Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

1. Zatrucie pokarmowe – jakie objawy wywołuje i ile dni trwa?
2. Zatrucia pokarmowe – najczęstsze przyczyny
3. Rodzaje zatruć pokarmowych
4. Bakteryjne zatrucie pokarmowe
5. Wirusowe zatrucie pokarmowe
6. Grzybicze zatrucie pokarmowe
7. Co jest najlepsze na zatrucie pokarmowe u dorosłych?
8. Zatrucie pokarmowe – leczenie
9. Jak zapobiegać zatruciom pokarmowym?

Zatrucie pokarmowe – jakie objawy wywołuje i ile dni trwa?

Zatrucie pokarmowe objawia się przede wszystkim biegunką (może dochodzić nawet do kilkunastu wypróżnień w ciągu doby), nudnościami oraz wymiotami, a także bólem brzucha. W zależności od patogenu infekcji towarzyszyć może również podwyższona temperatura ciała oraz ogólne osłabienie. Zatrucie pokarmowe i towarzyszące mu objawy nie utrzymują się długo – zwykle 1-3 dni. Czas trwania znacznej większości zakażeń nie przekracza tygodnia.

Zatrucia pokarmowe – najczęstsze przyczyny

Zatrucia pokarmowe wywoływane są najczęściej przez obecne w pożywieniu toksyny bakteryjne, same bakterie (np. Campylobacter, Yersinia, Escherichia coli, Salmonella, Shigella) lub też wirusy – np. norowirusy. W rzadkich sytuacjach do wystąpienia objawów mogą doprowadzić również substancje chemiczne obecne w pokarmie.

Rodzaje zatruć pokarmowych

Jak zostało to już wcześniej wspomniane, za zatrucia pokarmowe i towarzyszące im objawy odpowiedzialne mogą być wirusy, bakterie, a w niektórych sytuacjach również grzyby.

Bakteryjne zatrucie pokarmowe

Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych o etiologii bakteryjnej są: Campylobacter, Yersinia, Escherichia coli, Salmonella, Shigella, a niekiedy również toksyny gronkowcowe oraz laseczki Clostridioides. Do zakażenia dochodzi najczęściej na skutek spożycia surowego mięsa drobiowego, czerwonego mięsa, niepasteryzowanego mleka, nieświeżych jaj lub też skażonej wody. Objawy w przebiegu bakteryjnego zatrucia pokarmowego mogą obejmować nie tylko biegunkę czy wymioty, ale także wypróżnienia z obecnością krwi i podwyższoną temperaturę ciała. Szczególnie w przypadku dzieci stan pacjenta może być średni i może wymagać hospitalizacji.

Wirusowe zatrucie pokarmowe

Zatrucia pokarmowe o etiologii wirusowej są najczęstszą przyczyną ostrych nieżytów żołądkowych. Jednym z głównych patogenów odpowiedzialnych za występowanie objawów z nimi związanych jest norowirus. W przebiegu zakażenia wirusowego głównym symptomem są liczne biegunkowe stolce bez innych domieszek takich jak np. krew. Mimo że w większości przypadków stan pacjenta pozostaje dobry, może dojść do szybkiego odwodnienia, a także do pojawienia się wysokiej gorączki, co może wymagać hospitalizacji.

Grzybicze zatrucie pokarmowe

Zatrucia pokarmowe spowodowane spożyciem grzybów są stosunkowo częste w Polsce. Również w tym przypadku objawy najczęściej zgłaszane przez pacjentów obejmują dolegliwości bólowe brzucha, nudności oraz biegunkę. Jeśli istnieje podejrzenie zatrucia spowodowanego spożyciem grzybów, konieczne jest sprowokowanie wymiotów, najlepiej do specjalnej torebki w celu ich analizy mikrobiologicznej. W wielu przypadkach zatrucie grzybami wymaga również pobytu szpitalnego z uwagi na ryzyko uszkodzenia wątroby na skutek działania specyficznych toksyn zawartych w komórkach grzybów.

Co jest najlepsze na zatrucie pokarmowe u dorosłych?

Podstawowym działaniem w przypadku zatrucia pokarmowego jest leczenie objawowe pacjenta. W tym celu należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu – najlepiej wodą przegotowaną – oraz o stosowaniu doustnych płynów nawadniających. W przypadku dzieci, dla których smak elektrolitów może być trudny do zaakceptowania, zaleca się ich schłodzenie i podawanie w małych porcjach. Co więcej, w przypadku dorosłego po każdym epizodzie wymiotów lub biegunki wskazane jest przyjęcie szklanki wody lub jednej dodatkowej saszetki elektrolitów. Czas trwania biegunki może ulec skróceniu również dzięki stosowaniu probiotyków.

W leczeniu zatrucia pokarmowego nie ma konieczności stosowania antybiotykoterapii. W większości przypadków odnosi się to również do zakażenia bakteryjnego. Wyjątkiem jest sytuacja, w której lekarz po zebraniu wywiadu, przeprowadzeniu badania pacjenta oraz po ocenie stanu ogólnego stwierdzi wskazania do tego typu postępowania.

Zatrucie pokarmowe – leczenie

Leczenie zatrucia pokarmowego obejmuje przede wszystkim nawodnienie oraz stosowanie probiotyków doustnych. W przypadku pojawienia się objawów w postaci gorączki lub dolegliwości bólowych można zastosować leki z paracetamolem. W terapii objawowej należy natomiast unikać preparatów zawierających niesteroidowe leki przeciwzapalne (takie jak np. ibuprofen) ze względu na ryzyko podrażnienia żołądka.

Kiedy zauważymy zmniejszenie objawów, dobrze jest zjeść coś bardzo lekkostrawnego, np. kleik ryżowy lub kukurydziany z odrobinką soli – jednocześnie nie zapominając o nawodnieniu. Najlepiej zacząć od niewielkiej porcji, aby żołądek zaczął „pracować”. Później do takiego kleiku można dodać np. marchewkę czy seler. Dobrze sprawdzą się także czerstwe bułki, sucharki czy chrupki kukurydziane. Można sięgnąć również po rzadki kisiel. Należy pamiętać, że wdrażanie kolejnych produktów do diety powinno odbywać się bardzo ostrożnie.

Jak zapobiegać zatruciom pokarmowym?

Zapobieganie zatruciom pokarmowym jest niekiedy trudne, gdyż produkty skażone często nie zmieniają swojego wyglądu, zapachu czy też walorów smakowych. Jeżeli jednak istnieje podejrzenie zepsucia produktów spożywczych, należy bezwzględnie zrezygnować z ich spożycia. Warto również dbać o odpowiednie przechowywanie żywności, spożywanie tylko pasteryzowanego nabiału, mycie owoców i warzyw, a także przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej podczas jedzenia i przygotowywania posiłków.