Niestrawność (dyspepsja) – czym jest i jakie są jej rodzaje? Objawy i leczenie niestrawności
Piotr Ziętek

Niestrawność (dyspepsja) – czym jest i jakie są jej rodzaje? Objawy i leczenie niestrawności

Niestrawność to potoczna nazwa dyspepsji objawiającej się m.in bólem poniżej mostka, zgagą, wczesnym uczuciem sytości po jedzeniu czy też nudnościami i wymiotami. Zwykle pojawia się po posiłku i nie zawsze świadczy o poważnej dolegliwości. Jakie są rodzaje i przyczyny niestrawności? W jaki sposób można ją leczyć i które z domowych sposobów na niestrawność są skuteczne? Podpowiadamy.  

Niestrawność (dyspepsja) – czym jest i jakie są jej rodzaje?

Dyspepsja, inaczej niestrawność, to ból poniżej mostka, który najczęściej pojawia się po jedzeniu. Często towarzyszą jej objawy takie jak uczucie pełności, wczesne uczucie sytości nawet po niewielkim posiłku, nudności i wymioty, a także zgaga. Każda osoba może odczuwać niestrawność w zupełnie inny sposób. Dyspepsja pojawia się sporadycznie lub po każdym posiłku.  

Możemy wyróżnić trzy różne typy niestrawności. Jedną z nich jest tzw. dyspepsja wtórna, czyli taka, której przyczyną jest określone zaburzenie, np. choroba układu pokarmowego, reakcja polekowa. Drugim typem jest dyspepsja czynnościowa, czyli niestrawność spowodowana zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego. Do trzeciej grupy można zaliczyć objawy niestrawności występujące np. po błędach dietetycznych

Przyczyny niestrawności 

Niestrawność nie musi koniecznie oznaczać chorób układu pokarmowego. Częstymi i banalnymi przyczynami objawów niestrawności są przejedzenie, jedzenie w pośpiechu, ciężkostrawny, tłusty posiłek lub inne błędy dietetyczne. Niestrawność może nasilić się też po nadużywaniu alkoholu. Dyspepsja, podobnie jak zgaga, może pojawić się w ciąży. Wówczas jest to skutek zmian zachodzących w organizmie i zwykle ustępuje po porodzie. Niestrawność mogą powodować też czynniki podrażniające lub wpływające na pracę przewodu pokarmowego takie jak kawa, papierosy, napoje gazowane czy stres.

Należy też pamiętać, że wiele leków wśród swoich działań niepożądanych objawy niestrawności lub podobne. Dokładne informacje na ten temat można znaleźć w ulotce leku lub zasięgnąć ich u lekarza lub farmaceuty. 

Choroby układu pokarmowego, które mogą być przyczyną niestrawności to m.in.: 

  • zapalenie błony śluzowej żołądka, w tym wywołane przez H. pylori
  • choroba wrzodowa
  • choroba trzewna (in. celiakia), 
  • kamica żółciowa, 
  • przewlekłe zapalenie trzustki, 
  • niedrożność jelit, 
  • niedokrwienie jelit w wyniku miażdżycy. 

Dyspepsja czynnościowa jest spowodowana wieloma czynnikami, a niektóre z nich są wciąż słabo poznane. Należą do nich zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, zaburzenia przekaźnictwa w obrębie układu nerwowego zaopatrującego narządy wewnętrzne, nadwrażliwość na niektóre substancje, zaburzenia bakteryjnej flory jelitowej, zmiany pozapalne, czynniki immunologiczne oraz psychiczne. 

Powiązane produkty

Symptomy dyspepsji – jak się objawia niestrawność?

Niestrawność składa się z kilku symptomów, które są dość niecharakterystyczne. Mogą pojawić się w różnych dolegliwościach, jak i wskutek błędów dietetycznych. Głównym objawem niestrawności jest ból w nadbrzuszu, czyli pod dolnym brzegiem mostka. Innym symptomem jest uczucie pełności nieadekwatne do zjedzonego posiłku lub utrzymujące się dłużej niż powinno. Czasami ma miejsce zbyt wczesne uczucie sytości, nawet po małym posiłku. Niektóre osoby doświadczają z kolei przelewania w brzuchu, nudności, wymiotów i uporczywego odbijania po jedzeniu. Czasami dyspepsji towarzyszą zgaga lub objawy ze strony jelit takie jak wzdęcia i biegunki. 

Istotne jest to, ile trwają objawy niestrawności. Do postawienia rozpoznania dyspepsji konieczne jest utrzymywanie się symptomów przez co najmniej miesiąc. Z kolei dyspepsję czynnościową można rozpoznać, gdy objawy występują od co najmniej trzech miesięcy. 

Niektóre objawy powinny wzbudzać szczególną uwagę, gdyż mogą one świadczyć o poważnych zaburzeniach. Należy zasięgnąć pilnej porady lekarskiej w przypadku znacznej, niezamierzonej utraty masy ciała, obfitych wymiotów lub wymiotów treścią krwistą, wystąpienia krwi w stolcu, trudności w przełykaniu lub znacznego osłabienia. 

Leczenie niestrawności 

Od przyczyny niestrawności zależy to, jak można ją leczyć. W chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy podstawowe znaczenie mają leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku, czyli inhibitory pompy protonowej (IPP). W przypadku zakażenia bakterią H. pylori stosuje się IPP w połączeniu z dwoma lub trzema antybiotykami. W przypadku choroby trzewnej lub nietolerancji pokarmowych niejednokrotnie konieczne jest stosowanie diety eliminacyjnej, np. bezglutenowej lub bezlaktozowej. Osoby z przewlekłym zapaleniem trzustki, u których narząd ten nie wytwarza już enzymów trawiennych, konieczne jest dostarczanie ich w formie tabletek przy każdym posiłku. 

Leczenie dyspepsji czynnościowej jest niejednokrotnie trudne ze względu na wieloczynnikowe podłoże. Jednymi z leków na niestrawność czynnościową w przebiegu zaburzeń poposiłkowych są leki prokinetyczne. Poprawiają one motorykę przewodu pokarmowego. Do tej grupy należą preparaty itoprydu i cisaprydu. Ponieważ w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego duża rolę odgrywają czynniki psychiczne, czasami konieczne jest zastosowanie psychoterapii. Stosuje się również leki przeciwdepresyjne. W niektórych zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego zalecana jest np. amitryptylina lub escitalopram. 

Domowe sposoby na niestrawność

W leczeniu niestrawności, podobnie jak zaburzeń poposiłkowych, kluczowe znaczenie ma samoobserwacja i eliminacja z diety produktów, które nasilają dolegliwości. W przypadku dyspepsji, należy zachować ostrożność stosując domowe sposoby. Nie zaleca się np. picia roztworu sody oczyszczonej na zgagę.

Wśród leków na niestrawność istnieją środki zobojętniające sok żołądkowy w formie pastylek do ssania, oparte na solach magnezu i wapnia. Nadmierna podaż sodu jest niebezpieczna zwłaszcza dla osób z wysokim ciśnieniem tętniczym.

Istnieją też doniesienia o skuteczności niektórych ziół w przypadku niestrawności. Zastosowanie mają np. preparaty mięty pieprzowej z olejem z kminku lub preparaty łączone zawierające wyciąg z ubiorka gorzkiego, bylicy włosowatej, goryczki i dzięgla litwora. Inne ziołowe środki na niestrawność zawierają z kolei połączenie rumianku, mięty, kminku i melisy. 

  1. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015, s. 946-948. 
  2. A. Madisch, V. Andresen, P. Enck i in., The diagnosis and treatment of functional dyspepsia, „Deutsches Arzteblatt International”, nr 222–232 (115) 2018. 
  3. W. Bartnik, Dyspepsja — co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku?, „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 99–105 (3) 2011. 
  4. G. Chiarioni, M. Pesce, A. Fantin i in. Complementary and alternative treatment in functional dyspepsia, „United European Gastroenterology Journal”, nr 5-12 (6) 2018. 
  5. A. Mulak, A. Smereka, L. Paradowski, Nowości i modyfikacje w Kryteriach Rzymskich IV, „Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy”, nr 52-61 (8) 2016. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij