Dieta przy wymiotach u dzieci i dorosłych – co można jeść i pić?

Choć budzą powszechny niepokój, warto pamiętać, że występują powszechnie i często wiążą się ze względnie niegroźnymi stanami, np. nadużyciem alkoholu, stresem bądź wczesnym etapem ciąży. Bywa jednak, że pojawiają się w przebiegu bardzo poważnych sytuacji i groźnych chorób, np. nowotworowych, w wyniku udaru mózgu (lub jego urazu), w zatruciu silnymi lekami lub innymi substancjami psychoaktywnymi czy w niedrożności przewodu pokarmowego. Niezależnie od przyczyny, obok właściwej interwencji lekarskiej, farmakoterapii i nawodnienia, ważnym elementem będzie również dobór odpowiedniego wsparcia żywieniowego. O czym należy pamiętać w diecie przy wymiotach u dzieci i dorosłych? Co można jeść, a czego unikać? 

O czym należy pamiętać w diecie przy wymiotach u dzieci i dorosłych? 

Wymioty mogą pojawić się w wyniku nadużycia alkoholu, zjedzenia czegoś nieświeżego, ale również i na wczesnym etapie ciąży, a także jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków. Choć w wielu sytuacjach mijają szybko, bywa, że przewlekle dokuczają dorosłemu albo dziecku, np. podczas leczenia onkologicznego. Warto pamiętać wtedy, że prócz farmakoterapii oraz właściwego nawodnienia, niezwykle ważne jest, aby zadbać o prawidłową dietę. Zwłaszcza gdy wymioty towarzyszą choremu dłużej i nie jest możliwe długotrwałe odstąpienie od jedzenia. W przeciwnym razie może to doprowadzić do szeregu poważnych konsekwencji dla zdrowia, a nawet życia, w tym do niedożywienia, które stanowi główną przyczynę powikłań w czasie leczenia m.in. choroby nowotworowej.  

Warto podkreślić, że wybrane produkty i potrawy mogą złagodzić uczucie nudności oraz same wymioty. Pomocne okazują się konkretne techniki przygotowywania dań, a nawet – temperatura ich podania. Należy jednak mieć na względzie, że – zwłaszcza malutkim dzieciom – posiłków nie podajemy w trakcie nasilonych wymiotów. Grozi to bowiem zakrztuszeniem i zadławieniem. 

Co pić, aby nie dopuścić do odwodnienia przy wymiotach? 

W czasie trwania wymiotów zazwyczaj ostatnią rzeczą, o jakiej myślimy, jest jedzenie. Brak apetytu potęguje także uczucie nudności – nawet na widok najbardziej lubianego dotychczas dania. Należy jednak pamiętać, że o ile dzień czy dwa bez jedzenia nie powinno zaszkodzić nawet najmłodszemu, o tyle brak odpowiedniego nawodnienia może już nieść za sobą naprawdę poważne konsekwencje.  

Co więc pić, aby nie dopuścić do odwodnienia przy wymiotach? Najlepiej chłodne, lekko posłodzone lub posolone napoje, które – prócz płynów – dostarczą organizmowi porcję elektrolitów (sód zawarty w soli) i glukozy. Świetnie sprawdzą się zatem domowe, lekkie kompoty, przestudzona herbata czy woda z dodatkiem miodu. Choć wydaje się to kontrowersyjne – często dobrym rozwiązaniem może okazać się też kilka łyków tradycyjnej coli (odgazowanej, o temperaturze pokojowej). Nie zaleca się jej picia ze względu na to, że może powodować narastanie odwodnienia. Niemniej bywa, że pozwala złagodzić nudności na tyle, że chory z nieco większym apetytem zje podany mu posiłek. Choć ten napój nie należy do najzdrowszych, w tym wypadku korzyści zdecydowanie przewyższają ryzyko.  

Napoje podczas wymiotów: 

• schłodzona woda posłodzona miodem albo cukrem,
• schłodzona, posłodzona herbata czarna albo owocowa,
• chłodny, domowy kompot,
• wystudzona zupa ugotowana na bazie chudego mięsa i warzyw korzeniowych,
• gotowe elektrolity dostępne w aptece. 

Produkty zalecane – co jeść przy wymiotach, a czego unikać? 

Przyjmuje się, że dieta przy wymiotach u dziecka oraz u dorosłego powinna być łatwostrawna, a jednocześnie bardzo odżywcza, aby uzupełnić straty składników pokarmowych. Zalecenie to nabiera szczególnego znaczenia w momencie, gdy chory boryka się z przewlekłymi nudnościami i wymiotami, np. w przebiegu chemioterapii, która sama z siebie powoduje już przecież ogromne spustoszenie w organizmie.

Co jeść na pusty żołądek po wymiotach? Poleca się, aby wszystkie posiłki były przygotowywane ze świeżych, najlepszej jakości składników. Rekomenduje się przygotowywanie dań z uwzględnieniem wartościowych źródeł białka (chude mięso, ryby) oraz łatwo przyswajalnych węglowodanów (ziemniaki, marchewka, kasza jaglana, pieczywo białe, weka, biały ryż, kasza manna, kaszka kuskus, kaszka kukurydziana, płatki ryżowe, płatki jaglane, drobny, jasny makaron, dania na bazie pszennej mąki itp.). Źródłem tłuszczów powinny być oleje roślinne oraz świeże masło dodawane dopiero do gotowych potraw, na zimno.  

Dieta przy wymiotach – jak przyrządzać posiłki? Purée, koktajle i kisiel przy wymiotach 

Nudności, zwykle poprzedzające wymioty, może nasilić niewłaściwy sposób przygotowania bądź podania posiłku. Dieta lekkostrawna dla dziecka i dorosłego przy wymiotach wyklucza więc spożywanie gorących, aromatycznych dań, gdyż same już opary mogą spowodować pogorszenie się samopoczucia. Założenia jadłospisu przy wymiotach obejmują również zakaz stosowania w kuchni techniki smażenia, duszenia z obsmażaniem, pieczenia w niezamkniętym naczyniu, a także używania ostrych przypraw i dodatków. Dieta dla wymiotującego dziecka lub dorosłego powinna być realizowana z zastosowaniem metod gotowania w wodzie, na parze, ewentualnie nieco później – pieczenia we folii, rękawie bądź w zamkniętym naczyniu.  

Co jeść i pić, aby złagodzić nudności i wymioty? 

Co jeść, gdy się wymiotuje? Dieta przy wymiotach może również zawierać produkty, potrawy lub napoje, które pozwolą na złagodzenie uczucia nudności u dzieci i dorosłych. Należą do nich m.in.: 

• lekka, ostudzona herbata czarna z dodatkiem plastra pomarańczy, świeżego imbiru, kilku listków mięty i miodu,
• galaretki owocowe,
• musy z owoców jagodowych z dodatkiem świeżej mięty,
• owoce z puszki (np. brzoskwinie), 
• sos na bazie naturalnego jogurtu, ze zmiksowaną świeżą miętą (jako dodatek do dań),
• cukierki imbirowe albo miętowe, 
• słone przekąski: krakersy, paluszki, ogórki kiszone,
• słone, kwaśne dania: zupa ogórkowa, żurek.