Hiperlaktacja – czym jest i na czym polega zespół nadprodukcji pokarmu?

1. Co to jest hiperlaktacja?
2. Jakie są przyczyny nadprodukcji mleka przez kobietę?
3. Jak objawia się hiperlaktacja?
4. Czy można mlekiem przekarmić dziecko? Jakie są objawy nadprodukcji mleka, które odczuwa dziecko?
5. Leczenie i zapobieganie hiperlaktacji

Hiperlaktacja to częsty problem kobiet karmiących piersią. Uczucie ulgi w trudnościach związanych z nadmiarem pokarmu i jego szybkim wypływem jest możliwe dzięki rozpoznaniu problemu oraz rozróżnieniu błędnego i prawidłowego sposobu postępowania w takiej sytuacji. Dużą pomocą okazać się może korzystanie z rzetelnych źródeł informacji, które można znaleźć na stronach poświęconym nauce o laktacji, a także udanie się z prośbą o wparcie do certyfikowanego doradcy laktacyjnego. Czy możliwe jest przekarmienie noworodka, jak karmić dziecko, aby zapobiec hiperlaktacji oraz jak poradzić sobie z nadprodukcją pokarmu?

Co to jest hiperlaktacja?

Zespół nadprodukcji mleka to mówiąc inaczej hiperlaktacja. Stan ten charakteryzuje się nadmierną w stosunku do potrzeb dziecka produkcją mleka, czemu może towarzyszyć szybki – hiperaktywny – wypływ pokarmu z piersi. Zbyt rozwinięta laktacja dotyczy zwykle okresu po szóstym tygodniu od porodu, gdyż do tego czasu przeważnie powinno dochodzić do ustabilizowania laktacji.

Jakie są przyczyny hiperlaktacji?

Do nadprodukcji pokarmu może dojść zarówno samoistnie, jak i w trakcie stymulacji organizmu zbyt częstym odciąganiem pokarmu przy pomocy laktatora. Hiperlaktacja może wynikać również z wrodzonych predyspozycji, nadmiernego poziomu prolaktyny w surowicy krwi lub chorób tarczycy po porodzie.

Objawy hiperlaktacji u matki

W związku z nadmierną produkcją pokarmu matka karmiąca może doświadczać niedostatecznego opróżnienia piersi. Objawia się to jako nieustanne uczucie obrzęku, pełności i bólu piersi, a tym samym związanego z tym niepokoju. Niekiedy towarzyszy temu obfite wyciekanie mleka pomiędzy karmieniami dziecka, czy też wylewanie się mleka podczas karmienia z przeciwnej piersi. Duży zastój pokarmu pomiędzy karmieniami dziecka zwiększa u kobiety ryzyko wystąpienia zapalenia piersi.

Objawy hiperlaktacji u dziecka. Czy można przekarmić niemowlaka?

Prawidłowo przebiegająca laktacja obejmuje dwie fazy mleka matki. Mleko pierwszej fazy jest wodniste i ma zaspokoić pragnienie, zaś mleko drugiej fazy ma więcej tłuszczu i innych składników odżywczych. Gdy dochodzi do nadprodukcji pokarmu, niemożliwe jest pełne opróżnienie piersi przez dziecko, co ma przełożenie na spożywanie głównie mleka pierwszej fazy, w którym dostępna jest większa ilość cukrów, a mniejsza tłuszczów. Powoduje to szybki przepływ mleka matki przez przewód pokarmowy niemowlęcia. Co objawia się kolkami, dużą ilością pienistych, wodnistych stolców o kwaśnym zapachu i zielonkawym zabarwieniu (określanych jako „strzelające”) oraz małym przyrostem masy ciała. Dziecko nie mogąc przejąć kontroli nad ilością spożywanego mleka, manifestuje to niepokojącymi sygnałami, m.in. krztuszeniem się, płaczem, grymasem, prężeniami i częstymi ulewaniami. Interpretacja niepokoju dziecka jako spowodowanego głodem i dalsze karmienie sprawia, że kolejną konsekwencją hiperlaktacji może być przekarmienie niemowlaka i tym samym nadmierny przyrost masy ciała.

Jak zapobiegać i leczyć hiperlaktację?

Jak karmić niemowlaka i co robić, żeby zapobiec nadprodukcji pokarmu? Ważna jest obserwacja dziecka w celu poznania oznak tego, jak niemowlę manifestuje, kiedy jest głodne, a kiedy najedzone. Modyfikacja karmień powinna polegać na odciąganiu niewielkiej ilości mleka przed karmieniem (maksymalnie 10 ml). Umożliwi to zwiększenie dostępności mleka II fazy dla dziecka. W zapobieganiu zastoju pokarmu pomocne jest również regularne i częste karmienie niemowlęcia. Nie powinno się zapominać przy tym o odbijaniu dziecka po karmieniu.

W zespole nadprodukcji pokarmu dobrze sprawdza się karmienie za pomocą bloków czasowych. Polega to na karmieniu dziecka tylko jedną piersią, zaczynając od bloku czasowego trwającego około przez 3 godziny, przy jednoczesnym obserwowaniu drugiej piersi pod kątem możliwego tworzenia się zastoju. W takim przypadku zalecane są zimne okłady na drugą pierś i odciągnięcie z niej niewielkich ilości pokarmu. Następnie należy zmienić pierś i przystawiać do niej dziecko w kolejnym bloku czasowym.

Polecaną techniką przystawienia do piersi w hiperlaktacji jest karmienie pod górkę. Sprzyja to wypływowi mleka z mniejszą siłą i umożliwia tym samym nadążenie dziecka z połykaniem mleka. Pozycja do karmienia pod górkę polega na położeniu (wzdłuż lub na skos) dziecka brzuszkiem na brzuchu leżącej mamy.

Aby uniknąć nadmiernej stymulacji produkcji pokarmu, należy unikać częstego osuszania piersi. Leki i substancje zmniejszające laktację, takie jak napar z liści szałwii i mięty w sytuacji hiperlaktacji nie powinny być stosowane na własną rękę. Wszelkie obawy, niepokojące objawy i sygnały dotyczące karmienia piersią powinny zostać skonsultowane z lekarzem czy też Certyfikowanym Doradcą Laktacyjnym. Tylko kompleksowa ocena i specjalistyczna opieka medyczna umożliwi prawidłowe przejście przez napotykane podczas karmienia piersią trudności.