u dzieci już od chwili narodzin. Są prostą, wygodną i bezpieczną metodą usuwania zalegającej wydzieliny u maluszka.

  • Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

    Ostatnio obserwujemy w Polsce gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do przychodni i szpitali z silnymi wymiotami. U dzieci wywoływane są one zwykle przez zakażenia wirusowe, bakteryjne, a także przez błędy dietetyczne. Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje? Podpowiadamy.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij